Εἴμαστε  πράγματι  χριστιανοί;

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής της Σαμαρείτιδος

(Πράξ. Αποστ. ΙΑ΄ 19-30)

Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος, Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. & Κονίτσης           

Πόσο αλήθεια συγκλονίζεται ο πιστός όταν μελετά το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων! Ομολογουμένως, ενθουσιάζεται κανείς όταν βλέπει τον ζήλο και την αφοσίωση της νεοσύστατης Εκκλησίας και συνάμα λαμβάνει από τον Ευαγγελιστή Λουκά, ακριβείς πληροφορίες για πολύ σημαντικά θέματα που έχουν να κάνουν με την ζωή των πιστών.
Στο σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα βλέπουμε την γεωγραφική επέκταση του Σώματος του Χριστού, αλλά και την προσωπικότητα του Αποστόλου Βαρνάβα.
Τον άνθρωπο ο οποίος χαρακτηρίζεται από την θεόπνευστη Γραφή ως «ανήρ αγαθός και πλήρης Πνεύματος Αγίου και πίστεως». Και το αποδεικνύει αυτό ο Βαρνάβας με την όλη του στάση. Στάση που δείχνει ταπείνωση και πνευματική καλλιέργεια, αφού δεν επέτρεπε να φωλιάσει μέσα στην καρδιά του το λεπτό και πειρασμικό αίσθημα της «πνευματικής αυτάρκειας», όπως έχουν πολλοί εγωϊστές. Και ουσιαστικά, ο Βαρνάβας είναι αυτός ο οποίος «κατ' άνθρωπον» φέρει στο προσκήνιο της αποστολικής διακονίας και του Ευαγγελισμού των εθνών, τον Παύλο, αφού τον καλεί να πάει στην Αντιόχεια για το μεγάλο έργο της σποράς του λόγου του Θεού.
Αυτό όμως που κάνει εντύπωση στην εξιστόρηση του Αποστολικού αναγνώσματος στη συνέχεια, είναι ότι στην Μεγάλη αυτή πολιτεία, στην Αντιόχεια, εκεί οι «μαθητές», τα μέλη δηλαδή της Εκκλησίας του Χριστού, για πρώτη φορά ονομάστηκαν Χριστιανοί.
Το όνομα δόθηκε στους πιστούς ως προσωνύμιο, δηλ. ως «παρατσούκλι» από τους εθνικούς ειδωλολάτρες που δεν πίστευαν στον Χριστό. Και φυσικά το απέδωσαν, όχι για να τους τιμήσουν. Αποκάλεσαν τους πιστούς μαθητές του Κυρίου «χριστιανούς», για να τους εμπαίξουν, να τους ειρωνευθούν και να τους κατηγορήσουν.

