ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ

«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

11 Σεπτεμβρίου 2022

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας θέσπισαν ἡ δεσποτική ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ νά ἑορτάζεται στίς 14 Σεπτεμβρίου, τήν ἑπομένη δηλαδή τῆς ἑορτῆς τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, πού τιμῷνται τήν 13ην Σεπτεμβρίου. Ὁ Ναός τῆς Ἀναστάσεως ἀνεγέρθηκε στά Ἱεροσόλυμα ἀπό τόν Μέγα Κωνσταντῖνο καί τήν μητέρα του τήν ἁγία Ἑλένη στόν ἱερό τόπο τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί τοῦ Παναγίου Τάφου, ὅπως σώζονται μέχρι σήμερα.

Ὥρισαν μάλιστα οἱ δύο Κυριακές, πού δορυφοροῦν αὐτήν τήν ἡμερομηνία, νά ὀνομάζονται τιμητικά «πρός τῆς Ὑψώσεως» καί «μετά τήν Ὕψωσιν», ὅπως συμβαίνει στίς μεγάλες δεσποτικές ἑορτές τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων, φανερώνοντας ἔτσι καί τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὡς μεγάλη δεσποτική ἑορτή. Κατ’ αὐτές διαβάζονται ἀποστολικά καί εὐαγγελικά ἀναγνώσματα σχετικῶς μέ τό νόημα, τίς προτυπώσεις, τούς συμβολισμούς καί τήν χάρη τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ὥστε νά βοηθούμαστε στήν βίωση τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ.

Σήμερα, ὁ Κύριός μας, μέσα ἀπό τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, πού εἶναι εἰλημμένο ἀπό τό 3ο κεφάλαιο τοῦ Eὐαγγελίου τοῦ Ἰωάννου, ἀναφέρθηκε στήν προτύπωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀπό τόν Μωϋσῆ, ὅταν ἐκεῖνος ὕψωσε στήν ἔρημο τό χάλκινο φίδι, ὥστε νά τό βλέπει, ὅποιος δαγκωνόταν ἀπό τά φαρμακερά φίδια τῆς ἐρήμου καί νά μήν πεθαίνει ἀπό τό δηλητήριο. Κι ὅπως ὁ Μωϋσῆς ὕψωσε τό φίδι στήν ἔρημο, ἔτσι εἶπε ὁ Κύριος, πώς πρέπει και ὁ Ἴδιος νά ὑψωθεῖ ἐπί τοῦ Σταυροῦ, ὥστε ὅποιον δαγκώνει ὁ διάβολος μέ τήν ἁμαρτία, νά προσβλέπει στόν Ἐσταυρωμένο Χριστό καί νά μήν πεθαίνει ἀπό τό δηλητήριο τῆς ἁμαρτίας. Ὁ διάβολος μέ τή μορφή τοῦ φιδιοῦ ξεγέλασε τούς πρωτόπλαστους καί γι’ αὐτό παρομοιάζεται μέ φίδι. Κι ἐπειδή, ὅπως τότε στήν ἔρημο ἦταν ἀδύνατο νά μήν πληγωθοῦν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τά δηλητηριώδη δαγκώματα τῶν φιδιῶν, ἔτσι και σήμερα μέσα στόν κόσμο εἶναι ἀδύνατο νά μήν προσβληθοῦν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τήν ἁμαρτία. Ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός λοιπόν παρέχει τό ἀντίδοτο τοῦ δηλητηρίου τῆς ἁμαρτίας, ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά ζήσει καί να μήν πεθάνει. Καί τό ἀντίδοτο αὐτό δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τό ἄχραντο Σῶμα καί τό τίμιο Αἷμα τοῦ Χριστοῦ τά ὁποῖα μεταλαμβάνουμε «εἰςἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν τήν αἰώνιον.»

Ἡ Παλαιά Διαθήκη ἔχει πολλές προτυπώσεις τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ἀκατάλυτη καί θεία Του δύναμη ἐκτείνεται καί στούς Ἁγίους καί Δικαίους, πού ἔζησαν στήν χρονική περίοδο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δηλαδή πρό τῆς ἐναθρωπήσεως τοῦ Κυρίου μας. Κάποιες μάλιστα ἀναφορές φανερώνουν τόσο καθαρά τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ στήν Παλαιά Διαθήκη, ὥστε μποροῦμε νά ὁμιλήσουμε, ὄχι ἁπλά γιά προτύπωση ἤ προεικόνιση, ἀλλά γιά προφητική ἐξαγγελία.

-Στό βιβλίο τῆς Ἐξόδου γιά παράδειγμα ὁ Μωϋσῆς ἐνώπιον τοῦ ἀδιεξόδου, καθώς ὁ λαός εὑρισκόταν μπροστά στήν Ἐρυθρά θάλασσα καί ὁ στρατός τοῦ Φαραώ τούς καταδίωκε, λαμβάνει ἐντολή ἀπό τόν Θεό νά ἐκτείνει τήν ράβδο του κάθετα στήν θάλασσα. Τότε ἄνοιξαν τά νερά καί πέρασαν στήν ἀπέναντι ὄχθη, «ἀβρόχοις ποσίν» δηλαδή χωρίς νά βρέξουν οὔτε τά πόδια τους, περπατώντας πάνω στόν ξηρό πυθμένα τοῦ βυθοῦ. Ὅταν πέρασε κι ὁ τελευταῖος, ἐπειδή τούς ἀκολουθοῦσαν τά στρατεύματα τοῦ Φαραώ, μέ ὁριζόντια ἔκταση τῆς ράβδου του πάλι, τά νερά ἔκλεισαν. Ὁ λαός ὁδηγήθηκε στή σωτηρία του μέσα ἀπό τό σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πού σχημάτισε ἡ ράβδος τοῦ Μωϋσῆ πάνω ἀπό τά νερά τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας.

-Ἀργότερα, πάλι στό βιβλίο τῆς Ἐξόδου κι ἐνῶ ὁ λαός τοῦ Θεοῦ ἔπρεπε νά πολεμήσει μέ τούς Ἀμαληκίτες, ὁ Μωυσῆς στάθηκε στόν λόφο ἀπέναντι ἀπό το πεδίο τῆς μάχης καί γιά ὅσο χρόνο εἶχε τά χέρια του ἀνοικτά καί ἐκτεταμένα σέ σχῆμα σταυροῦ νικοῦσαν οἱ Ἰσραηλίτες. Ὅταν κουρασμένος κατέβαζε τά χέρια του, τότε νικοῦσαν οἱ Ἀμαληκῖτες. Πῆγαν λοιπόν ὁ ἀδελφός του ὁ Ἀαρών καί ὁ Ὤρ καί κρατοῦσαν τά χέρια του ἀνοικτά σέ σχῆμα σταυροῦ μέχρι πού νίκησαν οἱ Ἰσραηλίτες. Τά χέρια του Μωϋσῆ, τά ὁποῖα σχημάτισαν τόν Σταυρό, σέ συνδυασμό μέ τά πρῶτα γράμματα τῶν ὀνομάτων τῶν δύο, οἱ ὁποῖοι τοῦ κρατοῦσαν τά χέρια, τό Α (ἀπό τό Ἀαρών) καί τό Ω (ἀπό τό Ὤρ), μᾶς θυμίζουν τήν γνωστή ἔκφραση τοῦ Χριστοῦ ἀπό τήν Ἀποκάλυψη (α 8), ὅταν εἶπε «Ἐγώ εἰμί τό Α και τό Ω» καί δηλώνουν ξεκάθαρα πώς ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ σώζει καί ἀναδεικνύει νικητές.

