ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ 2022

«οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ἡμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» (Ματθ. 5, 16)

Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὁ Χριστὸς παρομοιάζει τοὺς μαθητές Του μὲ τὸ φῶς τοῦ κόσμου καὶ τὴν πόλη ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ κρυφτεῖ, γιατὶ εἶναι κτισμένη πάνω στὸ βουνό. Τοὺς προτρέπει ἡ ζωή τους νὰ λάμπει ἀπὸ φῶς, ὥστε βλέποντάς τους οἱ συνάνθρωποί τους νὰ δοξάζουν τὸν Θεὸ καὶ καταλήγει, ὅτι ὅποιος τηρήσει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς διδάξει στοὺς ὑπόλοιπους, αὐτὸς θὰ ἀναγνωρισθεῖ μεγάλος στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα, ἐκεῖνος ποὺ θὰ τὶς παραβεῖ καὶ θὰ τὶς περιφρονήσει σὰν ἀσήμαντες, θὰ ὀνομαστεῖ τελευταῖος. Οἱ μαθητὲς παρομοιάστηκαν μὲ τὸ φῶς. Τὸ φῶς δίνει ζωὴ σὲ ὅλη τὴν φύση. Τὸ φῶς ζωοποιεῖ τὸν κόσμο. Φῶς εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας  Θεός.  Αὐτὸν τὸν ἀληθινὸ Θεὸ μᾶς παρέδωσαν καὶ οἱ Ἅγιοι Πατέρες μέσα ἀπὸ τὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ἀφιερώσει τὴν σημερινὴ Κυριακὴ στὴν Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἡ ὁποία ἔλαβε χώρα στὴν Χαλκηδόνα - ποὺ βρίσκεται ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη – καὶ διεμόρφωσε τὸ Χριστολογικὸ δόγμα, δηλαδὴ τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Δημιουργὸς τοῦ κόσμου, ὁ προαιώνιος Θεός. Ἡ Σύνοδος αὐτὴ συγκλήθηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Μαρκιανὸ καὶ τὴν σύζυγό του, τὴν Αὐγούστα Πουλχερία, τὸ 415 μ.Χ. Ἀπετελεῖτο ἀπὸ 650 ἐπισκόπους καὶ καταπολέμησε τὴν διδασκαλία τοῦ μονοφυσιτισμοῦ, ἡ ὁποία, μὲ πρωτεργάτη τὸν ἀρχιμανδρίτη Εὐτυχῆ, δίδασκε ὅτι ἡ θεία φύση τοῦ Κυρίου ἀπορρόφησε πλήρως τὴν ἀνθρώπινη. Γι’  αὐτὸ λέγονται καὶ μονοφυσίτες, δηλαδὴ πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει μόνο μία φύσις τοῦ Κυρίου, ἡ θεία.

Σὲ αὐτὴ τὴν ἱερὰ σύναξη κυριάρχησε ἡ θεολογία τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, μεγίστου θεολόγου, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία «Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ἕνα καὶ μοναδικὸ πρόσωπο μὲ δύο φύσεις, ὁλοκληρωμένος ὡς ἄνθρωπος καὶ ὁλοκληρωμένος ὡς Θεός. Οἱ δύο φύσεις Του, ἡ θεϊκὴ καὶ ἡ ἀνθρωπίνη ἑνώθηκαν ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως καὶ ἀδιαιρέτως στὸ πρόσωπό Του. Εἶναι ὁ τέλειος καὶ ἀληθινὸς Θεός, δηλαδὴ ὁμοούσιος καὶ ἰσοδύναμος μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ τέλειος ὡς ἄνθρωπος, δηλαδὴ ὁμοούσιος μὲ ἐμᾶς, μὲ σῶμα καὶ ψυχή, ἐκτὸς ἁμαρτίας».

Ὁ Κύριος καὶ Θεός μας, μὲ τὴν θέλησή Του, ἔγινε ἄνθρωπος, γεννήθηκε ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιο καὶ ἀπὸ τὴν Ἀειπάρθενο Μαρία, ὑπέμεινε τὸν θάνατο καὶ ὅλα τὰ ἀδιάβλητα πάθη, ἐπείνασε, ἔκλαψε, κουράστηκε, αἱμάτωσε, πόνεσε, σταυρώθηκε, πέθανε, ἀναστήθηκε, καὶ ὅλα αὐτὰ ἑκουσίως, γιὰ τὴν δική μας σωτηρία.

