Α΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΝΗΣΤΕΙΩΝ - ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Λέγεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, γιατί γιορτάζουμε την αναστήλωση των αγίων εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των εικονομάχων, των αιρετικών δηλαδή εκείνων που δεν εδέχοντο να τιμούν τις άγιες εικόνες. Το «Ωρολόγιο» της Εκκλησίας γράφει:
Για εκατό και πλέον χρόνια διαταράχθηκε η Εκκλησία με διωγμούς από κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος υπήρξε ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο Θεόφιλος, άνδρας της αγίας Θεοδώρας, η οποία μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στερέωσε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με τον Πατριάρχη Μεθόδιο. Η Βασίλισσα Θεοδώρα διακήρυξε δημόσια ότι ασπαζόμεθα τις Εικόνες όχι λατρευτικά, ούτε ως θεούς, αλλά ως εικόνες των αρχετύπων. Την πρώτη Κυριακή των Νηστειών το έτος 843, η Θεοδώρα μαζί με τον γιό της αυτοκράτορα Μιχαήλ, λιτάνευσαν και ανεστήλωσαν τις άγιες εικόνες μαζί με τον κλήρο και το λαό. Στο τέλος μνημονεύθηκαν και όλοι οι αθλητές της ευσέβειας και της ορθόδοξης πίστης.

Έτσι, σε ανάμνηση εκείνου του θριάμβου της Ορθοδοξίας, κάθε χρόνο επαναλαμβάνονταν στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η τελετή αυτή κατά τον ακόλουθο τρόπο: Ο κλήρος (ενδημούντες και παρεπιδημούντες) μαζί με τους μοναχούς, που πρωτοστάτησαν στους αγώνες υπέρ των εικόνων, τελούσαν "πανήχιον υμνολογίαν" στον Ιερό Ναό της Θεοτόκου των Βλαχερνών, στο τέλος της οποίας ακολουθούσε λαμπρή λιτανεία στη Μεγάλη Εκκλησία, όπου παρίστατο ο Αυτοκράτορας.
Από τότε εορτάζουμε κάθε χρόνο την ανάμνηση αυτού του γεγονότος, γιατί καθωρίσθηκε οριστικά ότι δεν λατρεύουμε τις εικόνες, αλλά τιμούμε και δοξάζουμε όλους τους Αγίους που εικονίζουν, και λατρεύουμε μόνο τον εν Τριάδι Θεό: Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα και κανένα άλλο, είτε Άγιο είτε Άγγελο.
Σε ανάμνηση της αναστήλωσης των εικόνων, εορτάζεται σε όλες τους χριστιανικούς ναούς η "Κυριακή της Ορθοδοξίας". Κατά τη Θεία Λειτουργία αναγιγνώσκεται με ιδιαίτερη έμφαση περικοπή εκ της προς Εβραίους επιστολής (ια': 24-26, και 32-40), όπου εκτίθενται οι αγώνες των αγίων ανδρών της Παλαιάς Διαθήκης υπέρ της πίστεως, καθώς επίσης και περικοπή από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (α' 40 κ.έ.) όπου ιστορείται η κλήση του Φιλίππου και του Ναθαναήλ, οι οποίοι ομολόγησαν τον Ιησού Χριστό ως Υιό του Θεού "Ραββί, σύ εί ο υιός του Θεού, σύ εί ο Βασιλεύς του Ισραήλ".

Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν οι πιστοί με αγαθή προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν.
   Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος δεύτερος κεφ. 19, Migne, Patrologia Graeca, τ. 94, στήλη 1305

Υπάρχουν θαυματουργές Εικόνες;
Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι αποδίδουν τα θαύματα μερικών Εικόνων όχι στις ίδιες τις Εικόνες, αλλά στην πίστη των ανθρώπων που προσεύχονται ενώπιόν των. Ότι η πίστη θαυματουργεί και η θερμή προσευχή, είτε μπροστά στις Εικόνες είτε όχι, αυτό είναι έξω από κάθε αμφιβολία. Αυτό όμως δεν είναι λόγος να αρνηθούμε ότι μερικές Εικόνες μπορούν να έχουν και οι ίδιες, θαυματουργική χάρη. Δεν είναι παράδοξο, αλλά πολύ φυσικό. Το Ευαγγέλιο αναφέρει ότι οι Απόστολοι θαυματουργούσαν όχι μόνο με τα χέρια τους, αλλά στο πέρασμά τους ακόμη και η σκιά τους! (Πραξ. ε΄, 12-14). Ακόμα τα μανδήλια του Αποστόλου Παύλου, ριπτόμενα πάνω στους ασθενείς ή δαιμονισμένους, τους θεράπευαν! (Πραξ. ιθ΄, 12).
Ώστε όχι μόνο οι ίδιοι Απόστολοι είχαν θαυματουργικό χάρισμα, αλλά και αυτά τα αντικείμενα της προσωπικής τους χρήσεως. Η χάρις από τον Θεό έφθανε μέχρι τα μανδήλια τους. Τι το παράδοξο λοιπόν να ευλογήσει ο Θεός ανθρώπους βαθειάς ταπεινώσεως, νηστείας, προσευχής τους ίδιους να θαυματουργούν ή και τα έργα αυτών, τις Εικόνες;
(Περίοδος Τριωδίου, Αρχιμ. Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος)