Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015

Τῆς Ἀπόκρεω

(Ματθαίου κε' 31-46.)

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή, ὀνομάζεται Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω. Εἶναι ἡ Κυριακή κατά τήν ὁποία ἀποκρεύουμε, τρῶμε δηλ. γιά τελευταία φορά κρέας πρίν τό Πάσχα. Στὴ διάρκεια τῆς ἑβδομάδας ποὺ ἀκολουθεῖ μέ μιὰ περιορισμένη νηστεία ἀποχῆς κρέατος, ἡ Ἐκκλησία ἀρχίζει νὰ μᾶς «προσαρμόζει» σιγά-σιγά στὴ μεγάλη προσπάθεια ποὺ θὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ ἐμᾶς ἑπτὰ μέρες ἀργότερα, ὅταν θά ξεκινᾶ ἡ ἁγία καί μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ἡ σταδιακή ἀποχή ἀπό τίς τροφές σκοπό ἔχει νά μᾶς ὠθήσει στήν ἀποχή ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν.

Τήν ἴδια ἡμέρα μέσα ἀπό τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μᾶς ὁμιλεῖ γιά τήν Δευτέρα Παρουσία Του καί τήν κρίση πού θά διενεργήσει.

Ἡ βεβαιότητα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου ἀποδεικνύεται μέ εὐχέρεια τόσο ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ὅσο καί ἀπό τή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, ὅπου βιώνεται ὄχι ὡς κάτι ἁπλῶς ἱστορικά αναμενόμενο, ἀλλά ὡς «γεγονός», ὅπως καί ἡ πρώτη.

Ἡ πρώτη παρουσία τοῦ Χριστοῦ ἦταν ταπεινή καί ἦρθε γιά νά σωθεῖ ὁ κόσμος. Ἡ δεύτερη θά εἶναι ἔνδοξη καί θά ἔρθει γιά νά κρίνει τόν κόσμο. Μᾶς διαβεβαιώνει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός στό σημερινό εὐαγγέλιο. Τό ἀνήγγειλαν οἱ Προφῆτες στήν Παλαιά Διαθήκη, τό διαλάλησαν οἱ Ἄγγελοι κατά τήν θεία Ἀνάληψη, οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι στά κηρύγματά τους. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τό ἐπισημαίνει, στούς Ἀθηναίους, ὅπως μαρτυροῦν οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καί οἱ ἐπιστολές του: ἡ A΄ πρός τούς Κορινθίους (κεφ. ιε΄) καί ἡ Α΄πρός τούς Θεσσαλονικεῖς (κεφ. δ΄). Ὅλοι ὁμιλοῦν γιά τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, τήν κοινή ἀνάσταση ὅλων κατά τήν Δευτέρα Παρουσία καί τήν καθολική κρίση, δόγματα τῆς πίστεώς μας, πού καθιστοῦν τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας «καινή διδαχή» (Βλ. Πραξ. ιζ, 19).

Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας ἀκόμη κι ὁ Ἐξάψαλμος ἐπέχει συμβολικά θέση τῆς Δευτέρας Παρουσίας. Προεικονίζει, ὅπως λέγεται, τόν χρόνο τής Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, κατά τη διάρκεια τῆς ὁποίας με φόβο και τρόμο θα ἀναμένουμε την τελική κρίση Του για ἐμάς. Γι’αὐτό ἀμέσως μετά ἀκολουθεῖ τό «Θεός Κύριος καί ἐπέφανεν ἡμῖν» μέ τό ὁποῖο ὁμολογοῦμε τήν πρώτη ἐπί γῆς παρουσία τοῦ Κυρίου μας καί ἕπεται συναπτόμενο τό «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» μέ τό ὁποῖο ὁμολογοῦμε τήν ἀνέγκλητη βεβαιότητα τῆς Δευτέρας ἐπί γῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἄλλη μία ἐμπειρική διαπίστωση τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τήν Δευτέρα Παρουσία εἶναι, ὅταν στή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Ἱερέας πρίν ἐκφωνήσει «Τά σά ἐκ τῶν σῶν...», λέει:«Ἔχοντας θυμηθεῖ λοιπόν αὐτῆς τῆς σωτήριας ἐντολῆς καί ὅλων ὅσα ἔγιναν γιά χάρη μας, τά ὁποῖα εἶναι ὁ σταυρός, ὁ τάφος, ἡ τριήμερη ἀνάσταση, ἡ ἀνάληψη στούς οὐρανούς, ἡ καθέδρα στά δεξιά του Πατέρα, ἡ δεύτερη καί ἔνδοξη πάλι παρουσία...», θεωρώντας τήν Δευτέρα Παρουσία τόσο βέβαιη, σάν νά ἔχει ἤδη γίνει.

Κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, ὅπως ὁμολογοῦμε καί στά δύο τελευταῖα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως «Προσδοκῶ ἀνάσταση νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» θά ἀναστηθοῦν τά νεκρά σώματα τῶν κεκοιμημένων καί θά εἰσέλθουν σ’ αὐτά οἱ ζῶσες ψυχές τους, πού βρίσκονται σέ κατάσταση ἀναμονῆς καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θα σταθοῦμε μπροστά στόν Χριστό, γιά νά μᾶς κρίνει. (Ἄς σημειώσουμε ἐπ’ εὐκαιρίᾳ, ὅτι αὐτό εἶναι ἕνα σημαντικό ἐπιχείρημα ἐναντίον τῆς θεωρίας τῆς μετενσάρκωσης ἤ μετεμψύχωσης, πού διδάσκουν κάποια ἀνατολικά θρησκεύματα.)