Καὶ ὁ ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος κατὰ τὴν Θεία Λειτουργία στὸ ἕνα του χέρι κρατεῖ τὸ τρικέρι (τρία κεριὰ ποὺ συμβολίζουν τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸ καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιο καὶ ἀχώριστο) καὶ στὸ ἄλλο χέρι τὸ δικέρι (δύο κεριὰ ποὺ συμβολίζουν τὴν θεία καὶ ἀνθρώπινη φύση τοῦ Κυρίου) καὶ ἀναφωνεῖ: «Κύριε, Κύριε, ἐπίβλεψον ἐξοὐρανοῦ καὶ ἴδε…»

Κατὰ τὴν διάρκεια αὐτῆς τῆς Συνόδου, ποὺ προαναφέραμε, συνετελέσθη τὸ μέγα θαῦμα ἐπὶ τοῦ λειψάνου τῆς Ἁγίας Εὐφημίας Ἡ Ἁγία ἀπέδειξε τὸ ὀρθόδοξο δόγμα μὲ θαυμαστὸ τρόπο. Ὅταν, λοιπόν, συνεκροτήθη ἡ Σύνοδος αὐτή, οἱ αἱρετικοὶ δὲν ἐπείθοντο στὶς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου, παρόλο ποὺ καταδικάστηκαν καὶ οἱ ἴδιοι καὶ ἡ πλάνη τους. Τότε οἱ Πατέρες ἔκαναν τὸ ἑξῆς: Ἔγραψαν τόσο οἱ Ὀρθόδοξοι ὅσο καὶ οἱ αἱρετικοὶ μονοφυσίτες σὲ δύο ξεχωριστὰ βιβλία τὶς ἀπόψεις τους ἐπὶ τοῦ θέματος. Ἔπειτα ἄνοιξαν τὴν θήκη ποὺ περιεῖχε τὸ λείψανο τῆς Ἁγίας Εὐφημίας καὶ τοποθέτησαν τὰ δύο βιβλία στὸ στῆθος της. Μετὰ ἀπὸ ὡρισμένο χρόνο, ἄνοιξαν πάλι τὴν θήκη καὶ εἶδαν τὸ βιβλίο τῶν Ὀρθοδόξων ποὺ περιεῖχε καὶ τὴν ἀπόφαση τῆς Συνόδου νὰ τὸ κρατεῖ ἡ Μάρτυς στὴν ἀγκαλιά της. Εἶδαν, ὅμως, ὅτι τὸ βιβλίο τῶν αἱρετικῶν τὸ εἶχε ἡ Μάρτυς στὰ πόδια της. Ἔτσι ἡ Μεγαλομάρτυς Εὐφημία μὲ τὸ ἐξαίσιο αὐτὸ θαῦμα ἐπεκύρωσε καὶ ὑπέγραψε τὸν ὀρθόδοξο τόμο καὶ διεσάλπισε τὸ χριστολογικὸ δόγμα περὶ τῶν δύο φύσεων τοῦ Κυρίου. Αὐτὸ τὸ θαῦμα ἑορτάζει στὶς 11 Ἰουλίου ἡ Ἐκκλησία μας καὶ αὐτὸ διατυπώνεται στὸ ἀπολυτίκιο τῆς Ἁγίας: «Λίαν εὔφρανας τοὺς ὀρθοδόξους καὶ κατήσχυνας τοὺς κακοδόξους, Εὐφημία Χριστοῦ καλλιπάρθενε‧ τῆς γὰρ τετάρτης συνόδου ἐκύρωσας ἃ οἱ Πατέρες καλῶς ἐδογμάτισαν…».

Ἀδελφοί μου,

Μὲ ἀνθρώπινα κοσμικὰ κριτήρια δὲν μποροῦμε νὰ ἀπαντήσουμε στὸ ἐρώτημα τὶ εἶναι ὁ Χριστός. Ξεφεύγει τοῦτο ἀπὸ τὴν πεπερασμένη διάνοιά μας, γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ «μέγα μυστήριο», μὲ τὴν πνευματικὴ ἔννοια τοῦ ὅλου μυστηρίου. Βέβαια, οἱ θεοφόροι Ἅγιοι Πατέρες μας, φωτισθέντες ἀπὸ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, μπόρεσαν καὶ ἔγραψαν γιὰ τὸ «μυστήριο» ποὺ εἶναι ὁ Χριστός, ἐθεολόγησαν, βίωσαν ἐν τέλει τὸν Ἴδιο τὸν Κύριο. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, μὲ τὴν Χριστολογία του περὶ τῶν δύο φύσεων, ὁ Μέγας Βασίλειος μὲ τὴν διάκριση τῆς μιᾶς οὐσίας καὶ τῶν τριῶν ὑποστάσεων, ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφοντας γιὰ τὶς δύο φύσεις τοῦ Κυρίου, ὑπογραμμίζοντας τὸ «ἀπρόσβλητον καὶ ἀθεράπευτον»‧ τὸ ἴδιο καὶ ὁ Γρηγόριος Νύσσης διδάσκοντας γιὰ τὴν «ἀνάκραση καὶ ἀσύγχυτη ἕνωση αὐτῶν», ἐνῶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τονίζει τὸ μέγα γεγονὸς τοῦ θανάτου, γράφοντας: «Χριστὸς ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο»‧ καὶ ἀργότερα ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς συνοπτικὰ ὑπογραμμίζει τὰ περὶ τῶν δύο φύσεων, τῶν δύο ἰδιωμάτων, τῶν θελημάτων καὶ ἐνεργειῶν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀκόμα θεολογεῖ περὶ τοῦ Πάθους καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Σώματός Του καὶ περὶ τῆς ἀπαθείας τῆς Θεότητός Του.

