Κυριακή του Ασώτου

«῏Ην δὲ ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ πρεσβύτερος ἐν ἀγρῷ· καὶ ὡς ἐρχόμενος ἤγγισε τῇ οἰκίᾳ, ἤκουσε συμφωνίαςκαὶ χορῶν… ὠργίσθη δὲ καὶ οὐκ ἤθελεν εἰσελθεῖν.»

Tήν παραβολή  πού  θα ἀκούσουμε, Ἀγαπητοί μου, στήν αυριανή  Εὐαγγελική  περικοπή,  ὅλοι  τήν ξέρουμε ὡς παραβολή τοῦ Ἀσώτου. Δέν ξέρω ὅμως ἄν ἔχουμε σκεφτεῖ, ὅτι τό δραματικό πρόσωπο σ᾽αὐτή  τήν παραβολή, δέν εἶναι ὁ ἄσωτος γιός, ἀλλά ὁ πρεσβύτερος.

 Ἄς τά πάρουμε ὅμως τά γεγονότα  ἀπό τήν ἀρχή:

Ὁ μικρός γιός τῆς παραβολῆς, ἀφοῦ σπατάλησε τήν πατρική περιουσία,  «ζῶν ἀσώτως», ἔμεινε μέν φτωχός, ἀλλά καί μόνος, ἐγκαταλειμμένος,  χωρίς νά περιμένει βοήθεια ἀπό κανέναν. Ζῶντας, λοιπόν, αὐτή τήν ἐγκατάλειψη καί τήν ἀπόρριψη ἀπό ὅλους, καί μήν βρίσκοντας πουθενά ἀλλοῦ ἐσωτερική πληρότητα καί εὐτυχία, θυμήθηκε τόν πατέρα του καί γύρισε πίσω νά τόν βρεῖ.

Ἡ πατρική ἀγάπη, ὅταν μάλιστα κάποιος τήν ἔχει ζήσει, ὅπως ὁ ἄσωτος,  εἶναι κάτι τό μοναδικό πού δέν σβήνει. Αὐτή ἡ ἀγαπητική εἰκόνα, τοῦ πατέρα τόν κράτησε ζωντανό καί ἡ αὐτοεξορία του δέν τόν ὁδήγησε στόν πνευματικό θάνατο. Ἔτσι, λοιπόν, ἀφοῦ ἀπογοητεύτηκε ἀπό τίς ὑποσχέσεις  τῶν  ὑλικῶν καί σαρκικῶν ἀπολαύσεων   καί ἀφοῦ γκρεμίστηκαν ὅλα του τά ὄνειρα,  γιά μιά  εὐτυχισμένη ζωή,  ἦταν πιό εὔκολο γιά τόν ἄσωτο νά ἀφεθεῖ δίχως προϋποθέσεις στήν Θεϊκή ἀγάπη  τοῦ οὐράνιου Πατέρα. Ἄλλωστε ὁ Χριστός τό εἶχε τονίσει:  «Οἱ πόρνες καί οἱ τελῶνες θά σᾶς ὁδηγήσουν στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν».

Καί ποιοί εἶναι αὐτοί; Εἶναι οἱδιάφοροι «ἄσωτοι υἱοί» οἱ ὁποῖοι   νιώθοντας  ἀποτυχημένοι καί ἐξουθενωμένοι, ἀφήνουν πλέον τήν ζωή τους στά χέρια τοῦ Θεοῦ γιά  νά τούς ἀναμορφώσει καί νά δώσει ἀξία στήν ὕπαρξή τους.

Θά μποροῦσε ἡ παραβολή νά τελειώσει ἐδῶ, ἀλλά ὁ Χριστός συνεχίζει, κι αὐτό ὄχι τυχαία. Βάζει στό σκηνικό τῆς παραβολῆς ἕναν ἀκόμη γιό,  τόν πρεσβύτερο. Αὐτός ὁ μεγαλύτερος γυιός ἔμενε κοντά στόν Πατέρα,  ἦταν ὑπάκουος καί ἐργαζόταν πιστά στήν περιουσία του. Δέν ἐγκατέλειψε τό πατρικό  σπίτι, ὅπως ὁ ἀδερφός του, ἀλλά ὅταν τόν εἶδε νά ἐπιστρέφει,  καί τόν Πατέρα νά τόν ὑποδέχεται μέ χαρά καί νά σφάζει γιά χάρη του «τόν μόσχο τόν σιτευτό», δέν χάρηκε καθόλου,  ζήλεψε πολύ τόν ἀδερφό του καί ἐναντιώθηκε στόν Πατέρα.