 «Να, αυτός είναι χριστιανός» έλεγαν εμπαικτικά οι ειδωλολάτρες, όταν έβλεπαν οπαδό του Χριστού και μέλος της Εκκλησίας. Και εννοούσαν: «Να, ένας ξεπεσμένος, που κατάντησε ν΄ακολουθεί έναν εσταυρωμένο Ιουδαίο». «Να ένας ανόητος και γελοίος που πιστεύει τον Χριστό για μοναδικό Θεό». «Να ένας μωρός που περιμένει ότι θα κερδίσει την Βασιλεία των ουρανών».
Καθαρά λοιπόν προς εμπαιγμόν δόθηκε το όνομα στους αδελφούς μας, από τους εθνικούς.
Όπως όμως σε αρκετές περιπτώσεις, ο εχθρός την παθαίνει ακριβώς με τα ίδια όπλα που χρησιμοποιεί για να χτυπήσει τους πιστούς, έτσι ακριβώς κι εδώ, προ παντός εδώ, υπέστη πανωλεθρία αιώνια, αφού η Εκκλησία του Χριστού, δεν το απέκρουσε και οι χριστιανοί δεν ένιωσαν ντροπή στο όνομα «χριστιανοί», όπως θα περίμεναν οι ειδωλολάτρες.
Η Εκκλησία το δέχθηκε αμέσως και με χαρά το υιοθέτησε. Έτσι τώρα οι οπαδοί του Χριστού το επέβαλαν, ώστε πολύ σύντομα να επικρατήσει, να επιβληθεί παντού και εφεξής οι «μαθητές» να ονομάζονται «Χριστιανοί»! Από τότε η ευλογημένη αυτή προσωνυμία, πολιτογραφήθηκε σε όλες τις γλώσσες του κόσμου προς δόξα των πιστών και προς καταισχύνη των εχθρών του Χριστού.
Επειδή το όνομα αυτό έχει σπουδαίο νόημα και ιερό σκοπό, στη συνέχεια θα δούμε τη σημασία του, αλλά και τις υποχρεώσεις όσων αξιώνονται να το φέρουν μαζί με το προσωπικό τους όνομα, το οποίο λαμβάνουν κατά την ευλογημένη ώρα του βαπτίσματος.
Ήδη παρακολουθήσαμε την απαρχή του ονόματος. Είδαμε πού και πώς αποδόθηκε στους πιστούς.
«Χριστιανός»! Όνομα δηλαδή που προέρχεται από το όνομα Χριστός!
Χριστιανός σημαίνει ότι ο Αρχηγός μας είναι ο Χριστός. Άρα ο Χριστός είναι ο Κύριός μας και ο Θεός μας! Σημαίνει ότι ο κάθε πιστός πρέπει να είναι ένας μικρός Χριστός. Και άνευ αντιρρήσεως, το όνομα αυτό είναι το τιμιώτερο, αφού χάριν αυτού του ονόματος και της ζωής που περικλείει, χυθηκαν ποταμοί και λίμνες και θάλασσες αιμάτων.
Και στο σημείο αυτό δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς. Ναι, το όνομα είναι τίμιο και άγιο, αλλά όλοι όσοι ονομάζονται με αυτό το όνομα, δηλ. Χριστιανοί, είναι αυτό που δηλώνει το περιεχόμενο του ονόματος; Αγωνίζονται να είναι τίμιοι, και όχι μόνο, και φανερώνει ο βίος και η πολιτεία τους αγωνιστικότητα και αγιότητα; Δυστυχώς η απάντηση για το σύνολο είναι αρνητική.
Και τούτο, διότι επί της ουσίας, λίγοι έως ελάχιστοι είναι οι αυθεντικοί χριστιανοί. Οι υπόλοιποι ανήκουν σε δύο μεγάλα στρατόπεδα. Ανήκουν είτε στο στρατόπεδο των χλιαρών, για τους οποίους ο λόγος του Θεού στο βιβλίο της Αποκαλύψεως είναι ρητός και κατηγορηματικός (Αποκ. Γ' 16), είτε συμπεριλαμβάνονται στο στρατόπεδο των εχθρών του Χριστού και των αντιχρίστων. Και αυτοί πάλι οι εχθροί, διαιρούνται σε δύο μερίδες.
Σ' όσους φανερά και αδιάντροπα χτυπούν τον Χριστό και το Σώμα Του, δηλ. την Εκκλησία Του, και σε όσους εμφανίζονται ως υπεράνω υποψίας δηλ. οι καμουφλαρισμένοι εχθροί της αληθείας, όπως η ίδια πλέον η πραγματικότητα έχει αποδείξει. Σ' αυτούς δηλαδή που ως άλλος Ιούδας, εισχωρούν ακόμα και στον «κύκλο των μαθητών»...