Ὁ Μ. Βασίλειος γράφει: «Ἡ ἀποδοχὴ τῆς αἵρεσης εἶναι ὁ φόνος τῆς ψυχῆς».

Ὁ Ἱ. Χρυσόστομος σημειώνει: «Ἡ ψυχὴ τοῦ αἱρετικοῦ εἶναι σὰν ἕνας ἀγριότοπος, ὅπου βλαστάνει ἡ φυτεία τῆς πλάνης. Ποτίζεται ἀπὸ τὴν ἐσωτερικὴ ὑπερηφάνεια, θεριεύει ἀπὸ τὴν μεγάλη φιλοδοξία. Μητέρα ὅλων τῶν αἱρέσεων εἶναι ἡ φιλαρχία».

Ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος ὑπενθυμίζει: «Τοὺς αἱρετικοὺς ὡς βλάσφημους καὶ ἐχθροὺς τοῦ Θεοῦ ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν τοὺς ὀνομάζει ἀνθρώπους ἀλλὰ σκύλους καὶ λύκους καὶ ἀντιχρίστους , ὅπως λέγει ὁ Κύριος: «μὴ δότε τὰ ἅγια τοῖς κυσί» (Ματθ. 7, 6)».

Ὁ ὅσιος Ἰωσὴφ ὁ ἡσυχαστὴς τονίζει: «Μὴν ὁμιλεῖς καθόλου μὲ αἱρετικούς, γιατὶ μολύνεται ἡ καθαρή σου ψυχούλα».

Ὁ ὅσιος Φιλόθεος Ζερβάκος ὑπογραμμίζει: «Οἱ Ἰεχωβάδες εἶναι ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ καὶ φίλοι τοῦ διαβόλου. Εἶναι ἐχθροὶ τῆς Παναγίας, τοῦ Σταυροῦ, τῶν Ἁγίων. Εἶναι οἱ χειρότεροι αἱρετικοί».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος σὲ ὁμιλία του στὴν ἱερὰ ἀδελφότητα τῆς Μονῆς Βοηθείας λέγει: «Ἂς εἶναι δοξασμένο τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ἀδελφές, καὶ τῆς Μητρὸς Αὐτοῦ, ποὺ μέχρι στιγμῆς μᾶς συγκρατεῖ ἀκόμα στὴν ζωή, γιὰ νὰ Τὸν δοξολογοῦμε κι ἐμεῖς οἱ ἐλάχιστοι, ὅπως Τὸν δοξολογοῦσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Τὴν ὁδὸ τὴν ὁποία ἐχάραξε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ὁποία ἐβάδισαν οἱ Ὅσιοι Πατέρες, αὐτὴ τὴν ὁδὸ νὰ ἀκολουθήσουμε καὶ ἐμεῖς. Ἂς ἔχει δόξα ὁ Θεός». 

Ὁ ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Τσαλίκης μᾶς προτρέπει: «Τοὺς αἱρετικοὺς πρέπει νὰ τοὺς ἀποφεύγουμε τελείως καὶ νὰ μὴ τοὺς δεχόμαστε. Γιατὶ ἡ συναναστροφὴ μὲ αἱρετικοὺς εἶναι ἐπικίνδυνη καὶ μπορεῖ νὰ μᾶς δηλητηριάσει καὶ νὰ μᾶς θανατώσει πνευματικά». Ὁ Ἅγιος Πορφύριος συμπληρώνει: «Στὶς αἱρέσεις πᾶνε ὅλοι οἱ μπερδεμένοι ψυχικὰ… Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἀγάπη, εἶναι σεβασμὸς προσώπου, εἶναι ἐλευθερία, εἶναι ὁ Χριστός, εἶναι τὸ πᾶν. Ἐὰν δὲν ἔχεις σωστὴ σχέση μὲ τὸν Χριστό, τότε γίνεσαι σκληρὸς, δηκτικός, μεσσίας , λυτρωτής. Ἀλλὰ τὸ πιὸ τραγικὸ εἶναι ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ ἀνάγεις σὲ πνευματικότητα καὶ θεωρεὶς ὅτι ἐργάζεσαι γιὰ τὸν Χριστό. ἐνῶ ἐργάζεσαι γιὰ τὸν διάβολο κι ἔτσι γίνεσαι χειρότερος ἀπὸ τὸν αἱρετικό. Ταλαίπωροι εἶναι οἱ μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ», ἔλεγε ὁ Ἅγιος, «καὶ ὁ Θεὸς νὰ τοὺς ἐλεήσει. Μερικοὶ Χριστιανοὶ ἀγανακτοῦν καὶ  τσακώνονται  μαζί  τους. Ὅμως, δὲν καταπολεμᾶται ἔτσι ὁ Χιλιασμός. Μόνο ὅταν ἁγιαστοῦμε ἐμεῖς καταπολεμᾶται».

