Υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου, “Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί”

+ Αναστάσιος Αρχιεπίσκοπος Tιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας

 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2011

Υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου

“Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί” (Α΄ Τιμ. 3:16)

H υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου είναι βασικό μήνυμα της σημερινής μεγάλης εορτής του χριστιανικού κόσμου. Ακόμη και ο πιο τολμηρός νους δεν είχε ποτέ υποπτευθεί ότι ο Ίδιος ο απρόσιτος και ακατάληπτος Θεός θα προσελάμβανε την ανθρώπινη φύση και θα εφανερώνετο “ἐν σαρκί”,. Για την κλασική λογική, κάτι τέτοιο ανήκει στη σφαίρα του αδυνάτου. Αυτήν ακριβώς την υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου πανηγυρίζουμε σήμερα. Και καλούμεθα να τη χαρούμε, παρά τη σκληρή πραματικότητα την οποία βιώνουμε. Ο Υιός και Λόγος του Θεού έγινε άνθρωπος, εισήλθε στην ανθρώπινη Ιστορία.

Το “ἐφανερώθη” υπαινίσσεται την προηγούμενη αΐδιο ζωή του Λόγου. “Θεός ὤν καί Θεοῦ υἱός, καί ἀόρατον ἔχων τήν φύσιν, δῆλος ἅπασιν ἐνανθρωπήσας ἐγένετο” (Θεοδώρητος, επίσκοπος Κύρου). Η ελευθερία του Θεού δεν γνωρίζει όριο. Όπως και η αγάπη Του, που είναι το ουσιαστικό ιδίωμά Του “Καί ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν” (Ἰω. 1:14). Προσλαμβάνοντας το ανθρώπινο σώμα, ο Υιός και Λόγος του Θεού φανέρωσε ταυτόχρονα την απέραντη αξία και τη μοναδική σημασία που έχει το υπέροχο αυτό δημιούργημά Του. Και αποκάλυψε ότι τελικός σκοπός του ανθρώπου είναι να γίνει κατοικητήριο του Θεού. Με την ενανθρώπησή Του, ο Χριστός έδειξε την ασύλληπτη στον ανθρώπινο νου δυναμική της ελευθερίας και της αγάπης του προσωπικού Θεού.  Τοποθέτησε σε νέα βάση τις ανθρώπινες σχέσεις μαζί Του.

Όσοι με πίστη και αγάπη προσβλέπουμε στον ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού, γνωρίζουμε ότι Αυτός παραμένει, τελικά, η οδός (Ιω. 14:6) που οδηγεί, με τρόπο θαυμαστό, σε διεξόδους ζωής. Και πολλοί έχουμε προσωπική εμπειρία, ότι εκεί που όλα εφαίνοντο κλειστά και ζοφερά, άνοιξε δρόμους λυτρωτικούς. Η υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου, την οποία αποκαλύπτουν τα Χριστούγεννα, δεν γίνεται με μεγαλοπρεπείς δημόσιες εξαγγελίες και υποσχέσεις.

Οι παρεμβάσεις του Θεού παραμένουν διαχρονικά αθόρυβες και μυστικές. Τις χαρακτηρίζει η απλότητα και η ταπείνωση, ενώ συγχρόνως διατηρούν μια εξαιρετική πρωτοτυπία. Και οι επεμβάσεις αυτές συνεχίζονται διά μέσου των αιώνων. Οι νόμοι της φύσεως που διέπουν τον κόσμο δεν αποκλείουν την παρέμβαση του Δημιουργού, Νομοθέτου και Προνοητού Θεού. Με την ελευθερία και την αγάπη Του, δεν έπαυσε να ενεργεί, όταν Εκείνος κρίνει, για την υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου, με τρόπους θαυμαστούς. Όταν, βεβαίως, δεν υπάρχει η πίστη προς τον αγαπώντα και ελεύθερο πάσης αναγκαιότητος Θεό, ο άνθρωπος αρνείται τη δυνατότητα του θαύματος. Ο πιστός χριστιανός, εν τούτοις, δέχεται ταπεινά την αδυναμία της ανθρωπίνης φύσεως και ζητεί από Εκείνον, ο Οποίος είναι άπειρος και παντοδύναμος, να του χαρίσει την υπερλογική δυνατότητα και τον φωτισμό να αποδεχθεί και να βιώσει το θαύμα.

