Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Απόστολος: Πράξ. Ιθ΄1 – 8

Ευαγγέλιον: Ιωάν. α΄ 29 - 34

7 Ιανουαρίου 2024

Για δυό λόγους τιμά σήμερα, η Εκκλησία μας, τον Τίμιο Πρόδρομο:

πρώτον, γιατί εκείνος υπήρξε το πρωταγωνιστικό πρόσωπο που διηκόνησε και υπούργησε το μεγάλο και ανεπανάληπτο μυστήριο της Βαπτίσεως του Κυρίου, που εορτάσαμε χθες κατά την ημέρα των Θεοφανείων και δεύτερον, γιατί σαν σήμερα μεταφέρθηκε το αγιασμένο δεξί του χέρι, αυτό που «ήψατο την ακήρατον κορυφήν του Δεσπότου», στην Κωνσταντινούπολη.

Δύο από τα τέσσερα Ευαγγέλιά μας, το κατά Μάρκον και το κατά Λουκάν, ξεκινούν με τη μοναδική αυτή φυσιογνωμία. Απ’ αυτό και μόνο το γεγονός φαίνεται η μεγαλοσύνη του Προδρόμου. Σ’αυτόν ας αφιερώσουμε, σήμερα, τα λίγα λεπτά του κηρύγματος.

Άγιοι και μεγάλοι υπήρξαν ανά τους αιώνες πολλοί. Υπήρξαν άνθρωποι, οι οποίοι για την αγιότητά τους, «ουκ είδον θάνατον». Δεν πέθαναν, αλλά μεταφέρθηκαν ζώντες εις τους ουρανούς, όπως ο προφήτης Ηλίας και ο δίκαιος Ενώχ. Υπήρξαν άλλοι, όπως ο Απόστολος Παύλος, που έλεγαν ενσυνείδητα «ζω ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός». Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, όμως, διαφέρει από όλους αυτούς. Και θα διαφέρει και θα υπερέχει από όλους τους ανθρώπους οι οποίοι θα περάσουν από τη γη μέχρι τη συντέλεια των αιώνων. Γιατί είναι ο μόνος για τον οποίο έχουμε τη ρητή διαβεβαίωση του Χριστού ότι «ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων αυτού». Δεν γεννήθηκε μεγαλύτερος από αυτόν.

Η γέννησή του έγινε κατά τρόπον θαυμαστόν: Από γέροντα πατέρα, τον ιερέα Ζαχαρία, και ηλικιωμένη και στείρα μητέρα, την Ελισάβετ, ύστερα από επαγγελία του Θεού. Ο άγγελος προανήγγειλε, πριν τη γέννησή του, ότι «έσται μέγας ενώπιον του Κυρίου», θα αναδειχθεί, δηλαδή, μέγας ενώπιον του Κυρίου.

Τρεις είναι οι κύριοι λόγοι που τον ανέδειξαν «μέγαν ενώπιον του Κυρίου».

Ήταν πρώτα ο άγιος βίος του. Ζούσε με αυστηρή εγκράτεια και θαυμαστή λιτότητα. Το Ευαγγέλιο μάς πληροφορεί ότι η τροφή του ήταν πτωχότατη και την αποτελούσαν «ακρίδες και μέλι άγριον». Και η ενδυμασία του ήταν απέριττη και πενιχρή. «Ην ενδεδυμένος τρίχας καμήλου και ζώνην δερματίνην περί την οσφύν αυτού»: Έτσι δεν σπαταλούσε χρόνο για τη συντήρησή του και αφιέρωνε όλες τις δυνάμεις του στην υπηρεσία του θελήματος του Θεού.

Η ταπείνωσή του ήταν, επίσης, αξιοθαύμαστη. Η φήμη του ήταν μεγάλη και λαός τον σεβόταν, μέχρι σημείου που ο Ηρώδης και οι Φαρισίαοι να μην τολμούν να τον θίξουν λέγοντας «φοβούμεθα τον όχλον, πάντες γαρ έχουσι τον Ιωάννην ως προφήτην». Κι όμως ο ίδιος δεν δυσκολευόταν να λέει ότι δεν είναι άξιος να σκύψει και να λύσει «τον ιμάντα των υποδημάτων του Χριστού».

Ήταν ύστερα και το έργο του, αιτία για να αναδειχθεί μέγας ενώπιον του Θεού ο Πρόδρομος. Κι είχε αυτό το έργο δύο σκέλη. Ήταν πρώτα το κήρυγμά του για μετάνοια, για επιστροφή στον δρόμο του Θεού και για κοινωνική δικαιοσύνη. Το «Μετανοείτε· ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών» είχε σημαντικά αποτελέσματα. Πολλοί «επέστρεφαν επί Κύριον τον Θεόν αυτών», εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους και εβαπτίζονταν στον Ιορδάνη από αυτόν. Αυτή η εξομολόγηση δεν παρείχε άφεση αμαρτιών. Και το βάπτισμα δεν χάριζε τη σωτηρία. Αυτά ήσαν αποτέλεσμα του απολυτρωτικού έργου του Χριστού, του πάθους και της ανάστασής Του, που δεν είχαν, ακόμα, πραγματοποιηθεί. Οι άνθρωποι τότε απλώς αυτοδεσμεύονταν να μην επιστρέψουν στην προηγούμενη αμαρτωλή ζωή τους.

Το έργο του Προδρόμου συνίστατο, ύστερα, και στη σθεναρή αντίδρασή του κατά της διαφθοράς, της ανηθικότητας και της ανομίας από οπουδήποτε κι αν αυτά προέρχονταν. Η γλώσσα του καυτηρίαζε οποιονδήποτε παρεκτρεπόταν. Τους Φαρισαίους, οι οποίοι τότε ήσαν πανίσχυροι, αφού λίγο αργότερα και αυτόν τον Κύριον κατόρθωσαν να σταυρώσουν, τους ονόμαζε «όφεις» και «γεννήματα εχιδνών». Στον βασιλιά Ηρώδη, που ζούσε παράνομα με τη γυναίκα του αδελφού του, παρά την εξουσία που είχε να τον θανατώσει, φώναζε καθημερινά: «Ουκ έξεστί σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου». Δεν επιτρέπεται σε σένα, του έλεγε, που είσαι σ’αυτή τη θέση από τον Θεό, να δίνεις τέτοιο παράδειγμα στον λαό. Αυτή η παρρησία και η αμεροληψία του τον κατέστησαν, όντως, «μέγαν ενώπιον του Θεού».

Τέλος, λόγος για τη μεγαλοσύνη του κατέστη και το μαρτύριό του.

Γνωστές σε όλους είναι οι λεπτομέρειες του μαρτυρίου του. Σε συμπόσιο, κατά την επέτειο των γενεθλίων του Ηρώδη και για επιβράβευση του χορού της κόρης της Ηρωδιάδας, αποκεφαλίστηκε ο Βαπτιστής για να κατευνάσει τη μανία της και την εκδικητικότητά της η παράνομη συμβία του Ηρώδη.

Θα μπορούσε ο Πρόδρομος να αποφύγει το μαρτύριο. Αν σιωπούσε, έστω και στη φυλακή, αν σταματούσε τους ελέγχους και δεν ήταν ενοχλητικός στους παρανομούντας, θα γλύτωνε από τον θάνατο. Έμεινε όμως άκαμπτος στις αρχές του γι’αυτό και ανεδείχθη μέγας ενώπιον του Κυρίου.

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος δεν ήταν ένας μεγάλης ηλικίας άνθρωπος όπως τον φαντάζονται πολλοί. Ήταν ένας νέος τριάντα χρονών. Με όλους τους πειρασμούς και τις προκλήσεις της ζωής μπροστά του. Είχε, όμως, ιεραρχήσει ορθά τις αξίες της ζωής και μένει παράδειγμα για όλους μας.

Σήμερα, πρώτη Κυριακή του νέου έτους, παρουσιάζοντας η Εκκλησία σ’εμάς τον Βαπτιστή του Κυρίου, μάς δίνει και ένα πρότυπο ζωής. Έναν κανόνα βίου προς τον οποίο καλούμαστε να ευθυγραμμίσουμε τη ζωή μας.

Ας τον μιμηθούμε. Θα είναι η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε σ’αυτόν.

† Αρχιμανδρίτης Δημήτριος Κυριακίδης

ΠΗΓΗ