ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ & ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ)

Κυριακή  21η  Φεβρουαρίου 2016

«Ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι»

Δοξάζουμε τὸν ἐν Τριάδι Θεόν, γιατὶ μᾶς ἀξίωσε κ᾽ ἐφέτος νὰ εἰσέλθουμε στὴν ἁγία καὶ εὐλογημένη περίοδο τοῦ Τριῳδίου. Τριῴδιο λέγεται ἕνα βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ τὸ ἀνοίξαμε χθὲς τὸ ἀπόγευμα καὶ ποὺ θὰ τὸ κλείσουμε στὸν ἑσπερινὸ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.

Τριῴδιο ἐπίσης λέγεται καὶ μία χρονικὴ περίοδος, ποὺ ἀρχίζει μὲ τὴν σειρὰ τεσσάρων Κυριακῶν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Ἡ σειρὰ αὐτὴ ξεκινᾷ ἀπὸ σήμερα Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου καὶ τελειώνει τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς. Κάθε Κυριακὴ ἔχει νὰ μᾶς δώσῃ καὶ ἕνα σπουδαῖο πνευματικὸ μήνυμα.

Ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου μᾶς διδάσκει νὰ προσ­ευχώμεθα ταπεινά, ὅπως ὁ τελώνης, καὶ ὄχι ὑπερήφανα, ὅπως ὁ Φαρισαῖος.

Ἡ Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν μετάνοια, τὴν ἐπιστροφὴ ἀπὸ τὴ ζωὴ τῆς ἁμαρτίας στὸ σπίτι τοῦ ἁγίου Θεοῦ καὶ Πατέρα.

Ἡ Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι μέχρι τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἐπιτρέπεται νὰ τρῶμε κρέας καὶ ὅ,τι παράγεται ἀπὸ αὐτό, ἀπὸ δὲ τὴν ἑπομένη ἡμέρα σταματοῦμε τὴν κρεοφαγία καὶ τὴν ἑβδομάδα ποὺ ἀκολουθεῖ τρῶμε γαλακτοκομικὰ προϊόντα, αὐγὰ καὶ ψάρια. Τὴν Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω στοὺς ἱεροὺς ναοὺς τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναγινώσκεται ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς Μελλούσης Κρίσεως, ἡ ὁποία μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι οἱ πράξεις μας πρέπει νὰ εἶναι σύμφωνες μὲ τὴν ἀρετὴ τῆς ἀγάπης πρὸς τοὺς ἐλαχίστους ἀδελφούς μας (τοὺς πεινασμένους, τοὺς διψασμένους, τοὺς ξένους, τοὺς γυμνούς, τοὺς ἀρρώστους καὶ τοὺς φυλακισμένους), καὶ ὄχι μὲ τὰ εἰδωλολατρικὰ καρναβάλια καὶ τὶς ἄσωτες διασκεδάσεις, στὶς ὁποῖες ὁ ἐχθρὸς διάβολος σπρώχννει τὰ τέκνα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι μέχρι τὴ μέρα αὐτὴ ἐπιτρέται ἡ κατανάλωσις γαλακτομικῶν προϊόντων, αὐγῶν καὶ ἰχθύων, ἀπὸ τὴν ἑπομένη δέ, τὴν Καθαρὰ Δευτέρα, ἀρχίζει ἡ νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρασκοστῆς. Τὴν ἡμέρα αὐτὴ δὲν «καθαρίζουμε», ὅπως ἐσφαλμένα πιστεύουν πολλοί, ὅ,τι ἀπέμεινε ἀπὸ τὴν προηγουμένη ἡμέρα, ἀλλὰ νηστεύουμε καὶ μάλιστα χωρὶς λάδι. Τὸ ἱερὸ συναξάριο τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν καταραμένη ἐκείνη ἡμέρα ποὺ οἱ πρωτόπλαστοι, ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα, ἔφαγαν τὸν ἀπηγορευμένο καρπό, καὶ ἀπὸ τότε οἱ ἄνθρωποι μὲ τὴν ἁμαρτία μας γίναμε ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ καὶ ἐκδιωχθήκαμε ἀπὸ τὸν Παράδεισο.

