''Του δικαίου Λαζάρου η αναβίωσις''

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Περιγράφοντας το θαυμαστό περιστατικό της αναστάσεως του Αγίου και Δικαίου Λαζάρου του τετραημέρου, ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς αφ΄ ενός μεν στηρίζεται στη διήγηση του Ευαγγελιστού Ιωάννου, αφ΄ ετέρου δε, «έχων ως σύνοικον» στην κεκαθαρμένη καρδιά του την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, ερμηνεύει θεολογικά και θεραπευτικά τα ευαγγελικά γεγονότα. Άλλωστε, για να αναφερθεί κανείς σε αυτά, χρειάζεται να έχει καθαρότητα καρδίας και ιδιαιτέρως το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος.

Γράφει χαρακτηριστικά ο ιερός πατήρ : «Ο επιστήθιος φίλος του Χριστού και Ευαγγελιστής Ιωάννης μάς προσφέρει σήμερα μια μεγάλη πνευματική πανδαισία· την αφήγηση δηλαδή της επανόδου στη ζωή του Δικαίου Λαζάρου, προσφέροντας από τη μία την εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων ως άρτο, από την άλλη κάνει νόστιμο το γεύμα χρησιμοποιώντας τις θεολογικές έννοιες αντί για καρυκεύματα.

Γι’ αυτό, έχοντας πνευματική εγρήγορση και τεντωμένη την ακοή και την διάνοια, ως καλοί συνδαιτυμόνες ας απολαύσουμε τα νοερά εδέσματα»1.

Και πρώτον, στέκεται ιδιαιτέρως στη φωνή του Χριστού : «Λάζαρε, δεύρο έξω». Και τούτο διότι «καλούσε την ψυχή του Λαζάρου από μακρυά, φώναξε με δυνατή φωνή. Και επειδή είχε πει από πριν στους Ιουδαίους ότι “έρχεται ώρα και νυν εστίν ότε οι νεκροί ακούσονται της φωνής του Υιού του Θεού και οι ακούσαντες ζήσονται”2.

Τώρα εκπληρώνει την υπόσχεσή του. Και με τη δυνατή φωνή χαρίζει στον νεκρό την ζωή για να μάθουν όλοι ότι όπως ο Πατέρας, έτσι “και ο Υιός ους θέλει, ζωοποιεί”3»4.

Γι’ αυτό έχει λεχθεί και επαναλαμβάνεται από τους ιερούς υμνογράφους, ότι η ανάσταση του επιστηθίου φίλου του Χριστού αποτελεί το προανάκρουσμα της Αναστάσεως του Χριστού, αλλά και της δικής μας αναστάσεως. «Την κοινήν Ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός»5.

Ψάλλει ο ιερός υμνογράφος της Εκκλησίας.

Αυτήν την αλήθεια θα επαναλάβει και ο Άγιος Ανδρέας Επίσκοπος Κρήτης στον περίφημο κανόνα τονίζοντας : «Πιστούμενος Λόγε, την Ανάστασιν την σην, εκάλεσας τον Λάζαρον εκ τάφου, και ήγειρας ως Θεός, ίνα δείξης τοις λαοίς, Θεόν σε και άνθρωπον ομού»6.

Αυτή η φωνή ακούγεται καθημερινά ως φωνή υδάτων πολλών, ως φωνή μετανοίας και επιστροφής στο μυστικό σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, προκειμένου να συνέλθουμε από το βαρύ ύπνο της ραθυμίας, να αποβάλλουμε την αμαρτία, να υποστούμε την καλή αλλοίωση με τη θεραπεία των παθών και να ζήσουμε την προσωπική μας ανάσταση.

Βεβαίως, όταν κανείς είναι πωρωμένος από την αμαρτία και τυφλωμένος από το σκοτάδι της απιστίας, αμφισβητεί όχι μόνο την ανάσταση του Λαζάρου, αλλά και του Χριστού κι όλο το έργο της Θείας Οικονομίας το οποίο επιτέλεσε ο Δεσπότης Χριστός για την επαναφορά του ανθρώπου στο πρωτόκτιστο κάλλος.

Αυτή η φωνή που ακούσθηκε στο Δίκαιο Λάζαρο θα ακουσθεί και κατά την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας · τότε που θα κληθούμε άπαντες να υπαντήσουμε το Δεσπότη Χριστό ερχόμενον να κρίνει τον κόσμο.

Δεύτερον.

Ο ιερός συγγραφέας χαρακτηρίζει το θαύμα αυτό της αναστάσεως του Τετραημέρου ως μέγα, υπερφυές και ανέλπιστο. Γράφει : «Δεν αναστήθηκε ο Λάζαρος πνέοντας τα λοίσθια από κάποια αρρώστια όπως ο δούλος του εκατοντάρχου, ούτε δόθηκε ζωή σε κάποιο παιδί που μόλις είχε πεθάνει όπως η κόρη του αρχισυναγώγου, ούτε σηκώθηκε όρθιος εκ της σορού κάποιος νεαρός που επρόκειτο να τοποθετηθεί σε τάφο, όπως στην πόλη της Ναΐν.

