ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (Ματθ. 5, 14–19)

18/7/2021

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή εἶναι ἀφιερωμένη στούς Πατέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία συνῆλθε στή Χαλκηδόνα τῆς Βιθυνίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τό 451 μ.Χ. μέ ἀφορμή μονοφυσιτικές αἱρετικές δοξασίες γιά τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ μεγάλη αὐτή Σύνοδος τῶν 630 ἁγίων καί θεοφόρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἐξέδωσε δογματικό ὄρο διατυπώνοντας τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία καί δίνοντας τέλος στίς κακοδοξίες πού πλήγωναν τό Χριστολογικό καί Σωτηριολογικό δόγμα.

Ξεκαθάρισε τή χρήση τῶν θεολογικῶν ὅρων φύσις, ὑπόσταση, πρόσωπο καί οὐσία, ἀποκατέστησε τήν Ὀρθοδοξία καί τούς Ὀρθοδόξους καί ἐξέδωσε ἱερούς κανόνες. Οἱ Πατέρες τῆς Συνόδου διατράνωσαν τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια ὅτι ὁ Χριστός εἶναι καί τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος· κατά μέν τή θεϊκή του φύση ἐγεννήθη ἐκ τοῦ Πατρός κατά δέν τήν ἀνθρώπινη ἐκ τῆς παρθένου Θεοτόκου Μαρίας. Καί οἱ δύο τέλειες φύσεις τοῦ Χριστοῦ, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη, παρέμειναν μεταξύ τους ἑνωμένες στό ἕνα πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου “ἀσυγχύτως, ἀδιαιρέτως, ἀτρέπτως καί ἀχωρίστως”.

Τιμώντας τούς “καθαιρέτας τῆς πλάνης καί ὀρθοδόξων προμάχους” Πατέρες πού μέ ἁγιοπνευματικό φωτισμό “θεογράφως διεχάραξαν” καί διατράνωσαν ποιά εἶναι ἡ ὀρθή καί σωτήρια πίστη, ἡ Ἐκκλησία μας τούς ἀφιερώνει τήν σημερινή Κυριακή, ψάλλοντας γι’ αὐτούς εἰδική ἀκολουθία. Σέ αὐτή τήν προοπτική καί τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι σχετικό μέ τήν ἑορτή, προερχόμενο ἀπό τόν Ματθαῖο (5, 14–19). Παραθέτοντας τό κείμενο σέ ἁπλή γλώσσα θά τό χωρίσουμε σέ δυό μέρη:

Α) «Εἶπε ὁ Κύριος στούς Μαθητές του· Ἐσεῖς εἶστε τό φῶς γιά τόν κόσμο· μιά πόλη χτισμένη ψηλά στό βουνό, δέν μπορεῖ νά κρυφτεῖ. Οἱ ἄνθρωποι, ὅταν ἀνάψουν τό λυχνάρι, δέν τό βάζουν κάτω ἀπό το δοχεῖο μέ τό ὁποῖο μετροῦν τό σιτάρι, ἀλλά τό τοποθετοῦν στο λυχνοστάτη, γιά νά φωτίζει ὅλους τοῦς ἀνθρώπους τοῦ σπιτιοῦ. Ἔτσι νά λάμψει καί τό δικό σας φῶς μπροστά στούς ἀνθρώπους, γιά να δοῦν τά καλά σας ἔργα καί νά δοξολογήσουν τόν οὐράνιο Πατέρα σας».

Ὁ Ἰησοῦς ἀπευθύνεται στούς μαθητές καί ἀποστόλους Του, καλώντας τούς “φῶς τοῦ κόσμου” πού λάμπει καί φωτίζει τήν ἀνθρωπότητα. Πράγματι ὁ ἱεραποστολικός τους ζῆλος, ἡ διδασκαλία τους, τά καλά τους ἔργα, ἡ προσπάθεια νά διαδώσουν σέ ὅλο τόν κόσμο, αὐτό τό ὁποῖο εἶδαν καί ἄκουσαν, τήν ἀλήθεια τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούς καθιστᾶ μεγάλους φωτιστές. Αὐτό τό ἔργο συνέχισαν καί οἱ Πατέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου γενόμενοι φῶς στόν κόσμο. Ὅμως  οὔτε οἱ Ἀπόστολοι οὔτε καί οἱ Πατέρες εἶναι αὐτόφωτοι οὔτε καί κανείς ἀπό ἐμᾶς, καθώς ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε κατά τόν Θεοδόχο Συμεών ὡς «φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ… Ἰσραήλ» (Λουκ. 2, 31).