Ἀλλὰ ἂς ποῦμε δυὸ λόγια γιὰ τὴν σημερινὴ μέρα.

Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ εἶναι παραβολή. Ἀνεφέρεται σὲ δύο ἀνθρώπους ποὺ ἀνέβηκαν στὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος νὰ προσευχηθοῦν· ὁ ἕνας Φαρισαῖος, ὑποκριτής, ὑπερήφανος, ἀλαζών, καὶ ὁ ἄλλος Τελώνης, ἐκμεταλλευτὴς τοῦ λαοῦ, ἀλλὰ μὲ βαθειὰ συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλός του.

Ὁ Φαρισαῖος στεκόταν στὸ κέντρο τοῦ ναοῦ, καὶ προσευχόμενος διαφήμιζε τὸν ἑαυτό του ἐπιδεικνύοντας στὸ Θεὸ τὶς ἀρετές του. Ὁ Τελώνης δὲν τολμοῦσε νὰ ὑψώσῃ τὰ μάτια του στὸν οὐρανό, ἀλλὰ στεκόταν σὲ μιὰ γωνιὰ τοῦ ναοῦ, χτυποῦσε τὸ στῆθος του καὶ ἔλεγε· «Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13). Ἄδικα κουράστηκε ὁ Φαρισαῖος προσευχόμενος· ἡ προσευχή του δὲν ἔφτασε στὸ Θεό. Ἀντιθέτως ἡ σύντομη προσευχὴ τοῦ Τελώνη, ἐπειδὴ ἦταν γεμάτη κατάνυξι καὶ συν­αίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός του, ἔγινε δεκτὴ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἔτσι ὁ Τελώνης κατέβηκε στὸ σπίτι του δικαιωμένος.

Ἀπὸ τὴν παραβολὴ αὐτὴ ποὺ ἀκούσαμε θέλω, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, νὰ προσέξετε τὶς τέσσερις πρῶτες λέξεις τῆς προσευχῆς τοῦ Φαρισαίου, ποὺ ἂν ἔμενε σ᾽ αὐτὲς καὶ δὲν συνέχιζε νὰ προσθέσῃ τὰ ἄλλα, ἴσως ὁ Θεὸς νὰ τοῦ ἔφερνε μιὰ ἀλλοίωσι στὴν ψυχή του καὶ νὰ μὴν πήγαινε χαμένος ὁ κόπος του. Ποιές εἶναι αὐτὲς οἱ λέξεις; Ἀκοῦστε τις·

«Ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι», δηλαδὴ «Θεέ μου, σ᾽ εὐχαριστῶ» (Λουκ. 18,11). Αὐτὲς εἶναι οἱ τέσσερις λέξεις. Καὶ μποροῦσε ὁ Φαρισαῖος γιὰ πολλὰ νὰ εὐχαριστήσῃ τὸν Θεό, καὶ ὄχι γι᾽ αὐτὰ ποὺ τὸν εὐχαρίστησε καὶ τὰ ὁποῖα ἔκαναν τὴν προσευχή του ἀπαράδεκτη καὶ ἄκαρπη. Θὰ μποροῦσε π.χ. νὰ τὸν εὐχαριστήσῃ γιὰ τὴν ὑγεία του, γιὰ τὴν οἰκογένειά του, γιὰ τὴν ἐργασία του. Μποροῦσε ἀκόμα νὰ εὐχαριστήσῃ γιὰ τὸ ναό, στὸν ὁποῖο προσευχόταν ἐλεύθερα, χωρὶς νὰ ἐμποδίζεται ἀπὸ τὶς Ρωμαϊκὲς δυνάμεις κατοχῆς· γιατὶ παρὰ τὴν κατοχή, ποὺ εἶχαν, ἡ διοικητικὴ δομὴ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ κράτους ἦταν ἐν λειτουργίᾳ. Θὰ μποροῦσε νὰ εὐχαριστήσῃ καὶ γιὰ ἄλλα πολλὰ ἀκόμα, τὰ ὁποῖα ἡ ὑπερήφανη καρδιά του εἶχε ξεχάσει. Ἂν εὐχαριστοῦσε τὸν Θεὸ γιὰ ὅλα αὐτά, τότε ἡ προσευχή του θὰ εὕρισκε τὸν στόχο της. Ἡ ὑπερήφανη ὅμως βάσι, ἐπάνω στὴν ὁποία στήριξε ὅλη τὴν προσευχή του, τὸν κατέστρεψε πνευματικὰ καὶ διασκόρπισε τὶς τυχὸν καλές του πράξεις.

«Ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι». Ἐμεῖς, ἀλήθεια, στὴν προσευχή μας, μέσα στὰ ὅσα λέμε ἐκφράζουμε καὶ εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεό; Πόσο τὸν εὐχαριστοῦμε γιὰ ὅλα τὰ ἀγαθὰ ποὺ μᾶς παρέχει ἡ ἀγάπη του; Ἔχουμε γιὰ πολλὰ στὴ ζωή μας νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό. Συνήθως ὅμως, ἀντὶ νὰ εὐχαριστοῦμε, ζητοῦμε συνεχῶς ἀπὸ τὸν Θεό. Δὲν λέμε ὅτι καὶ ἡ δέησις, τὸ νὰ ζητοῦμε δηλαδὴ κάτι ἀπὸ τὸν Θεό, δὲν εἶναι προσευχή. Καὶ αὐτὸ εἶναι προσευχή. Ἡ σωστὴ προσευχὴ ὅμως δὲν εἶναι μόνο αὐτό· εἶναι καὶ ὁ ὕμνος, καὶ ἡ δοξολογία, καὶ ἡ εὐχαριστία. Θυμηθῆτε τί ψάλλει ὁ ψάλτης ὅταν στὴν θεία λειτουργία γίνεται τὸ σπουδαότερο θαῦμα, ἀνώτερο καὶ ἀπὸ τὴν ἀνάστασι νεκροῦ, ὅταν δηλαδὴ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ γίνεται σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ. Τί ψάλλει· «Σὲ ὑμνοῦμεν, σὲ εὐλογοῦμεν, σοὶ εὐχαριστοῦμεν, Κύριε, καὶ δεόμεθά σου, ὁ Θεὸς ἡμῶν». Εἶναι καὶ ἡ εὐχαριστία ἀπαραίτητο στοιχεῖο στὴν προσευχή μας.

Γιὰ νὰ μάθουμε νὰ προσευχώμαστε σωστά, ὑπάρχουν πολλὰ προσευχητάρια. Τὸ καλύτερο ὅμως εἶναι τὸ Ψαλτήριο τοῦ Δαυΐδ, τὸ ὁποῖο ὑπάρχει καὶ σὲ ἑρμηνεία. Ἐκεῖ βρίσκουμε ὅλα τὰ εἴδη τῆς προσευχῆς. Γιὰ τὸ πόση σημασία ἔχει στὴν προσευχή μας ἡ εὐχαριστία ἂς θυμηθοῦμε τὸ παράπονο τοῦ Χριστοῦ γιὰ τοὺς ἐννέα ἀπὸ τοὺς δέκα θεραπευμένους λεπρούς, ποὺ δὲν ἐπέστρεψαν νὰ εὐχαριστήσουν τὸν εὐεργέτη τους γιὰ τὴν θεραπεία τους· μόνο ἕνας ἐπέστρεψε κι αὐτὸς ἦταν Σαμαρείτης.

Εὔχομαι λοιπὸν νὰ ἀποκτήσουμε τὴν ἁγία συνήθεια τῆς εὐχαριστίας στὴν προσευχή μας. Τότε θὰ αἰσθανώμαστε τὴν καρδιά μας νὰ πλημμυρίζῃ  ἀπὸ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Κύριο καὶ βασιλέα ὅλου τοῦ κόσμου. Ἀμήν.

ΠΗΓΗ