Βεβαίως, όσο περνά ο καιρός, οι εξελίξεις των γεγονότων φανερώνουν ότι τα δύο μεγάλα αριθμητικώς στρατόπεδα, αυτό δηλ. των αηδιαστικώς χλιαρών, και αυτό των αρνητών και αντιχρίστων χριστιανομάχων, μάλλον αυξάνουν. Τούτο όμως δεν έχει καμμία απολύτως σημασία, αφού κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ενώπιον του Θεού αξίζει πολύ περισσότερο ένας δίκαιος, παρά χιλιάδες παράνομοι («κρείττων εις το θέλημα του Θεού ποιών ή μύριοι παράνομοι»). Και επιτέλους, το πλήθος των μη συνειδητών Χριστιανών, επί της ουσίας δεν έχει καμμία σημασία, διότι όπως σε όλα τα πράγματα και τις καταστάσεις της ζωής, πολύ περισσότερο εδώ, δεν έχει σημασία το μέγεθος της ποσότητας και η αριθμητική πλειοψηφία, αλλά η ποιότητα των ανθρώπων που επιλέγουν συνειδητά ν' ανήκουν ως οργανικά μέλη στο Σώμα του Χριστού και να είναι όντως πιστοί Χριστιανοί. Ας μη σκανδαλίζονται δε κάποιοι, όταν ακούνε τον όρο «στρατόπεδο του Χριστού», αφού η επίγεια Εκκλησία μας ονομάζεται Στρατευομένη του Χριστού Εκκλησία.
Όμως, στο σημείο αυτό, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να παρακολουθήσουμε μέσα από τις σελίδες της Εκκλησιαστικής μας Ιστορίας την ευλογημένη κυριαρχία του Ονόματος στα πέρατα της οικουμένης.
Αυτή η πραγματικότητα αποδεικνύει την δυναμική του Ονόματος, τόσο στην εσωτερική ζωή των πιστών δηλ. στην εν Χριστώ ζωή, όσο και στην εξωτερική συμπεριφορά της ποιμαίνουσας Εκκλησίας. Και στη μεν πρώτη περίπτωση της οικοδομής και συναυξήσεως των μελών, η ρίζα του ονόματος «Χριστιανός», δηλ. το όνομα Χριστός, ενώνεται αναποσπάστως και συνυπάρχει εξ' αρχής, προσευχητικώς, με το υπερύμνητο όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αποτέλεσμα της νοεράς αυτής εργασίας;
Ο γλυκασμός και η χάρις της μονολόγιστης ευχής, να λειτουργεί κατ' αρχάς καθαρτικώς και στην συνέχεια φωτιστικώς, αναδεικνύοντας τους μεγάλους αθλητές της νοεράς προσευχής, στα ύψη της κατά χάριν θεώσεως. Πράγμα βεβαίως που αποτελεί και τον καθαυτό σκοπό και προορισμό του ανθρώπου στα όρια της επιγείου ζωής και εντός της στρατευομένης εκκλησίας.
Και άνευ αμφιβολίας, αδελφοί μου, οι προσωπικότητες που επιλέγουν ως κύριο έργο ζωής την μελέτη του ονόματος του Κυρίου Ιησού Χριστού, με όλους τους εν γένει πνευματικούς-δογματικούς, και όχι μόνον αγώνες τους, αποτελούν την πνευματική αριστοκρατία της Εκκλησίας μας και τους πνεύμονες ζωής ολόκληρης της κοινωνίας των ανθρώπων, αφού αυτές οι υπάρξεις, διά της τελείας προσευχής, «συνέχουν τον κόσμον»!
Όσον αφορά τώρα την έκφραση της δυναμικής της Εκκλησίας, έναντι της ποικίλης αποστασίας, των πλανών και των ζοφερών αιρέσεων, το όνομα Χριστιανός, μαζί με το όνομα Ορθόδοξος, συναποτελούν τις δύο όψεις του γνησίου νομίσματος του Χριστιανισμού και ταυτοχρόνως οικοδομούν το άπαρτο κάστρο των αγώνων της αληθείας.
Για όσους μάλιστα γνωρίζουν και κυρίως βιώνουν τα της Ορθής Πίστεως, το όνομα «Ορθόδοξος Χριστιανός», αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Χριστιανικής αυθεντίας, αφού συνοπτικώ τω τρόπω εκφράζει όχι μόνο την γνήσια και κρυστάλλινη πνευματικότητα, αλλά συμπεριλαμβάνει και τους αγώνες, τις αγωνίες, τα πύρινα δάκρυα και τα αχνίζοντα αίματα όλων των φωτόμορφων τέκνων της εκκλησίας μας «ων ουκ έστιν αριθμός» και «ων ουκ έστιν άξιος ο κόσμος»!
Αλλά και πάλι εκ των πραγμάτων αναδεικνύεται καίριο το ερώτημα.
Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοι και μάλιστα οι ταγοί της διοικήσεως, συνειδητοποιούν στον βαθμό που πρέπει τις παραμέτρους του ονόματος, τόσο στο κεφάλαιο της Εκκλησιαστικής Οικοδομής, όσο και της αντιρρητικής-αγωνιζομένης θεολογίας, όσον αφορά βεβαίως το απόλυτον της Ορθοδοξίας; Το απόλυτον το οποίο εν βραχύ ρήματι συνοψίζεται στην φράση «εκτός Εκκλησίας-Ορθοδοξίας ουκ έστι σωτηρία»;
Και πλέον συγκεκριμένα. Η ποιμαίνουσα Εκκλησία, αν όχι συστηματικώς, που δυστυχώς δεν γίνεται, προσπαθεί έστω και στο ελάχιστο ή έστω «πιλοτικώς» να κατηχήσει τα τέκνα της στην δυναμική του ονόματος, μέσω της Ιεράς Προσευχής; Συνειδητοποιούμε τον λόγο του Πνεύματος «μνημονευτέον Θεού μάλλον ή αναπνευστέον», που εκφράζει και πάλι ο πρύτανις των Ιερών της Γραφής ερμηνευτών, τουτέστιν ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος; Και τι κάνουμε στο θέμα αυτό;
Αλλά πώς να βελτιωθεί η κατηχητική και πώς να επανέλθει ο επανευαγγελισμός του λαού, όταν, όχι απλώς αγνοούμε τους δογματικούς αγώνες, αλλά φαίνεται εκ των πραγμάτων να έχει «πέσει άνωθεν γραμμή», ώστε να υποβιβάζονται οι ιεροί και πολυμέτωποι αγώνες των Αγίων μας;
Πώς να αυξηθεί ο θείος έρως για τη νοερά προσευχή; Και στη νεολαία μας πώς να ριζώσει ο άγιος πόθος της ολοκληρωτικής αφιερώσεως, όταν υπό τινών «θεολόγων-φιλοσόφων» μάλλον «φιλοζόφων», προβάλλονται τα σαρκικά ως δήθεν οδός θεογνωσίας;
Και το χειρότερο ότι τα εμετικά αυτά νεονικολαϊτικά κηρύγματα, δεν καταδικάζονται επίσημα από την Εκκλησιαστική διοίκηση; Πώς αλήθεια να γνωρίζουν τα των δογματικών αγώνων, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη οι πιστοί, όταν κατ' ευφημισμόν θεολόγοι κηρύσσουν και γράφουν παν ό,τι τους έρχεται στον εσκοτισμένο νου περί Ορθοδόξου Εκκλησιολογίας, προβάλλοντας δυστυχώς και μέσω θρησκευτικών εντύπων κάποιες φορές, τόσο τα «άρρητα ρήματα» που τους εκφράζουν, όσο και τις περγαμηνές υψηλών κέντρων διοικήσεων που κατέχουν, φυσικά προς καταισχύνην τους;
Και έτι πλέον, ας μας επιτραπεί. Πώς είναι δυνατόν να αλλάξει η όλη νόθος κατάστασις, όταν και αυτοί που άφησαν τον κόσμο και τα του κόσμου για την αγάπη και την δόξα του Χριστού, σιωπούν στα καίρια αυτά θέματα; Είναι άραγε λόγω ησυχαστικής ζωής; Είθε έτσι να είναι τα πράγματα, αν και ο γνήσιος ησυχασμός είναι αναποσπάστως δεμένος με την πτωχεία και την ομολογία...
Όμως αδελφοί μου, δόξα τω Θεώ! Το ότι δεν φοβόμαστε να βλέπουμε τις αδυναμίες μας και ν' αναγνωρίζουμε τα λάθη μας, ήδη αυτό μας τοποθετεί στην οδό της θεραπείας.
Άλλωστε η αναστάσιμη περίοδος που διανύουμε, αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει. Ότι δηλ. δεν θα παραμείνουμε στις αρνητικές διαπιστώσεις, αλλά θα περάσουμε και θα βιώσουμε το θετικό μέσω μετανοίας και αναθεωρήσεως των πραγμάτων αλλά και επανατοποθετήσεως των συντεταγμένων της πνευματικής μας πορείας, βεβαίως και με μια νότα ιερού ενθουσιασμού.
Έτσι συμβαίνει. Μάλλον έτσι θα πρέπει να συμβαίνει.
Το όνομα λοιπόν Χριστιανός μας κάνει να βλέπουμε τα πράγματα ρεαλιστικά, να στιχούμε την ζωή μας στη ζωή των αγίων και να συνειδητοποιούμε ότι αποτελεί, αφ΄ενός μεν βαριά κληρονομιά, για εμάς που το φέρουμε, αφ' ετέρου δε το όνομα Χριστιανός αποτελεί το ακαταμάχητο όπλο στον ευλογημένο αγώνα της Ορθοδόξου πνευματικότητας και της Xριστιανικής Oμολογίας.

Είθε η χάρις του Αναστάντος Χριστού να μας μορφοποιήσει την όλη ύπαρξη σε αληθινούς Χριστιανούς.

Αμήν.