Γιατί ὅμως συνέβει αὐτό;

Ὁ πρεσβύτερος γιός φαίνεται νά εἶναι θρῆσκος,  ἄνθρωπος τοῦ καθήκοντος, πού ὅμως, ποτέ δέν ἔνιωσε αὐτήν τήν Θεϊκή ἀγάπη μέσα στήν ψυχή του, γι’ αὐτό  καί παρεξηγεῖ τόν ἀδερφό του  καί τά βάζει μέ τόν πατέρα, ὄχι  ἀπό κακία, ἀλλά διότι δέν γνωρίζει αὐτό  πού βιώνει ὁ ἀδερφός του καί τήν ἀγάπη πού αἰσθάνεται ὁ πατέρας του.  Ὑπηρετεῖ τόν πατέρα ὡς πιστός δοῦλος, ἀλλά δέν τόν ἀγαπᾶ. Τό βαθύτερο μέρος τοῦ ἑαυτοῦ του, τό μή συνειδητό,  δέν συμφωνεῖ  μέ τίς προθέσεις τοῦ πατέρα, γιατί  δέν μπορεῖ νά νιώσει νά καταλάβει  τόν Πατέρα.

Ὁ πρεσβύτερος γιός εἶχε ἀπωθημένες ἐπιθυμίες, εἶχε μέσα του ἀνεκπλήρωτους πόθους καί καημούς, γιά τούς ὁποίους δέν μίλησε ποτέ στόν πατέρα του. Δέν τόλμησε νά του ὀμολογήσει τά «θέλω» του.  Ἀγαποῦσε ὑπερβολικά μόνο τόν ἑαυτό του γιά τόν ὁποῖο εἶχε σχηματίσει μεγάλη ἰδέα. Ἔναν ψεύτικο ἰδανικό ἑαυτό, πού δέν ἤθελε νά ἀποκαλύψει στόν πατέρα,  ἀλλά οὔτε καί ὁ ἴδιος νά τό παραδεχτεῖ.  Ἡ συμπεριφορά  του εἶναι φαρισαϊκή.

Στήν σημερινή Εὐαγγαλική παραβολή, οὐσιαστικά ἔχουμε δυό ἀσώτους.  Ἡ διαφορά τους εἶναι, πώς ὁ ἕνας, ἔζησε μέν ἀνήθικη ζωή, ἀλλά  συγκινεῖται καί συγκλονίζεται ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ πατέρα, γι᾽αὐτό καί ἐγκαταλείπει τόν ἑαυτό του στά χερια του πατέρα. Ὁ ἄλλος,  ὁ δῆθεν  ἠθικός, ἀλλά δίχως καθαρή καρδιά καί νοῦ, δέν ἀντιλαμβάνεται, δέν ἐννοεῖ αὐτή τήν Ἀγάπη. Ἡ ἰδανική εἰκόνα πού ἔχει φτιάξει  γιά τόν ἑαυτό του ξαφνικά καταρρέει καί βγαίνουν στήν ἐπιφάνεια ὅλα ἐκεῖνα τά ἀποθημένα πάθη, σάν ζήλεια καί μίσος ἔναντι τοῦ ἀδερφοῦ του καί τοῦ Θεοῦ Πατέρα.

Ὁ πρεσβύτερος γιός εἶναι τό δραματικό πρόσωπο αὐτῆς τῆς παραβολῆς.