-Ἕνα ἀπό τά ἀναγνώσματα ἐπίσης τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀναφέρεται στήν θαυμαστή μετατροπή τῶν πικροῦ καί ἀκατάλληλου νεροῦ τῆς πηγῆς Μερρᾶ σέ γλυκό καί πόσιμο νερό. Αὐτό τό θαῦμα συντελέσθηκε, ὅταν κατά τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ ὁ Μωϋσῆς ἔβαλε τή ράβδο του μέσα στά νερά τῆς πηγῆς. Ἐδῶ ἔχουμε μία προφητική ἀναφορά τῆς εὐλογίας καί τοῦ ἁγιασμοῦ ἐκ τοῦ τιμίου Σταυροῦ καί μάλιστα μιά προεικόνιση τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἁγιασμοῦ. Ὅταν ὁ Ἱερεύς τελεῖ τόν ἁγιασμό, ἀφοῦ εὐλογήσει σταυροειδῶς τό νερό ἐμβαπτίζει σ’αὐτό τόν Τίμιο Σταυρό σέ ἀνάμνηση τοῦ βαπτίσματος τοῦ Χριστοῦ καί τό κάνει φορέα παντοτινό τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ καί γι’ αὐτό ἄφθαρτο μέσο καθαγιασμοῦ τῆς ζωῆς μας.

-Τό σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ ἀποτελεῖ τό ἐγγυημένο μέσο καταστολῆς κάθε ἐνάντιας δύναμης καί ἐπιβουλῆς ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν. Στό μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος ὁ Ἱερεύς εὐλογώντας σταυροειδῶς τό νερό λέγει ἐκφώνως: «Συντριβήτωσαν ὑπό τήν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Σου πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις». Ὅπως ὁ Τίμιος Σταυρός ἁγιάζει τό νερό καί τήν κτίση ὅλη, ἔτσι ἁγιάζει καί μεταποιεῖ τή ζωή μας καί μᾶς περιφρουρεῖ. Ἀρκεῖ νά ἀξιοποιήσουμε τήν χάρη καί τή δύναμή Του, ὅπως μᾶς διαβεβαιώνει τό ἐξαποστειλάριο τῆς ἑορτῆς: «Σταυρός ὁ φύλαξ πάσης τῆς Οἰκουμένης, Σταυρός ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας, Σταυρός Βασιλέων τό κραταίωμα, Σταυρός πιστῶν τό στήριγμα, Σταυρός Ἀγγέλων ἡ δόξα καί τῶν δαιμόνων τό τραῦμα».

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἔχουμε ἕνα ἐχθρό, τόν διάβολο, ἕνα πόλεμο, αὐτόν ἐναντίον τοῦ διαβόλου καί ἕνα ὅπλο, τόν Τίμιο Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό καί οἱ αἱρετικοί, ὡς ἐχθροί τῆς πίστεως πολεμοῦν τόν Σταυρό καί τήν χάρη Του, πού ἀποδεδειγμένα βιώνουμε διαμέσου τῶν αἰώνων οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Μάλιστα ὁ στρατηγός Μακρυγιάννη τονίζει μέ ἔμφαση στά «Ἀπομνημονεύματά» του: «Ἐμεῖς μέ σκιάν μας τόν Τίμιον Σταυρόν ἐπολεμήσαμεν ὁλοῦθε... Καί αὐτός ὁ Σταυρός μᾶς ἔσωσε.» Γι’ αὐτό ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφοντας στούς Φιλιππησίους (γ 18) κλαίει γιά τούς ἐχθρούς τοῦ Σταυροῦ, δηλαδή ὅλους ἐκείνους, πού ἐναντιώνονται στόν ἐσταυρωμένο Κύριό μας καί ἀρνοῦνται νά ἀκολουθήσουν τό φρόνημα καί τή ζωή, πού ἐμπερικλείει καί ὑποδεικνύει στήν ἀνθρωπότητα ὁ Σταυρός Του, ἀδιαφορώντας ἐπίσης γιά τή χάρη καί τήν δύναμή Του ἐναντίον τῶν παθῶν καί τῆς ἁμαρτίας. Εὐχή καί προσευχή ὅλων μας, ἄς εἶναι ἡ ἐπίκληση τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου: «Ἡ ἀήτητος καί ἀκατάλυτος καί θεία δύναμις τοῦ τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, μή ἐγκαταλίπῃς ἡμᾶς τούς ἁμαρτωλούς». Ἀμήν.

ΠΗΓΗ