Κυριακή του Ασώτου (8-2-1015) 

Τὰ σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν Α' Κορ. 6.12-20 

Ἀδελφοί, πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος. Τὰ βρώματα τῇ κοιλίᾳ καὶ ἡ κοιλία τοῖς βρώμασιν· ὁ δὲ Θεὸς καὶ ταύτην καὶ ταῦτα καταργήσει. Τὸ δὲ σῶμα οὐ τῇ πορνείᾳ, ἀλλὰ τῷ Κυρίῳ, καὶ ὁ Κύριος τῷ σώματι· ὁ δὲ Θεὸς καὶ τὸν Κύριον ἤγειρε καὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ. Οὐκ οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν; Ἄρα οὖν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ ποιήσω πόρνης μέλη; Μὴ γένοιτο. Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι ὁ κολλώμενος τῇ πόρνῃ ἓν σῶμά ἐστιν; Ἔσονται γάρ, φησίν, οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν· ὁ δὲ κολλώμενος τῷ Κυρίῳ ἓν πνεῦμά ἐστι. φεύγετε τὴν πορνείαν. Πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος ἐκτὸς τοῦ σώματός ἐστιν· ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν ῾Αγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ Θεοῦ, καὶ οὐκ ἐστὲ ἑαυτῶν; ἠγοράσθητε γὰρ τιμῆς· δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῶ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ. 

Η σημερινή Κυριακή αποτελεί την δεύτερη από τις Κυριακές με τις οποίες ξεκινά η ευλογημένη περίοδος του Τριωδίου, του οποίου βέβαια κεντρικός πυρήνας είναι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και αποκορύφωμά της η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου μας.

Την προηγούμενη Κυριακή θυμηθήκαμε την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, με την οποία ο Κύριος μάς τόνισε την μεγάλη δύναμη της ταπείνωσης· σήμερα, με την παραβολή του Ασώτου, μάς υπενθυμίζει την σημασία της μετανοίας και την άπειρη ευσπλαγχνία του φιλάνθρωπου Θεού. Ο υιός της παραβολής σκόρπισε την πατρική περιουσία σε μέθες και ασωτίες· και όταν πλέον αποφάσισε να επιστρέψει στο σπίτι του πατέρα του δεν πρόλαβε να υποβάλλει με ταπείνωση τον εαυτό του σε παραδοχή του λάθους του, και έτρεξε ο πατέρας να τον προϋπαντήσει, να τον αποκαταστήσει ως παιδί του και να πανηγυρίσει τη νεκρανάστασή του. Σχετικό με το νόημα της παραβολής είναι και το αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας, από την πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, καθότι αναφέρεται έμμεσα στις υπερβολές ή στις αμαρτίες στις οποίες υπέπεσε ο άσωτος υιός, στα πολυτελή δηλαδή τραπέζια και στην πορνεία. «Αδελφοί», μάς λέει, «όλα μού επιτρέπονται αλλά δεν με συμφέρουν όλα· όλα μού επιτρέπονται αλλά δεν θα αφήσω κάτι να με εξουσιάσει. Οι τροφές είναι για την κοιλιά, και η κοιλιά για τις τροφές, ο Θεός όμως θα καταργήσει και τα δύο». Εννοεί φυσικά την κοινή ανάσταση της Δευτέρας παρουσίας του Χριστού, κατά την οποία τα μεν σώματά μας θα είναι μεν υλικά αλλά δεν θα υπόκεινται σε φθορά ούτε θα έχουν ανάγκη από την τροφή για να συντηρηθούν. Επομένως, εφόσον η τροφή στον παρόντα βίο είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας, αρκεί το μέτρο στην διατροφή μας και η απλότητα. Διαφορετικά, εάν επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε πολυτελή εδέσματα, σε ποικιλίες γεύσεων και σε υπερβολές, τότε γινόμαστε υπόδουλοι της κοιλίας, των γεύσεων και των τροφών, τα οποία είναι τόσο εφήμερα, ώστε μέσα σε λίγες ώρες μεταβάλλονται σε δυσώδη ακαθαρσία. Δούλος επομένως των τροφών, δούλος της ακόρεστης λαιμαργίας γίνεται ο κάθε άνθρωπος που δεν βάζει μέτρο και φρένο στις ορέξεις του, προσκολλάται σε γήινα πράγματα και λησμονεί σταδιακά τον Θεό, ακόμα και εάν με τα χείλη τον λατρεύει. Οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν ότι εάν δεν χαλιναγωγήσουμε την όρεξη για τροφή, τότε θα ανοίξει και η όρεξη για την πορνεία, η οποία μολύνει το σώμα μας. Γι αυτό και ο απόστολος, αμέσως μετά τις τροφές, κάνει λόγο για τούτη την αμαρτία. «Το σώμα», λέει, «δεν είναι για την πορνεία αλλά για τον Κύριο, και ο Κύριος για το σώμα· και όπως ο Θεός ανέστησε τον Χριστό, έτσι θα αναστήσει και εμάς με την δύναμή του. Δεν γνωρίζετε ότι τα σώματά σας είναι μέλη Χριστού»; Όντως, με την σάρκωσή του ο Χριστός προσέλαβε όλη την ανθρώπινη φύση· επομένως, όλοι οι άνθρωποι αποτελούμε μέλη Χριστού, είτε το γνωρίζουμε είτε δεν το γνωρίζουμε, είτε πιστεύουμε είτε δεν πιστεύουμε σε αυτόν. Άρα, εκείνος ο οποίος πορνεύει δεν αμαρτάνει μόνο στο σώμα του, αλλά στο σώμα του Χριστού. Ασφαλώς, ο απόστολος Παύλος δεν κατακρίνει τις τροφές, αλλά την αμετρία· ούτε πάλι την δοσμένη από τον Θεό ένωση μεταξύ ανδρός και γυναικός, αλλά την αμαρτία της πορνείας. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύει ότι η ουσία της αμαρτίας αυτής δεν βρίσκεται στην μίξη, αλλά στην πλεονεξία, στον τρόπο δηλαδή με τον οποίο αυτή γίνεται [1]. και για να επανέλθουμε στην περικοπή, «ἔσονται», λέει, «οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν», επαναλαμβάνοντας τα λόγια της Παλαιάς Διαθήκης, τα οποία για πρώτη φορά ειπώθηκαν μέσα στον Παράδεισο. Κάνει δηλαδή τριπλή διάκριση: η νόμιμη ένωση κάνει τους δύο σάρκα μία χωρίς να είναι αμαρτία, η ένωση με την πόρνη κάνει τον άνθρωπο ένα με αυτή, ενώ η ένωση με τον Χριστό τον κάνει ένα πνεύμα με τον Κύριο. Καθώς λοιπόν προετοιμαζόμαστε για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η Εκκλησία μάς υπενθυμίζει όλα αυτά διά στόματος του αποστόλου Παύλου, ώστε μαζί με την εγκράτεια από τις τροφές να εξασκήσουμε την καρδιά μας πρώτα κι έπειτα το σώμα μας και στην εγκράτεια από τις αμαρτίες που διαπράττουμε με το σώμα μας. Εάν θέλουμε να ζήσουμε πνευματικά το επερχόμενο Πάθος και την Ανάσταση του Κυρίου μας, εάν θέλουμε δηλαδή να γίνουμε όντως μέτοχοι αυτών, δεν είναι δυνατόν να ασχολούμαστε μόνο με το τι θα φάμε και τι θα πιούμε και πόσες απολαύσεις θα καρπωθούμε. Σε τούτη την παγίδα έπεσε ο άσωτος υιός της σημερινής παραβολής· ήθελε να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του και απομακρύνθηκε από την πατρική εστία· ήθελε πολλά και κατέληξε φτωχός, να ζητιανεύει για λίγα ξυλοκέρατα. Όσοι τυχόν έχουμε βρεθεί στη θέση του, ας μη απελπιζόμαστε, αλλά ας τον μιμηθούμε στην μετάνοια· όσοι νομίζουμε ότι δεν έχουμε πέσει, ας προσέξουμε να μη μάς δελεάσουν οι γλυκές επιθυμίες· και όλοι, ως άνθρωποι αμαρτωλοί που έχουμε ανάγκη μετανοίας, ας διεξέλθουμε τούτο το στάδιο της εγκρατείας με προθυμία, γιατί νηστεία δεκτή και ευάρεστη στον Κύριο δεν είναι άλλη παρά εκείνη που συνοδεύεται και από την εκκοπή των παθών. Και πρωτίστως, επειδή τα σώματά μας είναι μέλη Χριστού, όπως μάς είπε ο απόστολος σήμερα, και ως μέλη Χριστού δεν θα έπρεπε να λερώνουν με αμαρτίες αλλά να λαμπρύνονται με αρετές και με πράξεις αγάπης και φιλανθρωπίας· ούτε πάλι να προσηλώνονται σε εφήμερες απολαύσεις αλλά να ελκύονται από την ουράνια λάμψη των αιωνίων αγαθών. Αμήν.

