Δύο σκέψεις γιά τόν Ἁϊ-Βασίλη, τόν «ἅγιο τῶν παιδιῶν»

τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη

Τίς ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων καί τῶν ὑπολοίπων τοῦ Δωδεκαημέρου γίνεται τά τελευταῖα χρόνια μιά ἀπίστευτη διαφήμιση τοῦ λεγόμενου Ἁϊ-Βασίλη. Ἄν μπεῖς σέ πολυκατάστημα ἤ σέ κατάστημα παιχνιδιῶν τό θέαμα ἔχει τουλάχιστον παραγίνει. Ὑπάρχει παντοῦ ἡ μορφή του. Σέ παιχνίδια, σέ τσάντες, σέ ροῦχα, ἀκόμα καί σέ τρόφιμα. Παντοῦ ἐμφανίζεται τό συγκεκριμένο διαφηστικό ἐφεύρημα. Καί θά ἔλεγε κάποιος ὅτι δέν εἶναι καί τόσο φοβερό τό θέαμα ἤ ὅτι γινόμαστε ὑπερβολικοί πού τό σχολιάζουμε, ἀφοῦ δίνει χαρά στά παιδιά. Νομίζω ὅμως ὅτι αὐτή εἶναι μιά πολύ ρηχή καί ἐπιπόλαιη-καταναλωτική θέση. Εἶναι σημαντικό γιά τά παιδιά ὄχι τόσο ὅτι τά τρέφουμε μέ ἕνα ψέμα -ἄλλωστε πολλοί γονεῖς αὐτό τό ἐξηγοῦν στά παιδιά τους ἀπό μικρή ἡλικία- τό χειρότερο ὅμως εἶναι ὅτι τά διαπαιδαγωγοῦμε ἀπό τά βρεφικά τους χρόνια μέ ἕνα ἐντελῶς λανθασμένο πρότυπο.

Τί ἐκφράζει ὁ Ἁϊ-Βασίλης; Ἐκφράζει ἕναν τύπο πού προτρέπει στήν ὑπερκατανάλωση καί σέ μιά ζωή μέ κέντρο τήν καλοπέραση τοῦ ἐαυτοῦ μας. Δέν ὑπάρχει γι᾽αὐτόν τό στοιχεῖο τῆς ἄσκησης, τής ἐγκράτειας, τῆς θυσίας. Καί αὐτά εἶναι βήματα διαπαιδαγώγησης πού δέν θά γίνουν ὅταν ἤδη τό παιδί ἔχει διαμορφώσει τόν χαρακτήρα του, ἀλλά ἀπό τήν μικρή ἡλικία του. Δέν ὑπάρχει σέ αὐτόν ἡ μέριμνα γιά τόν διπλανό, ἀλλά ὅλα καλύπτονται ἀπό ἕνα διαπεραστικό γέλιο ἄνευ οὐσίας. Τό πρόσωπο πού ἐνσαρκώνει δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τόν μεγάλο ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν Μέγα Βασίλειο. Τόν ἀσκητικό, θυσιαζόμενο, προσευχόμενο ἱεράρχη πού μερίμνησε καί κοπίασε καί γιά τίς ἀλήθειες τῆς Πίστεως ἀλλά καί γιά τόν συνάνθρωπο δημιουργώντας τό γνωστό συγκρότημα μέριμνας παιδιῶν, ἡλικιωμένων καί φτωχῶν ἀνθρώπων. Πρόκειται γιά τήν λεγόμενη Βασιλειάδα. Στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου αὐτοῦ, ὅπως καί στήν ζωή κάθε ἁγίου, βλέπουμε τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ νά παίρνει σάρκα καί ὀστᾶ, νά σαρκώνεται. Στήν ζωή του δέν βρίσκεται ὡς κέντρο ὁ ἴδιος ἀλλά κέντρο γίνεται ἡ ἀγάπη γιά τόν ἄλλον ἄνθρωπο, ὅπως δίδασκει δηλαδή ὁ Χριστός στήν Καινή Διαθήκη. Ἡ προσφορά στόν ἄλλον δέν γίνεται ἀπό οἶκτο ἀλλά ὡς στάση ζωῆς, ἀφοῦ ὁ ἄλλος εἶμαι ἐγώ. Ἄν αὐτό τό πιστέψεις καί τό ἐφαρμόζεις ἁπλά καί ἀθόρυβα ἀκολουθεῖς τά ἴχνη τῶν ἁγίων. Καί ὅσο τά ἀκολουθεῖς τόσο πληρώνει τήν καρδιά σου ὁ Χριστός ἀπό χαρά δηλαδή ἀπό τόν Ἴδιο πού εἶναι ἡ ὄντως χαρά.

Θά κλείσω μέ κάτι κατά τήν γνώμη μου ἀνησυχητικό. Ἄν στά νέα παιδιά τοποθετήσεις τά δύο πρόσωπα, τοῦ Ἁϊ-Βασίλη καί τοῦ Μεγάλου Βασιλείου δίπλα-δίπλα καί τά παρατηρήσεις, θά καταλάβεις δυστυχῶς ὅτι αἰσθάνονται πιό οἰκεῖο τόν πρῶτο καί ὄχι τό δεύτερο. Ἄν αὐτό ἰσχύει, τότε θά πρέπει νά ἀνησυχήσουμε ἰδιαιτέρως γιά τό τί κοινωνίες ἐτοιμάζουμε γιά τό μέλλον! Νά ἀνησυχήσουμε γιά τά πρότυπα πού προσφέρουμε στούς νέους ἀνθρώπους. Ἀληθινό παράδειγμα ἐπί τοῦ θέματος ὁ διάλογος μέ ἔφηβο πρίν λίγες μέρες:

- Ἄν σοῦ ἔλεγαν ὅτι γιά νά διατηρήσεις τήν Πίστη σου, νά μπορεῖς νά λατρεύεις ἐλεύθερα τόν Θεό σου πρέπει νά θυσιαστεῖς, νά μαρτυρήσεις, τί θά ἔκανες;

- Θά τούς ἔλεγα ἁπλά ὅτι ἐγώ θέλω νά περνάω εὐχάριστα τήν ζωή μου, νά ἔχω τήν ἄνεσή μου, τούς φίλους μου κτλ. Δέν μέ ἐνδιαφέρει κάτι ἄλλο…