Ἡ συμβολή τῆς Θεοτόκου στο ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου.

Λάμπρου Σκόντζου    Θεολόγου – καθηγητοῦ

Ἡ ἱερὴ μνήμη τῆς Κοιμήσεως τῆς Παναγίας μας εἶναι, μιά καλή εὐκαιρίᾳ νά ἐκδηλώσει ὁ εὐσεβὴς λαὸς τῶν πιστῶν τὴν ἀγάπη, τὸν σεβασμό, καὶ τὴν εὐγνωμοσύνη τοῦ πρὸς Αὐτήν, ἡ Ὁποία ὄντας ἄνθρωπος, ἀξιώθηκε νά γίνει τὸ τιμιότατο θεῖο δοχεῖο, τὸ ἱερότατο σκεῦος, ὥστε νά δεχτεῖ τὸν ἄπειρο Θεὸ στό καθαρότατο σαρκίο Της, νά κυοφορήσει τὸν ἄναρχο καὶ ἀναλλοίωτο Θεὸ στήν τίμια γαστέρα Της, νά θρέψει τὸν ἀπόλυτα αὐτάρκη Θεὸ ἀπὸ τὰ παρθενικὰ Της αἵματα, νά κρατήσει στά σεπτὰ Της χέρια τὸν «ἀχώρητον παντί».

    Τὸ ἱερὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου ἀποτελεῖ, σύμφωνα μὲ τὴν ὀρθόδοξη θεολογία μας, μέρος τοῦ ἀπερινοήτου μυστηρίου τῆς Θείας Οἰκονομίας. Μετὰ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ Αὐτὴ κατέστη τὸ κύριο πρόσωπο, τὸ ὁποῖο συνέβαλε οὐσιαστικὰ στήν ὑλοποίηση τοῦ σχεδίου τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἐκλέχτηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ ἀνάμεσα σὲ ἑκατομμύρια ἄλλα κορίτσια, ἀμετρήτων γενεῶν, ὡς ἡ καθαρότερη καὶ ἁγιότερη ἀνθρωπίνη ὑπάρξῃ, προκειμένου νά γίνει Θεοτόκος. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας λένε πώς γιά τὴν ὑλοποίηση τοῦ σχεδίου τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ὁ Θεὸς ἔδωσε τὸν Υἱὸ Του τὸν μονογενῆ καὶ ἡ ἀνθρωπότητα ἔδωσε τὴν Παναγία. Στό ἱερὸ πρόσωπο Ἐκείνης ἔγινε ἡ μεγάλη συνάντηση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου. Μέσα στό πάναγνο σῶμα Ἐκείνης ἔγινε ἡ μεγάλη καταλλαγή (Ἐφεσ.2:16) καὶ ἀπὸ αὐτὸ  ξεκίνησε ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἡ ἀναδημιουργία καὶ ἡ θέωση τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου.

  Ὁ μεγάλος Πατέρας τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας  Εἰρηναῖος (+199) παραλλήλισε καὶ σύγκρινε  τὴν Θεοτόκο μὲ τὴν προμήτορα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, τὴν Εὕα, ὥστε να δείξει τή διαφορά μεταξὺ τους. Ἡ παρθένος Εὕα δέν ἔκαμε καλὴ χρήσῃ τῶν θείων δωρεῶν καὶ δυνατοτήτων, ποὺ εἶχε λάβει ἀπὸ τὸ Θεό, ἀλλὰ τὰ χρησιμοποίησε γιά τὸ κακὸ καὶ τὴν καταστρατήγηση τοῦ θείου θελήματος. Ἡ αἰτία καὶ ἡ ῥίζα τῆς ἀνταρσίας αὐτῆς ὑπῆρξε ὁ ἐγωισμὸς καὶ ἡ ἔπαρση. Ἂν ἐκείνη ὑπῆρξε φορέας τῆς ἀλαζονείας, ἡ Παναγία ὑπῆρξε τὸ πρότυπο τῆς ὑπακοῆς καὶ τῆς ταπείνωσης.   Ὁ ἱερὸς πατὴρ τονίζει πώς: «...ἡ Εὕα (ἔπρεπε) νά ἀποκατασταθεῖ ἐν τῇ Μαρίᾳ, ἵνα μία παρθένος νά γίνει συνηγόρος ἄλλης παρθένου καὶ νά ἐξαλήψει τὴν ἀνυπακοὴν τῆς πρώτης διὰ τῆς παρθενικῆς ὑπακοῆς» (Εἰρ. Ἐπιδ. Ἀποστ. Κηρύγματος 32,33). Ἐπίσης ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων (+ 386) ἔγραψε πώς: «Δία παρθένου τῆς Εὕας ᾖλθεν ὁ θάνατος, ἔδει διὰ παρθένου, μᾶλλον δὲ ἐκ παρθένου φανῆναι τὴν ζωήν» (Κυρίλ. Ἱερ. Κατηχ. 12,ιε ). Ἡ εὐλογημένη ῥήση Της πρὸς τὸν ἄγγελο τοῦ εὐαγγελισμοῦ: «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου» (Λουκ.1: 38) ἀποτελεῖ σαφῶς τὴν πεμπτουσία τῆς συμβολῆς Της στό ἔργο τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας τοῦ κόσμου.

Τὸ πρῶτο ἀνθρώπινο πλάσμα, στό ὁποῖο ἀποκαταστάθηκε ἡ ἀνθρωπίνη φύσῃ στήν ἀρχαία προπτωτικὴ της μορφὴ καὶ ὡραιότητα, ὑπῆρξε ἡ Θεοτόκος. Μὲ τὴν ἐπέλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατὰ τὸν Εὐαγγελισμὸ (Λουκ.1: 35) καθαρίστηκε  ἀπὸ τὸν ῥύπο τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, τὸν ὁποῖο ἔφερε καὶ Αὐτὴ ἕκουσα, ὡς μέτοχος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καθιστῶντας Την πλέον ἄμωμη κηλῖδος ὥστε, νά δεχτεῖ στά ἁγνὰ σπλάχνα Της τὸ «πῦρ τῆς θεοτητος » καὶ νά μὴν κάει. Ἀπὸ τότε ἔγινε ἡ «Κεχαριτωμένη», ἡ ἁγιοτέρα ὑπάρξῃ μετὰ τὸν Τριαδικὸ Θεό. Στό πρόσωπο Της ἔγινε ἡ ἀπαρχὴ τῆς λυτρώσεως τοῦ κόσμου καὶ τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου.

  Ἡ συμβολὴ τῆς Παναγίας μας κατὰ τῇ διάρκεια τοῦ ἐπὶ γῆς ἀπολυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξε τεράστιο. Βρισκόταν συνεχῶς πλάι στόν Λυτρωτή μας, ἀπὸ τή Γεννήση ὡς τὸ Πάθος, τὴν Ἀναστάσῃ καὶ τὴν Ἀναλήψη. Δοκίμασε, ὡς μητέρα, τὶς πίκρες τῶν παθημάτων τοῦ Θείου Γιοῦ της, μὲ ἀποκορύφωμα ἐκείνη τοῦ σταυρικοῦ θανάτου Του. Ἔνοιωσε κοντὰ Του τὴν ἀγωνία Ἐκείνου γιά τὴν ὑλοποίηση τοῦ θείου σχεδίου τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου . Σύμφωνα ἐπίσης μὲ τὴν ἀρχέγονη παράδοση τῆς Ἐκκλησία μας, Αὐτὴ ἦταν πού ἐμψύχωνε τοὺς διωκομένους πρώτους χριστιανοὺς τῆς νεαρᾶς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων.

 Κοντολογὶς ἡ ἐπὶ γῆς ζωὴ τῆς Παναγίας μας ὑπῆρξε ἕνας συνεχὴς ἀγῶνας καὶ προσφορὰ γιά τή σωτηρίᾳ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Αὐτὸ τὸ γνωρίζει πολὺ καλὰ ὁ πιστὸς λαὸς τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτὸ ἀποδίδει στή Θεοτόκο, ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς σήμερα, ὕψιστη τιμή, τή μεγαλύτερη, μετὰ τὸν Τριαδικὸ Θεό. Πρέπει νά σημειωθεῖ ἐδῶ, πὼς μόνο ἡ Ὀρθοδοξία μας ἀποδίδει τὴν δέουσα τιμὴ στήν Μητέρα τοῦ Κυρίου μας.

   Τὸ πρῶτο δεκαπενθήμερο τοῦ Αὐγούστου εἶναι ἀφιερωμένο στήν Παναγία μας.  Οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί, συμμετέχουμε καθημερινὰ στίς Ἀκολουθίες τῶν ὑπερόχων Παρακλητικῶν Κανόνων, νηστεύουμε, ἐξομολογούμαστε, κοινωνοῦμε. Τρέχουμε μὲ δάκρυα στά μάτια νά ἐναποθέσουμε σὲ Αὐτή τίς δυσκολίες καὶ τὰ βάσανα τῆς ζωῆς μας, Τὴν παρακαλοῦμε μὲ ζέση ψυχῆς νά ἐλαφρώσει τὸν βαρὺ ζυγὸ μας, διότι πιστεύουμε ἀκράδαντα πῶς ἡ γλυκιά Θεομάνα καὶ μετὰ τὴν σεπτὴ Της Κοίμηση συνεχίζει νά ἀγαπᾶ καὶ νά νοιάζεται γιά μᾶς τοὺς ἀνθρώπους. Μέσα στή μεγάλη καρδία Της ὑπάρχει χῶρος γιά τὸν κάθε ἄνθρωπο, ὄχι μόνο γιά τοὺς πιστούς, ἀλλὰ καὶ γιά τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ἀσεβεῖς , ἄκομα καὶ γιά τοὺς ὑβριστὲς Της! Ἡ μακάρια θέση Της κοντὰ στον Υἱὸ Της καὶ Θεὸ μας Ἰησοῦ Χριστό, τῆς δίνει τὴν εὐχέρεια νά προσεύχεται γιά τὸν καθένα μας, γιά κάθε μας πρόβλημα. Τὰ ἀποτελέσματα τῶν βοηθειῶν Της εἶναι ἁπτά. Γι’ αὐτὸ ψάλλουμε στόν περίφημο Μικρὸ Παρακλητικὸ Κανόνα πρὸς Αὐτήν: «Οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ σοὶ κατησχυμένος ἀπὸ σοῦ ἐκπορεύεται, ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε, ἀλλ’ αἰτεῖται τὴν χάριν καὶ λαμβάνει τὸ δώρημα, πρὸς τὸ συμφέρον τῆς αἰτήσεως».