π. Χ.Β. 

_______________ 

[1] «Καὶ ὁ μὲν δύο γυναῖκας ἔχων οὐκ ἦν ἀκάθαρτος· καὶ πολλὰς ἔχων ὁ Δαυῒδ οὐκ ἦν ἀκάθαρτος· ἐπειδὴ δὲ μίαν ἔσχε παρανόμως͵ ἀκάθαρτος γέγονε. Διὰ τί; Ὅτι ἠδίκησεν͵ ὅτι ἐπλεονέκτησε. Καὶ ὁ πόρνος δὲ οὐ διὰ τοῦτο ἀκάθαρτος διὰ τὴν μίξιν͵ ἀλλὰ διὰ τὸν τρόπον͵ ὅτι ἀδικεῖ τὸ γύναιον͵ καὶ ἀλλήλους ἀδικοῦσι τὴν γυναῖκα ποιοῦντες κοινὴν͵ καὶ τοὺς τῆς φύσεως ἀνατρέποντες νόμους· ἑνὸς γὰρ αὐτὴν ἔδει εἶναι. Ἄρσεν γὰρ͵ φησὶ͵ καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς· καὶ εἶπεν͵ Ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν· οὐχ οἱ πολλοὶ͵ ἀλλ΄ oἱ δύο εἰς σάρκα μίαν. Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν ἀδικία ἐστὶ͵ καὶ διὰ τοῦτο πονηρὸν τὸ πρᾶγμα». Έρμηνεία εὶς τήν πρός Τίτον ὲπιστολήν, PG 62.682 

--- Πηγή: Απλά και Ορθόδοξα: http://xerouveim.blogspot.gr/2015/02/8-2-1015.html