ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

(Ἰω. 1, 44-52)

Σή­με­ρα, Κυ­ρι­α­κὴ τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας «ἡ­μέ­ραν χαρ­μο­νι­κὴν θε­όφρο­νες, δεῦ­τε τε­λέ­σω­μεν, νῦν οὐ­ρα­νὸς εὐ­φραί­νε­ται καὶ γῆ, καὶ ἀγ­γέ­λων τὰ τάγ­μα­τα, καὶ τῶν βρο­τῶν συ­στή­μα­τα».

Αὐ­τὴ τὴ μέ­ρα σύνο­λο τὸ πλή­ρω­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας πα­νη­γυ­ρί­ζει τὴν ὁ­ρι­στι­κὴ «ἀ­να­στύ­λω­ση» τῶν εἰ­κό­νων. Ἕ­να γε­γο­νὸς ποὺ ἔ­γι­νε στὶς 11 Μαρ­τί­ου τοῦ 843, τὴν πρώ­τη Κυ­ρι­α­κὴ τῆς Μ. Τεσ­σα­ρα­κο­στῆς ἐ­κεί­νου τοῦ ἔ­τους, ὅταν Πα­τρι­άρ­χης Κωνσταντινουπόλεως ἦταν ὁ Με­θό­δι­ος καὶ αὐ­το­κρά­τει­ρα ἡ Θε­ο­δώ­ρα.

Ἡ «ἀ­να­στύ­λω­ση» οὐ­σι­α­στι­κὰ ἐ­πα­νέφερε τὴν τι­μη­τι­κὴ προ­σκύ­νη­ση τῶν ἱ­ε­ρῶν εἰ­κό­νων ποὺ εἶχε ἤδη κατοχυρωθεῖ προ­η­γου­μέ­νως, μὲ τὸν δογ­μα­τι­κὸ ὅρο τῆς Ζ΄ Οἰ­κου­με­νι­κῆς Συνόδου τὸ 787. Σὲ αὐ­τὴ τὴ Σύ­νο­δο ὁρίστηκε καὶ διατυπώθηκε θεολογικῶς ἡ ὀ­φει­λό­με­νη τι­μὴ πρὸς τὶς ἱ­ε­ρὲς εἰ­κό­νες, ἐνῶ ταυτόχρονα δι­ευ­κρι­νί­στη­καν καὶ ἄλ­λα ση­μεῖ­α τῆς χρι­στια­νι­κῆς πί­στε­ως, ἔ­τσι ὥ­στε νὰ μποροῦμε πλέον νὰ ὁ­μι­λοῦ­με γιὰ θρί­αμ­βο τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας.

Ἡ προ­σκύ­νη­ση τῆς εἰ­κό­νας δὲν ἀ­να­φέ­ρε­ται στὴν ὕ­λη, τὸ ξύ­λο δηλαδὴ καὶ τὰ χρώματα, τὰ ὁποῖα χρησιμοποιοῦνται γιὰ τὴν εἰκονογραφικὴ παράσταση ἑνὸς προσώπου ἢ κάποιου εὐαγγελικοῦ γεγονότος. «Προ­σκυ­νοῦ­μεν», μᾶς λέει ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, «ταῖς εἰ­κό­σιν οὐ τῇ ὕ­λῃ προ­σφέ­ρον­τες τὴν προ­σκύ­νη­σιν, ἀλ­λὰ δι’ αὐ­τῶν τοῖς ἐν αὐ­ταῖς εἰ­κο­νι­ζο­μέ­νοις». Ὁ ἀσπασμὸς δηλαδὴ τῶν εἰκόνων εἶναι ὁ τρόπος ποὺ ὁ πιστὸς τιμᾶ τὰ εἰκονιζόμενα πρόσωπα. Ὅπως δὲ χαρακτηριστικὰ ἐπεξηγεῖ ὁ Μ. Βασίλειος: «ἡ τῆς εἰ­κό­νος τι­μὴ ἐ­πὶ τὸ πρω­τό­τυ­πον δι­α­βαί­νει». Διακρίνεται ὅμως ἡ τιμὴ ποὺ ἀπονέμουμε στοὺς ἁγίους καὶ τὴν Παναγία, ἀπὸ τὴ λατρεία ποὺ προσφέρουμε στὸν Χριστό. Αὐτοὶ ὅλοι εἶναι ἄνθρωποι, δηλαδὴ ὁμόδουλοι μαζί μας, ἐνῶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός. 

Ἡ ὀρθοδοξία ἀφορᾶ στὴν ὀρθὴ δόξα, δηλαδὴ τὴν ὀρθὴ πίστη. Ἡ δὲ ὀρθὴ πίστη δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ὁμολογία ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὁ σωτῆρας τοῦ κόσμου. Αὐτὴ ἀκριβῶς τὴν ὀρθοδοξία μᾶς ὑποδεικνύει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μὲ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα. Ὁ Φίλιππος ἀναφωνεῖ μὲ ἐνθουσιασμό: «εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν», καὶ ὁ Ναθαναὴλ ὁμολογεῖ μὲ παρρησία τὸν Χριστὸ ὡς Υἱὸν τοῦ Θεοῦ: «ῥαββί, σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ». Ἡ εὕρεση τοῦ Ἰησοῦ, ὡς Θεοῦ καὶ σωτῆρα, καὶ ἡ συνάντηση μαζί του, δὲν ἐπιτυγχάνεται διανοητικά, ἀλλὰ ἐμπειρικά. Ὁ Φίλιππος, ἀφοῦ γνώρισε ἐμπειρικὰ τὸν Χριστό, προσκάλεσε καὶ τὸν Ναθαναήλ, λέγοντάς του: «ἔρχου καὶ ἴδε», διότι ξέρει ὅτι ἡ προσωπικὴ συνάντηση μαζί του εἶναι ἀρκετὴ γιὰ νὰ τὸν πείσει. Τὴν ἴδια προτροπὴ ἐπαναλαμβάνει καὶ ἡ Ἐκκλησία σὲ ἐμᾶς, ὥστε στὸν χῶρο της, διὰ τῆς μυστηριακῆς ζωῆς, νὰ συναντηθοῦμε μαζί του καὶ νὰ κοινωνήσουμε ἐμπειρικὰ μὲ αὐτόν.

Ἡ το­πο­θέ­τη­ση τῆς Κυ­ρι­α­κῆς τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας ὡς πρώ­της Κυ­ρι­α­κῆς τῶν Νη­στει­ῶν τῆς Μ. Τεσ­σα­ρα­κο­στῆς δὲν εἶ­ναι τυχαία. Ἑορταζόμενη στὴν ἀρχὴ τῆς πνευματικῆς πορείας πρὸς τὴν Ἀνάσταση, ἔρ­χε­ται νὰ μᾶς ὑ­πεν­θυ­μί­σει ὅ­τι ἡ ὀρ­θὴ πίστη ὁ­δη­γεῖ στὴν ὀρ­θὴ πρά­ξη καὶ ζω­ή, πρᾶγμα ἀπαραίτητο γιὰ τὴν οὐσιαστικὴ βίωση τῶν γεγονότων τοῦ πάθους καὶ τῆς ἀναστάσιμης δόξας.

ΠΗΓΗ