Αλλά ένας άνθρωπος που ήδη είχε περάσει στην ιστορία και ήταν νεκρός από καιρό, ενώ τρωγόταν από τα σκουλήκια της γης και το σώμα του αποσυντίθετο εξ’ ανάγκης, έρχεται ξανά στη ζωή με μια φωνή. Και αυτός που ήταν δεμένος με αλυσίδες, τινάζεται πάνω»7.

Και το πιο παράδοξο, όπως αναφέρει και πάλι ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς ερμηνεύοντας τη διήγηση του Ευαγγελιστού Θεολόγου, είναι η διαταγή του Χριστού : «λύσατε αυτόν και άφετε υπάγειν»8.

Το κάνει αυτό ο Χριστός για να βεβαιωθούν οι Ιουδαίοι.

Να βεβαιωθούν με την όσφρησή τους, όταν μύρισαν τη δυσωδία κατά την ώρα που σήκωναν την πέτρα.

Να βεβαιωθούν με την αφή τους, όταν έλυσαν τα δεμένα πόδια και τα χέρια και το σουδάριο που κάλυπτε ολόγυρα την κεφαλή του.

Αλληγορικά θα πει ο ιερός Θεοφάνης ότι εκείνη η φωνή του Χριστού σημαίνει το ευαγγελικό κήρυγμα και το δεμένο με τα νεκρικά σάβανα σώμα του Λαζάρου δηλώνει την ανθρώπινη φύση που ήταν χειροπόδαρα δεμένη με τις αλυσίδες της αμαρτίας.

Το σουδάριο, κατά τον ιερό συγγραφέα, είναι το νέφος που σκεπάζει και σκοτεινιάζει το φως που ακτινοβολεί στην ανθρώπινη ψυχή. Από αυτά τα δεσμά απελευθερώθηκε από τους Αποστόλους και τους Διδασκάλους και αφέθηκε να βαδίσει στη μακαρία ζωή.

Αυτή η φωνή του Χριστού ας ηχήσει δυνατά μέσα στην καρδιά του καθενός μας.

Ας ηχήσει μέσα στο σκότος που επικρατεί από την απιστία στον πλανήτη ολόκληρο και ιδιαιτέρως στην πατρίδα μας την αγιοτόκο.

Και η ύπαρξη αυτή του σκότους δεν είναι τωρινό φαινόμενο· έχει αρχίσει εδώ και αρκετά χρόνια.

Αποτελεί δε και ευθύνη και των Ποιμένων της Εκκλησίας, διότι δεν δώσαμε στους ανθρώπους μας το υγιές κλίμα της Παραδόσεώς μας και δεν τους ενώσαμε με αυτήν. Και Παράδοση είναι ο τρόπος ζωής τον οποίον έφερε ο Χριστός στον κόσμο.

Σήμερα επικρατεί το σύνθημα : «Ο θάνατός σου, η ζωή μου».

Ο τόπος μας, ὅμως, έζησε κατά το παρελθόν με την παρουσία του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων και είχε ως οδηγό και υπογραμμό τη ζωή του Χριστού : «Πεθαίνω εγώ, για να ζήσεις εσύ». Μόνον έτσι θα μπορέσει να αλλάξει καί πάλι η κοινωνία μας.

Αν, δηλαδή, βάλουμε σαν κέντρο της ζωής μας το Χριστό και όχι τον ανθρωποθεό.

Ας μας βοηθήσει ο Δίκαιος Λάζαρος, ο φίλος του Χριστού, με τις δραστικότατες πρεσβείες του στο Θρόνο της Θείας Μεγαλοσύνης, ώστε να γίνουμε φίλοι Του, συγκοινωνοί των παθημάτων Του και της Αναστάσεώς Του.

«Ζωήν υπάρχων Κύριε, και φως αληθινόν, Λάζαρον νεκρόν φωνήσας ανέστησας· ως δυνατός γαρ πάσιν έδειξας, ότι Θεός ζώντων και νεκρών υπάρχεις»9.

1 Θεοφάνους Κεραμέως, «Εις την του δικαίου Λαζάρου ανάστασιν», PG 132,512-513

2 Ιω. 5,25

3 Ιω. 5,21

4 ο.π. PG 132,537

5 Απολυτίκιο Αγίου Λαζάρου

6 Θ’ ωδή Κανόνος Αποδείπνου Παρασκευής προ Βαΐων

7 ο.π. PG 132,540

8 Ιω. 11,44

9 Ε’ ωδή Κανόνος Αποδείπνου Παρασκευής προ Βαΐων