Ὅλοι εἴμαστε ἑτερόφωτοι, γιατί «ὁ Θεὸς φῶς ἐστι καὶ σκοτία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν οὐδεμία» (Α΄ Ἰωάν. 1, 5). Τό φῶς τοῦ κόσμου εἶναι ἕνας, εἶναι ὁ Κύριος Ἰησοῦς, ὅπως λέγει ὁ Ἴδιος: «Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ' ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς» (Ιωάν. 8, 12). Ἔτσι οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες περιπατοῦν στό φῶς τοῦ Χριστοῦ, λαμβάνουν ἀπό Ἐκεῖνον φῶς καί μεταδίδουν φῶς. 

Ἔτσι καί ἐμεῖς ὀφείλουμε νά πορευόμαστε τόν ἴδιο δρόμο καί νά περιπατοῦμε στό φῶς, ὡς τέκνα φωτός (Ἐφ, 5, 8), ὡς μιμητές τοῦ Θεοῦ καί τέκνα Αὐτοῦ ἀγαπητά (Ἐφ. 5, 1). Μέ τόν τρόπο αὐτό «εάν περπατάμε στο φως, όπως αυτός είναι στο φως, τότε έχουμε στενό σύνδεσμο μεταξύ μας και το αίμα του Ιησού Χριστού τοῦ Υιού Του μᾶς καθαρίζει από κάθε αμαρτία» (Α΄ Ιωάν. 1, 7). Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, ὅποιος κάνει τό κακό μισεῖ τό φῶς καί δέν ἔρχεται στό φῶς… ἀλλ’ ὅποιος ἀκολουθεῖ τήν ἀλήθεια ἔρχεται στό φῶς (βλ. Ἰωάν. 3, 20–21).

Β) Στή συνέχεια ὁ Χριστός κηρύττει: «Μή νομίσετε πώς ἦρθα γιά νά καταργήσω τό νόμο ἤ τους προφῆτες. Δέν ἦρθα γιά νά τά καταργήσω, ἀλλά γιά νά τά ἐκπληρώσω. Σᾶς βεβαιώνω πώς ὅσο ὑπάρχει ὁ κόσμος, ἕως τή συντέλειά του, δέ θά πάψει νά ἰσχύει οὔτε ἕνα γιώτα ἤ μία ὀξεία ἀπό τό νόμο. Ὅποιος, λοιπόν, καταργήσει ἀκόμα καί μία ἀπό τίς πιό μικρές ἐντολές αὐτοῦ τοῦ νόμου καί διδάξει ἔτσι τούς ἄλλους, θα θεωρηθεῖ ἐλάχιστος στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἐνῶ ὅποιος τίς τηρήσει ὅλες καί διδάξει ἔτσι καί τούς ἄλλους, αὐτός θά θεωρηθεῖ μεγάλος στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ».

Μέ τή ρήση αὐτή ἐνώπιον πλήθους λαοῦ στήν ἐπί τοῦ Ὅρους ὁμιλία Του, ὁ Κύριος φανερώνει τή θέση Του στόν κόσμο. Ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, ὡς ὁμοούσιος τῷ Πατρί κατά τήν θεότητα καί ὁμοούσιος ἠμίν κατά τήν ἀνθρωπότητα (δογματικός ὅρος Δ΄ Οἰκουυμενικής Συνόδου), εἶναι ὁ σοφός παιδαγωγός, εἶναι ὁ δημιουργός, τό κριτήριο καί ὁ αὐθεντικός ἑρμηνευτής τοῦ νόμου, εἶναι ἡ ἐκπλήρωση τῶν προφητῶν. 