Ὁ Χριστός ὡς κριτήριο δέν θέτει κάτι δύσκολο ἤ ἀκατόρθωτο, ἀλλά κάτι ἁπλό καί ταπεινό, πού μπορεῖ κάθε ἄνθρωπος νά κάνει. Θέτει τήν ἔμπρακτη ἀγάπη μας, ὡς ἀπόρροια τῆς πίστης μας καί τῆς ἐμπιστοσύνης μας σ’ Ἐκεῖνον καί τήν πρόνοιά Του.

Ὅταν περισσεύει ἀπό τό τραπέζι μας ἕνα κομμάτι ψωμί γιά τόν πεινασμένο, ἕνα ποτήρι νερό γιά τόν περαστικό καί ἀπό τήν καρδιά μας ἕνας ζεστός λόγος γιά τόν λυπημένο, μία συμπαράσταση γιά τόν φυλακισμένο, μία φροντίδα γιά τόν ἐμπερίστατο, μία ἀγκαλιά γιά τόν γέροντα, λίγη περίθαλψη στόν ἄρρωστο καί μία ἐνθύμιση γιά τόν ξεχασμένο, ὅλα αὐτά ὁ Χριστός τά δέχεται καί θά μᾶς τά ἀνταποδώσει, γιατί, ὅπως τόνισε, ζεῖ στό πρόσωπο, τοῦ ἐλάχιστου ἀδελφοῦ, πού δέχεται τήν ἀγάπη καί τό ἐνδιαφέρον μας.

Ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας περιγράφοντας τόν ἔνδοξο ἐρχομό Του χρησιμοποιεῖ τόν χρονικοϋποθετικό σύνδεσμο ὅταν. Αὐτό συμβαίνει γιά νά μᾶς διαβεβαιώσει πώς θά ξαναέλθει μέν, χωρίς ὅμως νά μᾶς γνωρίσει τόν ἀκριβῆ χρόνο, τό πότε ἀκριβῶς δηλαδή θά γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία. Οἱ Μαθητές θέλησαν νά μάθουν, ὅμως δέν τούς τό φανέρωσε ὁ Χριστός. Καί τοῦτο, ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ Πατέρες, γιά νά εἴμαστε πάντοτε σέ ἐτοιμότητα καί ἐγρήγορση πνευματική. Δέν πρέπει νά μᾶς διαφεύγει δέ, ὅτι αὐτή ἡ ἐτοιμότητα ἔχει ἄμεση σχέση μέ τό μυστήριο τῆς μετανοίας, στό ὁποῖο ζητοῦμε τή θεία συγγνώμη γιά τά ἐσφαλμένα μας, ὥστε νά μή χρειασθεῖ νά «ἐλέγξει ὁ Χριστός τίς πράξεις μας ἐνώπιον τῶν Ἀγγέλων» καί νά πρέπει ν’ ἀπολογηθοῦμε γι’ αὐτές.

Κι ἐμεῖς λοιπόν αὐτήν τήν ἴδια πίστη κρατοῦμε. Ἡ Δευτέρα Παρουσία εἶναι περισσότερο ἀπό βέβαιο ὅτι θά γίνει! Δέν ξέρουμε ὅμως πότε. Αὐτό που ξέρουμε μέ βεβαιότητα εἶναι, ὅτι ὅσο περνᾶ ὁ καιρός, τόσο περισσότερο πλησιάζουμε σ’ ἐκείνη τήν ἡμέρα. Κι ἀκόμη, πώς κι ἐμεῖς τήν στιγμή, κατά τήν ὁποία θά φύγουμε ἀπό αὐτόν τόν μάταιο κόσμο θά ζήσουμε μία «μικρή» (ἀς ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση) Δευτέρα Παρουσία. Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ψυχή τοῦ κεκοιμημένου κρίνεται μερικῶς ἀπό τόν Χριστό καί κατατάσσεται σέ κατάσταση πρόγευσης παραδείσου ἤ κολάσεως, ἐν ἀναμονῇ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν. Γι’ αὐτό καί χθές τό Ψυχοσάββατο, θυμηθήκαμε τούς κεκοιμημένους μας καί προσευχηθήκαμε ἐκτενῶς, γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς τους. Γιά τόν ἴδιο λόγο προσευχόμαστε ἰδιαιτέρως καί τίς πρῶτες σαράντα ἡμέρες μετά τόν θάνατο κάποιου, ὥστε μετά τήν μερική κρίση νά τήν ἀναπαύσει ὁ Χριστός τήν ψυχή του καί στήν τελική τῆς Δευτέρας Παρουσίας νά τήν συγχωρήσει κατά τό μέγα Του ἔλεος.

Ἡ σημερινή ἡμέρα φανερώνει, πώς οἱ Ἀπόκριες, ὅπως συνηθίζουμε νά καλοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες εἶναι καιρός ἀπολογισμοῦ καί μετανοίας, ὥστε ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νά δώσουμε τήν καλή ἀπολογία στόν Οὐράνιο Κριτή, ὅπως εὐχόμαστε στή θεία Λειτουργία «...καί καλήν ἀπολογίαν τήν ἐπί τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ αἰτησώμεθα». Ἀμήν.