Ὁ ὅσιος Παΐσιος ἔλεγε: «Πολλοὶ ἅγιοι Μάρτυρες ὅταν δὲν ἤξεραν τὸ δόγμα ἔλεγαν: «Πιστεύω ὅ,τι ἐθέσπισαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες». Γιὰ τὶς γλωσσολαλιὲς τῶν Πεντηκοστιανῶν ποὺ ἰσχυρίζονται αὐτοὶ ὅτι λαλεῖ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἔλεγε ὁ ἅγιος Γέροντας: «Τὶ γλωσσολαλιές; Αὐτὲς εἶναι ἕνα σωρὸ ἀκάθαρτα πνεύματα, οὔτε οἱ ἴδιοι τὶς καταλαβαίνουν.  Εἶναι βλαστήμια αὐτὰ ποὺ πιστεύουν γι’ αὐτὸ καὶ δαιμονίζονται…» Καὶ συνεχίζει ὁ Ἅγιος: «Τὴν Ὀρθοδοξία ὡς Ἕλληνες τὴν ὀφείλουμε στὸν Χριστὸ καὶ στοὺς Ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτὴν τὴν Ἁγία κληρονομιὰ ὀφείλουμε νὰ τὴν τιμήσουμε καὶ ὄχι νὰ τὴν ἐξαφανίσουμε στὶς μέρες μας».

Εὐλογημένοι Χριστιανοί,

Εἴδαμε ὅτι οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας δὲν σήκωναν μύγα στὸ σπαθί τους - ἰδιαίτερα ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔζησαν στὴν περίοδο τῶν αἱρέσεων – γιὰ ὁποιαδήποτε παρέκκλιση ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία. Ἦταν ἀπόλυτα αὐστηροί, γιατὶ ἐπεδίωκαν νὰ καυτηριάσουν τὸ μικρόβιο τῆς κακοδοξίας ποὺ φώλιαζε μέσα στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ τὸ ἐξαφανίσουν.

Ὅμως, ἡ πάλλουσα ἀπὸ πραότητα καὶ ἀγάπη καρδία τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου ἰδιαίτερα θὰ μᾶς ἐντυπωσιάσει. Γράφει ὁ Ἅγιος: «Οἱ δογματικὲς διαφορὲς ἀναφέρονται στὸ κεφάλαιο τῆς πίστης. Δὲν ἐπιτρέπεται νὰ περιορίζουν τὴν ἀγάπη. Γιατὶ τὸ δόγμα δὲν καταπολεμεῖ τὴν ἀγάπη. Δηλαδή, ἡ διαφορὰ δόγματος δὲν αἴρει, δὲν καταργεῖ τὸ χρέος τῆς ἀγάπης. Ἀντίθετα, ἡ ἀγάπη εἶναι τόσο πλατιά, ὥστε συγκαταβαίνει καὶ «χαρίζεται» στὸ μὴ ὀρθόδοξο δόγμα. Πάντα στέγει, πάντα ὑπομένει. Δὲν ἐπιτρέπεται τὸ δόγμα οὔτε νὰ καθιστᾶ τὴν ἀγάπη ἀνενεργὸ οὔτε νὰ τὴν ἀλλοιώνει. Ἡ χωλαίνουσα πίστη τῶν αἱρετικῶν δὲν ἐπιτρέπεται οὔτε κἂν νὰ ἀλλοιώσει καὶ νὰ ὑποβαθμίσει τὴν πρὸς αὐτοὺς ἀγάπη. Ὅποιος ἔχει ἀγάπη καὶ τὴν διδάσκει, δὲν μπορεῖ νὰ μὴν ἀγαπᾶ καὶ τοὺς ἑτεροδόξους καὶ τοὺς αἱρετικούς. Αὐτὴ ἐκδιώκει τὸ  μῖσος».

Ἀδελφοί μου,

«Δόξα τῷ δείξαντι τὸ φῶς»! Δόξα στὸν Θεὸ ποὺ ἐδόξασε θαυμαστῶς τὴν Ἐκκλησία Του.  «Λαμψάτω», λοιπόν, καὶ τῆς ζωῆς μας τὸ φῶς «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι τὰ καλὰ ἔργα ἡμῶν καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ἡμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