Ὅλη ἡ Ἁγία Γραφή, τόσο ἡ Παλαιά ὅσο καί ἡ Καινή Διαθήκη, πραγματώνουν τό σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας. Οἱ θεόπνευστες Γραφές εἶναι ὁ στέρεος λίθος, πάνω στόν ὁποῖο στηρίχθηκαν καί οἱ Θεοφόροι Πατέρες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, γιά νά καταγράψουν καί νά κηρύξουν τήν ἀποκαλυφθεῖσα ἀλήθεια, καταγγέλλοντας τίς αἱρετικές δοξασίες προσώπων, πού ἀπό σκοτισμό τῆς ψυχῆς καί ἀνυπακοή πρός τήν Ἐκκλησία δέν θέλησαν νά δοῦν τήν ἀλήθεια. Γι’ αὐτό καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος θά πεῖ: «Προέλαβεν τὴν Καινὴν ἡ Παλαιὰ, καὶ ἡρμήνευσε τὴν Παλαιὰν ἡ Καινή. Πολλάκις εἶπον, ὅτι δύο Διαθῆκαι, καὶ δύο ἀδελφαί, καὶ δύο παιδίσκαι, τὸν ἕνα Δεσπότην δορυφοροῦσι. Κύριος παρὰ Προφήταις καταγγέλλεται, Χριστὸς ἐν Καινῇ κηρύσσεται» (PG 50, 796).

Ὡς ἐκ τούτου, ἡ ἀλήθεια τοῦ Κυρίου, εἶναι αἰώνια, εἶναι ἀμετάβλητη, εἶναι Θεία. Γι’ αὐτό καί δέν ἀλλάζει κατά τό δοκοῦν, δέν τροποποιεῖται ἀνάλογα μέ τά δεδομένα τῆς κάθε ἐποχῆς, τῆς κάθε κοινωνίας, δέν ἑρμηνεύεται προσωπικῶς ἀπό τίς ἰδεολογίες καί ἰδεοληψίες τοῦ καθενός. Αὐτήν τήν πραγματικότητα κηρύττουμε τήν Κυριακή της Ὀρθοδοξίας: «Οἱ προφῆται ὡς εἶδον, οἱ ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ ᾿Εκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ οἰκουμένη ὡς συμπεφρόνηκεν, ἡ χάρις ὡς ἔλαμψεν, ἡ ἀλήθεια ὡς ἀποδέδεικται, τὸ ψεῦδος ὡς ἀπελήλαται, ἡ σοφία ὡς ἐπαρρησιάσατο, ὁ Χριστὸς ὡς ἐβράβευσεν, οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν». Τήν φροντίδα αὐτή τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τήν παραδοθεῖσα ἀλήθεια βλέπουμε μεταξύ ἄλλων καί στόν Α΄ κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου: «ὁρίζομεν, ἀκαινοτόμητόν τε καὶ ἀπαράτρωτον φυλάττειν τὴν παραδοθεῖσαν ἡμῖν πίστιν».

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,

Σήμερα πρέπει νά κρατήσουμε, ἴσως, δυό πράγματα· τό ἕνα εἶναι ὅτι ἐφόσον ἐπιθυμοῦμε ἐλεύθερα νά ἀκολουθήσουμε τόν Ἰησοῦ Χριστό, ὀφείλουμε νά ἀκολουθοῦμε μέ ὀρθή πίστη καί πράξη ὡς κλητά μέλη τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ τό βίωμα, τό ὁποῖο προσφέρεται ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό διά τῆς Ἐκκλησίας Του, ἡ ὁποία πάντοτε ὀρθοτομεῖ ὡς ὁ ἀδιάπτωτος καί ἀκαταπόνητος ἐγγυητής τῆς μετοχῆς μας στήν ἀλήθεια καί τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Τό δεύτερο εἶναι ὅτι ζοῦμε σέ ἕναν κόσμο πού συνεχῶς ἀλλάζει, σέ ἕνα κόσμο πού φανερώνει ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἀγάπησαν μᾶλλον τό σκότος παρά τό φῶς, ἐπειδή τά ἔργα τούς ἦταν πονηρά (Ἰωάν. 3, 19). Γι’ αὐτό ἅς προσέχουμε τήν πλάνη τοῦ κόσμου τούτου, δίδοντας τήν καλή μαρτυρία, παραμένοντας καί περιπατώντας στό φῶς τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, τό «φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον, ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον», ὥστε νά εὐαρεστήσουμε Θεόν καί ὄχι ἀπαραίτητα καί τούς ἀνθρώπους. Ἀμήν.

π. Σέργιος Μαρνέλλος

ΠΗΓΗ