«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»

Κυριακή μετά την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

(16 Αυγούστου 2020)

      Μία ημέρα μετά την εορτή της παναγιάς μας και η Παράδοση της Εκκλησίας μας, διασώσει το γεγονός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με την διήγηση από το συναξάριο της εορτής. Σύμφωνα με την συναξαριακή παράδοση, τρείς ημέρες πριν την κοίμηση, άγγελος Κυρίου γνώρισε στην Θεοτόκο ότι πρόκειται να μεταβεί στον Υιό της. Όπως και στην περίπτωση του Ευαγγελισμού που εκεί άγγελος της έφερε το μήνυμα ότι θα γεννήσει τον Χριστό, έτσι και στην κοίμησή της, άγγελος την προετοιμάζει για την άνοδό Της στον ουρανό. Αμέσως μετά, η Θεοτόκος ανεβαίνει στο όρος των Ελαιών για να προσευχηθεί, στο ίδιο όρος όπου προσευχήθηκε ο Χριστός πριν το πάθος του. Μετά το πέρας της προσευχής επέστρεψε στην οικία της όπου η οικία σείσθηκε, ταρακουνήθηκε, όπως και στην Σταύρωση του Χριστού που σείσθηκε η γη.

Η Θεοτόκος προσκαλεί τούς συγγενείς και τους αναγγέλλει ότι επίκειται η αναχώρησή της στους ουρανούς, σύμφωνα με τα λόγια του αγγέλου και ετοιμάζει την οικία της. Στον θρήνο των συγγενών, ότι θα μείνουν ορφανοί, τους διαβεβαιώνει ότι θα σκεπάζει, όχι μόνο εκείνους, αλλά θα σκέπει και θα προσεύχεται για όλον τον κόσμο. Η Θεοτόκος γνώριζε από την ημέρα του Ευαγγελισμού ότι θα προσεύχεται σ’ Εκείνην όλος ο κόσμος, «ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριούσι μέ πᾶσαι αἵ γενεαί». Τώρα διαβεβαιώνει ότι θα ανταποδίδει αυτές τις προσευχές, «…ἐν τῇ κοιμήσῃ τόν κόσμον οὐ κατέλειπες Θεοτόκε». Η φιλανθρωπία της Θεοτόκου μαρτυρείται και από το γεγονός ότι πρόσφερε ελεημοσύνη στους φτωχούς και μάλιστα η τελευταία ελεημοσύνη ήταν να δώσει δύο ιμάτια, δύο ρούχα της, σε δύο χήρες τις οποίες τις έτρεφε.

      Μετά από αυτά ακούγεται βροντή και σύννεφα καλύπτουν τον χώρο, τα οποία μεταφέρουν τους αποστόλους από τα πέρατα του κόσμου που είχαν μεταβεί για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο σύμφωνα με την προτροπή του Κυρίου: «Πορευθέντες οὔν μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη...» και «πορευθέντες εἰς τόν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τό εὐαγγέλιον πάση τή κτίσει». Ανάμεσα στους αποστόλους, διασώζει η συναξαριακή παράδοση και την παρουσία των ιεραρχών Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, Ιεροθέου και Τιμοθέου. Το τροπάριο δηλώνει την πρόσκληση της Θεοτόκου να συναχθούν οι απόστολοι από τα πέρατα του κόσμουμ για την κοίμησή της, «Ἀπόστολοι ἐκ περάτων, συναθροισθέντες ἐνθάδε Γεθσημανή τό χωρίο, κηδεύσατέ μου τό σῶμα». Αφού οι απόστολοι έμαθαν τον λόγο της μεταφοράς τους στη Γεθσημανή, εξέφρασαν τη λύπη τους, αφού είχαν την Θεοτόκο για παρηγοριά. Όμως η θέληση του Χριστού να πάρει κοντά Του τη Μητέρα Του, μετατρέπει αυτή τη λύπη σε χαρά. Η Θεοτόκος τους παρηγορεί με τούτα τα τελευταία λόγια, «μή πένθος ἐργάσησθε τήν ἐμήν χαράν». Τελευταίος φθάνει, σύμφωνα με το συναξάριο, ο απόστολος Παύλος, ο οποίος της απευθύνει εγκώμια. Η Θεοτόκος τους συναθροίζει, ξαπλώνει στην κλίνη και αφού τους ευλογεί, αφήνει στα χέρια του Υιού Της το πνεύμα Της.

      Προεξάρχων της εξοδίου ακολουθίας παρουσιάζεται ο απόστολος Πέτρος ο οποίος ξεκινά τους ύμνους. Οι απόστολοι, άλλοι ψάλλουν, άλλοι κρατούν λαμπάδες και οι υπόλοιποι κρατούν το φέρετρο για να προπέμψουν την Θεοτόκο στο μνήμα. Τότε μαζί τους ακουγόταν και άγγελοι που έψαλαν, «καί φωναί τῶν ὑπερκοσμίων τάξεων τόν ἀέρα ἐπλήρουν». Δεν είναι πρώτη φορά που ακούγονται οι ύμνοι των αγγέλων. Οι άγγελοι που υμνούσαν την κάθοδο του Θεού στην γη, την γέννηση του Χριστού ψάλλοντας το: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῶ καί ἐπί γῆς εἰρήνη. Ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία», τώρα υμνούν την άνοδο της Θεοτόκου στον ουρανό. Ο Χριστός παραλαμβάνει την Μητέρα Του στους ουρανούς. Στην εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ιστορείται η εξόδιος ακολουθία και συγχρόνως στο επάνω μέρος της εικόνας, ο Χριστός κρατά στα χέρια του την Θεοτόκο, κατά τον ίδιο τρόπο που Εκείνη παρουσιάζεται στην εικονογραφία της Εκκλησίας να τον κρατά ως βρέφος.

      Η Θεία Οικονομία επέτρεψε να απουσιάζει ένας απόστολος, πιθανολογείται ότι ήταν ο Θωμάς, εκείνος που μετά την Ανάσταση ήθελε να δει τον Αναστημένο Χριστό για να πιστέψει, έτσι κι εδώ, αφού ήλθε αργοπορημένος εξέφρασε την επιθυμία να ανοίξουν τον τάφο για να δει την Θεοτόκο και να την προσκυνήσει. Με κοινή απόφαση όλων των αποστόλων ανοίχτηκε το μνήμα και τότε βρέθηκαν μπροστά στο θαυμαστό γεγονός της μεταστάσεως της Θεοτόκου. Το σώμα έλειπε από τον τάφο. Είχε μείνει μόνο το σεντόνι, το σάβανο, για παρηγορία και μαρτυρία της μεταστάσεως της Θεοτόκου στον ουρανό, κατά τον ίδιο τρόπο που είχαν μείνει και τα οθόνια, τα σάβανα του Χριστού, άθικτα κατά την Ανάστασή του.  Η Θεοτόκος ήταν στη γη για να γίνει «κλίμαξ δί ἤς κατέβη ὁ Θεός» και τώρα είναι στον ουρανό και γίνεται «γέφυρα μετάγουσα τούς ἐκ γῆς πρός οὐρανόν». Η εορτή της Κοιμήσεως είναι και εορτή μεταστάσεως, γι’ αυτό δεν είναι πένθιμη ανάμνηση, αλλά χαρμόσυνη εορτή, αναστάσιμο γεγονός και εορτάζεται με πανηγυρικό χρώμα και ύφος. Δικαίως λοιπόν χαρακτηρίζεται ως «το Πάσχα του καλοκαιριού».

ΠΗΓΗ