 Τον τελευταίο καιρό, οι σκληρές συνθήκες που έχει προκαλέσει η γενικότερη ηθική και οικονομική κρίση έχουν δημιουργήσει πληθώρα αδιεξόδων.

Σ᾽ αυτή την ομιχλώδη και πνιγηρή ατμόσφαιρα, η εορτή των Χριστουγέννων έρχεται να προσφέρει παρήγορο φως. Να βεβαιώσει ότι ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος για να μείνει εσαεί “μεθ᾽ ἡμῶν”. Ο Θεός δεν μας εγκαταλείπει, έστω και αν συχνά Τον λησμονούμε και συμπεριφερόμαστε σαν να μην υπάρχει. Ο Χριστός καταργεί, με τρόπους θαυμαστούς, τα ανθρωπίνως αδύνατα. “Ὅτι οὐκ ἀδυνατίσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα” (Λουκ. 1:37). Δεν είναι όμως “ο από μηχανής θεός” της αρχαίας τραγωδίας. Σέβεται την ελευθερία μας και αναμένει και από εμάς να χρησιμοποιήσουμε τις δυνατότητες που έχει χαρίσει στην ανθρώπινη φύση μας. Υπάρχουν πολλά που συνήθως ονομάζουμε “αδύνατα”, τα οποία καλούμεθα με τη χάρη Του να υπερβούμε. Αρχίζοντας από τα άμεσα και προσωπικά. Εκ πρώτης όψεως, μοιάζει σχεδόν αδύνατο να απαλλαγούμε από τα πάθη μας, τη φιλαυτία, την πλεονεξία, τη φιληδονία• την τάση να λέμε ψέμματα, να αδιαφορούμε για τη δικαιοσύνη, τη νομιμότητα, την αλληλεγγύη. Ακόμη, παράλληλα, δηλώνουμε ότι μας είναι “αδύνατο” να αναλάβουμε, για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, πρωτοβουλίες που απαιτούν θυσίες.

Αντίθετα, η πίστη και η προσωπική σχέση με τον Χριστό, αποδεσμεύουν και ενεργοποιούν κρυμμένες μέσα μας δυνάμεις για την υπέρβαση των ανθρωπίνως αδυνάτων Μεταγγίζουν συγχρόνως εκπληκτική ζωτικότητα στην ανθρώπινη ψυχή, για να αντέχει και στις πιο αντίξοες συνθήκες στερήσεως, κατατρεγμού, πιέσεων• και να συνεχίζει να δρα με αισιοδοξία δημιουργική. Την εμπειρία αυτή συμπυκνώνει η μαρτυρία του Αποστόλου Παύλου: “Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ” (Φιλιπ. 4:13).

Οι εορτές της Εκκλησίας μας καλούν να αναθεωρήσουμε τη ζωή μας. Να συνέλθουμε από την ταραχή και την κατάθλιψη. Να ανανεώσουμε την πίστη και τη βεβαιότητά μας ότι ο Χριστός, του Οποίου την έλευση στον κόσμο εορτάζουμε, παραμένει “μεθ᾽ ἡμῶν”• ότι ῍τά ἀδύνατα παρά ἀνθρώποις δυνατά παρά τῷ Θεῷ ἐστιν” (Λουκ. 18:27). Να αλλάξουμε τρόπο σκέψεως και συμπεριφοράς.

Να συντονίσουμε τη ζωή μας με το θέλημα το δικό Του. Και η προσωπική αυτή αλλαγή αντανακλά πάντοτε ευεργετικά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο• τονώνει την αντοχή, την αλληλεγγύη, την ειρήνη, τη δημιουργικότητα, με τρόπους που συχνά παραμένουν αθέατοι αλλά που είναι ουσιαστικοί.

 “Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί”. Η υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου παραμένει κεντρικό μήνυμα των Χριστουγέννων και προσωπική εμπειρία εκείνων που ζουν ἐν Χριστῷ. Εύχομαι εκ καρδίας, η πεποίθηση αυτή να δυναμώσει μέσα μας κατά την εορταστική αυτή περίοδο, να μας παρηγορεί και να μας στηρίζει στο έτος που έρχεται. Ευλογημένα Χριστούγεννα. Με γαλήνια καρτερία ο νέος χρόνος.

+ Aναστάσιος Aρχιεπίσκοπος Tιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας