ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ ́ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ἄν θεωρήσουμε πώς ἡ Καινή Διαθήκη εἶναι ὁ χάρτης ὁ ὁποῖος προσανατολίζει καί φωτίζει τήν πορεία τοῦ πιστοῦ μέσα σ’ αὐτό τόν κόσμο, νομίζω πώς εἶναι σωστό νά ὑπολογίσουμε σέ ποιό σημεῖο αὐτοῦ του χάρτη βρισκόμαστε σήμερα.

Εἰδικότερα, σέ ποιό σημεῖο βρίσκεται τό σημερινό εὐαγγελικό χωρίο, ἀλλά καί ποιά ἡ σχέση του μέ τή σημερινή γιορτή, δηλαδή μέ τούς Ἁγίους πού γιορτάζουμε αὐτή τήν Κυριακή.

Ἡ σημερινή Εὐαγγελική περικοπή, στίχοι 14 ἕως 19, εἶναι ἐπιλεγμένη ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ἀπόστολου καί Εὐαγγελιστή Ματθαίου ἀπό τό Ἐ ́Κεφάλαιο, στό ὁποῖο βρίσκεται ἡ τοῖς πάσι γνωστή «Ἐπί τοῦ Ὅρους Ὁμιλία» τοῦ Κυρίου πρός τούς Μαθητές Του.

Στή σημερινή γιορτή ἔχει ὁρίσει ἡ Ἐκκλησία νά τιμῶνται οἱ Ἅγιοι καί Θεοφόροι Πατέρες τῆς Δ ́ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ποιά ὅμως εἶναι ἡ σημασία τοῦ ὄρου «πατήρ» στήν ἐκκλησιαστική γλώσσα;

Ὁ ὅρος «πατήρ» στήν Καινή Διαθήκη ἔχει συνήθως χαρισματική σημασία.

Στήν Α ́ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή (4, 15) γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ ̓ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ  ̓Ιησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα».

«Πατήρ» εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἑρμηνεύει καί κηρύττει τήν ἐν Χριστῷ ἀλήθεια, πού ἀναγεννᾶ τούς ἀνθρώπους καί τούς ἐντάσσει σταδιακά στήν Ἐκκλησία, τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ «πατήρ» εἶναι κυρίως ἕνα βιωματικό πρόσωπο, ἕνας πρακτικός Χριστιανός πού ἐφαρμόζει στό βίο τοῦ τίς εὐαγγελικές ἐπιταγές. Δύο εἶναι τά κυρίαρχα χαρακτηριστικά του: ἡ αὐθεντική ὀρθή διδασκαλία καί ἡ ἁγιότητα τοῦ βίου του.

Μέ ἁπλούστερο λόγο, στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὁ ὅρος «πατήρ» ἀποδίδεται σ’ ἐκείνους πού ἔχουν τό χάρισμα νά καθοδηγοῦν ἐν Χριστῷ τό λαό τοῦ Θεοῦ στή σωτηρία μέ τήν ἐμπειρία τοῦ κύρους τῆς Ὀρθόδοξης διδασκαλίας καί τήν ἁγιότητά τους.

Ἡ ἁγιότητα δέν εἶναι κάτι ἄλλο πέρα ἀπό μίμηση Χριστοῦ, ὅπως ὀρθά διατυπώθηκε ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο: «μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ» (Α ́ Κορ. 11, 1) καί ἐνισχύθηκε ἀμέσως ἐπαινετικά:

«Ἐπαινῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, ὅτι πάντα μου μέμνησθε καὶ καθὼς παρέδωκα ὑμῖν τὰς παραδόσεις κατέχετε».

Αὐτό δέ πού παρέδωσε ὁ Χριστός στούς Ἀποστόλους κι ἐκεῖνοι στούς διαδόχους τους καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἀξία τῆς πρακτικῆς τήρησης τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.

Ἀλλά ἅς περάσουμε τώρα στό Εὐαγγελικό κείμενο.

Ἡ παράδοση τῆς διδασκαλίας στο «ὅρος» εἶναι μιά θεολογική ὑπόμνηση πού παραπέμπει στήν Παλαιά Διαθήκη καί τή συνδέει μέ τήν παράδοση τῶν Δέκα Ἐντολῶν στό ὅρος Σινά. Ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ «Μεσσίας τοῦ λόγου». Στό ἕνα ὅρος παραδίδεται ὁ Μωσαϊκός Νόμος καί στό ἄλλο ὁ Νόμος τῆς Χάριτος.

Ὁ Ἀναστᾶς Ἰησοῦς εἶναι πολύ πιθανό νά ἐμφανίσθηκε σ’ ἐκεῖνο τό ὅρος στούς Μαθητές Τοῦ δίδοντας τήν ἐντολή νά διδάξουν σέ ὅλα τα ἔθνη «πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν», (Ματθ. 28, 20).

Βασική προϋπόθεση πραγματοποίησης αὐτῆς τῆς ἐντολῆς ἀποτελεῖ ἡ μίμηση Χριστοῦ. Χρέος τῶν Μαθητῶν Τοῦ εἶναι νά τηροῦν ἔμπρακτα οἱ ἴδιοι τίς ἐντολές Του.

Τό ἀληθινό Φῶς στόν κόσμο εἶναι μόνο ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός.

Ἡ πορεία τῶν Μαθητῶν μέσα στόν κόσμο ἐμπεριεῖχε γι’ αὐτούς πολλούς κινδύνους μά καί μία ἐλπίδα.

Οἱ Μαθηταί εἶχαν χρέος νά μιμηθοῦν τόν Ἰησοῦ, ὥστε, ὅπως Ἐκεῖνος κι οἱ ἴδιοι νά νικήσουν τό πνεῦμα τοῦ κόσμου, τήν ἁμαρτία, καί τούς κινδύνους πού περιέχονταν σ’ αὐτόν.

Γιά νά εἶναι Φῶς στόν κόσμο, ἐλπίδα στόν κόσμο, ὄφειλαν νά φωτίζονται, νά εἶναι οἱ ἴδιοι «υἱοί τοῦ Φωτός».

Μέσα στό σκοτάδι πού ὑπάρχει στόν κόσμο ἐκεῖνοι κλήθηκαν νά εἶναι τό Φῶς. Πρίν διατάχθηκαν νά εἶναι τό ἁλάτι τοῦ κόσμου, ἡ οὐσία, τό ὑλικό πού θά τόν προφυλάσσει ἀπό τήν σήψη.

Ζοῦμε σ’ ἕνα ἐπιστημονικά καί τεχνολογικά ὑπέρ ἀνεπτυγμένο κόσμο πού σέ λίγα χρόνια ἴσως κυριαρχεῖ ἡ τεχνητή νοημοσύνη, ἡ δημιουργία μηχανῶν πού θά σκέφτονται γιά μᾶς, ὅπου συνυπάρχουν ταυτόχρονα πολλές θρησκεῖες, διδασκαλίες, ἀνθρωπιστικά κινήματα καί κάθε τί πού διατρανώνει πώς ἔγινε γιά νά βοηθήσει τόν ἄνθρωπο. 

Ὁ κόσμος αὐτός δίχως Χριστό καταντᾶ σάπιος καί σκοτεινός.

Ὡς Φῶς στόν κόσμο δέ νοεῖται μόνο το κήρυγμα, ἄλλωστε πολλά καί καλά λόγια ὑπάρχουν σέ πολλά ἀνθρώπινα συστήματα καί διαθέτουν τέτοια καί οἱ Φαρισαῖοι τῶν ἐποχῶν. Κανείς σ’ αὐτά δέν ὑστερεῖ.

Ἐδῶ Φῶς τοῦ κόσμου καθίστανται τά «καλά ἔργα» τῶν Μαθητῶν, αὐτά πού κάνουν καί συμφωνοῦν μέ τή διδασκαλία τους. Αὐτά πού δέν ἀλλοιώνουν τόν ἄνθρωπο, δέν τοῦ δίνουν ἠθικό ἄλλοθι καί δέν τόν ἀποτρέπουν ἀπό τό δρόμο τῆς σωτηρίας.

Καί οἱ αἱρετικοί κάθε ἐποχῆς ἔχουν καλά λόγια, μά κακές πράξεις. 

Γιατί ναί μέν ἀκούγονται καλά, ὅμως δέ φωτίζουν καί δέν ὁδηγοῦν τήν ψυχή στό Φῶς, τό Χριστό καί τελικά στή σωτηρία.

Ὁ συνδυασμός τοῦ ἅλατος (στίχος 13 ) καί φωτός ἀφήνει νά διαφανεῖ καί ἡ ἔννοια τῆς θυσίας, τῆς ἐθελούσιας προσφορᾶς.

«Οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη»: ἀκριβῶς κι ἐδῶ ἡ ἴδια σημασία. Καί αὐτό σημαίνει πώς ὁ Μαθητής τοῦ Χριστοῦ διαχρονικά θά αὐτοθυσιάζεται, θά διώκεται καί καρτερικά θά ὑπομένει τίς συνέπειές του νά καθίσταται Φῶς.

Τό Φῶς εἶναι ἐνάντιο στό σκοτάδι καί ἀποκαλύπτει τά ἔργα τοῦ ὅσο κι ἄν ἐκεῖνο τά καλύπτει, «οὐδέν κρυπτόν ὑπό τόν ἥλιον». Τό Φῶς εἶναι ἡ πνευματική κατάσταση τοῦ πιστοῦ ὑπό τή Σκέπη τοῦ Θεοῦ.

Στήν ἀντίθετη πλευρά εἶναι τό σκοτάδι. Τό σκοτάδι μέσα στό ὁποῖο μεθοδεύεται καί καθοδηγεῖται ὑπό τῶν δαιμόνων ἡ ἀποσύνθεση τῆς ψυχῆς.

Τά «καλά ἔργα» προϋποθέτουν ἕνα νέο τρόπο σκέψης καί ζωῆς.

Ὄχι μόνο ὑπακοή στό Θεῖο Λόγο, ὄχι μόνο ἔργα καί ἐνέργειες σύμφωνες μέ τή θεία δικαιοσύνη ἀλλά κυρίως ὑπομονή καί ἀντοχή στίς θλίψεις καί τά παθήματα.

Ὄχι μόνο φροντίδα τοῦ ἐαυτοῦ μας ἀλλά κυρίως τή φροντίδα τοῦ «πλησίον».

Τό ὅτι δέ δοξάζεται ὁ Οὐράνιος Πατέρας μας σημαίνει πώς οἱ πράξεις μας δέ εἶναι φωτεινές, δέ γίνονται «ἔμπροσθέν τῶν ἀνθρώπων» καί ὑπέρ αὐτῶν, κρύβουν ἰδιοτέλεια.

Ὁ σκοπός, ἡ φροντίδα καί ἡ εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι καθολικές καί παγκόσμιες ἔννοιες.

Ὁ πιστός ζεῖ γιά τούς ἄλλους, ὅσο κι ἄν ἐκεῖνοι διαφέρουν καί τόν ἀντιμάχονται.

Ἡ ζωή τῶν Ἀποστόλων, ἡ ζωή τῶν Πατέρων, ἡ ζωή τῶν πιστῶν ἀνά τούς αἰῶνες, ὀφείλει νά ἀνταποκρίνεται στήν πρόσκληση τοῦ Ἰησοῦ γιά μίμηση, ὥστε τά ὀφέλη της νά ρέουν σ’ ὅλη τήν ἀνθρωπότητα.

Φῶς τοῦ κόσμου ὁ πιστός θά γίνει ὅταν συνειδητοποιήσει πώς χρωστάει τόν ἑαυτό του πρῶτα στό Χριστό καί μετά σ’ ὅλους τούς ἄλλους Ἀμήν.

Πρωτοπρεσβύτερος

Ἰωάννης Κίτσιος

Ἐφημέριος Ἁγίου Χαραλάμπους

Περάματος

ΠΗΓΗ