Δέν καταδικάζουμε βέβαια τόν πρεσβύτερο γυιό, τό ἀντίθετο,  μέσα ἀπό αὐτή τήν παραβολή φαίνεται ἡ εὐκαιρία πού τοῦ δίνεται ἀπό τόν πατέρα γιά νά κάνει ἕνα   οὐσιαστικό βῆμα πρός τόν ἑαυτό του καί μιά αὐτοκριτική. Τό ὅτι μένει πιστός τόσα χρόνια στόν πατέρα εἶναι  πολύ σημαντικό καί γι᾽αὐτό ἡ Θεία  πρόνοια τόν φέρνει ἀπέναντι στό περιστατικό μέ τόν ἀδερφό του,  γιά νά συνειδητοποιήσει διάφορα ἀδύνατα σημεῖα τοῦ ἑαυτοῦ του καί νά τά ἀναμορφώσει, ζῶντας ἔτσι,  αὐθεντικά καί οὐσιαστικά, τήν σχέση του μέ τόν πατέρα. Εἶναι  ἀνάγκη νά ἐπιστρέψει καί αὐτός στόν πατέρα κι ἄς εἶναι «κοντά του».  Νά πενθήσει τόν ψεύτικο, φαντασιόπληκτο ἑαυτό του, νά θρηνήσει αὐτό πού  δέν κατάφερε νά γίνει καί νά ἔρθει σέ μετάνοια. Ὁ δρόμος του μπορεῖ νά  εἶναι πιό δύσκολος ἀπό ἐκεῖνον τοῦ ἄσωτου ἀδελφοῦ του..

Ἀγαπητοί μου. Θά ἦταν πολύ τολμηρό νά ρωτήσω:

Ἐμεῖς μέποιόν γιό εἴμαστε; Μέ τόν νεώτερο ἤ μέ τόν πρεσβύτερο;

Ἄς ἐλέγξουμε μόνοι μας, μέ εἰλικρίνεια καί ἀντικειμενικότητα τόν ἑαυτό μας. Μήν βιαστοῦμε νά ἀπαντήσουμε. Μήν νομίζετε πώς εἶναι εὔκολη ἡ ἀπάντηση. Ἄλλοτε πᾶμε ἀπό τήν μια πλευρά καί ἄλλοτε ἀπό τήν ἄλλη.  Κάποτε ἀντιπροσωπεύουμε ἤ ἐκπροσωποῦμε τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο.  Γι᾽αὐτό χρειάζεται προσοχή καί προσευχή. Νά μᾶς φωτίσει ὁ Θεός νά διακρίνουμε τήν κατάστασή μας. Ἔχουμε ἀνάγκη φωτισμοῦ γιά νά δοῦμε ξεκάθαρα ποιοί ἀκριβῶς εἴμαστε.

Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἄν δέν ἀσωτεύει ἐξωτερικά,  ἀσωτεύει ἐσωτερικά μέ τό νά αὐτοδικαιώνεται καί νά αὐτοθεώνεται. Τό τραγικό  εἶναι νά ζεῖ κανείς μέσα στήν Ἐκκλησία καί νά εἶναι ἐκτός, ὅπως ὁ πρεσβύτερος γιός, καί νά μήν συμμετέχει στό ἐξαίσιο συμποσίο τῆς πίστεως.

Ὁ Θεός Πατέρας ὑπομένει, ἀνέχεται, ἐλπίζει, ἀναμένει,  δίνει εὐκαιρίες πολλές καί συχνές. Δέν μαλώνει τά παιδιά του, δέν τά ξεσυνερίζεται, δέν τά διώχνει, τούς καλομιλᾶ, τούς κατανοεῖ, τούς συμπεριφέρεται ἄψογα. Ἡ στάση του μᾶς συντρίβει. Ἡ ἀγάπη του μᾶς σκλαβώνει. Μ᾽ ἕναν τέτοιο Πατέρα δέν δικαιολογούμαστε νά βρισκόμαστε μακριά κι  ἔξω ἀπό τό σπίτι. Καλούμαστε νά ἐπιστρέψουμε ἄμεσα στό σπίτι μας, στόν  ἑαυτό μας.
Ὁ φιλεύσπλαχνος Πατέρας, εἶναι ἕτοιμος νά μᾶς δεχθεῖ καί νά μᾶς προσφέρει τά ἀγαθά του, τήν οὐράνια βασιλεία του.

Παπα-Θανάσης Κατζιγκᾶς

ΠΗΓΗ