Κυριακή Μετά τα Φώτα Τὸ ὅραμα τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν Ἀρχιμανδρίτης Νικάνωρ Καραγιάννης
«Ἤρξατο
ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν... ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ἡ βασιλεία
τοῦ Θεοῦ, ἔστω καὶ ἂν εἶναι ἡ θεμελιώδης πολυσήμαντη ἔννοια τῆς
χριστιανικῆς διδασκαλίας καὶ πίστεως, παραμένει θολὴ καὶ συγκεχυμένη στὴ
σκέψη πολλῶν. Καὶ αὐτὸ ἐξαιτίας τῆς πληθώρας τῶν συμβολικῶν εἰκόνων μὲ
τὶς ὁποῖες παρουσιάζεται στὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀνάλογων ποικίλων
ἑρμηνειῶν πάνω σ' αὐτές. Ἕνας σύγχρονος ἐπίσκοπος ἀναρωτιέται: «Τί
εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Εἶναι κάτι τωρινὸ ἤ μελλοντικό; Κάτι γήινο ἤ
οὐράνιο; Κάτι ἁπτὸ καὶ συγκεκριμένο ἡ μακρινὸ καὶ ἀκαθόριστο»;
Ἡ Ἐκκλησία ὡς μυστήριο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ
Ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τὴν προτύπωση καὶ τὸν «προθάλαμο» τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερέας, ὅταν ὑψώνει τὸ Εὐαγγέλιο, διακηρύσσει πανηγυρικὰ τὴ δοξολογικὴ φανέρωση αὐτῆς τῆς βασιλείας, λέγοντας «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Ὅμως τί σημαίνει βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Ποιὰ εἶναι ἡ ἔννοιά της; Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ ἀλλὰ καὶ τὴν πατερικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀγάπη γι' Αὐτόν, ἡ ζωὴ ἐν Αὐτῷ, ἡ «καινὴ κτίσις». Εἶναι ἡ καινούργια πραγματικότητα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς προσπάθειας τοῦ ἀνθρώπου ἐντὸς αὐτῆς.
Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ περιεχόμενο τῆς αἰώνιας ζωῆς: «αὕτη ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκουσί σε» (Ἰω. 17,3). Γι' αὐτὴ τὴν ἀληθινή, τὴν ὄντως ζωὴ δημιουργήθηκε ὁ ἄνθρωπος. Ἀπὸ αὐτὴ ξέπεσε μὲ τὴν ἁμαρτία καὶ ἔτσι ἐπικράτησε στὸν κόσμο τὸ πολύμορφο κακὸ καὶ ἡ φθορά. Ὁ κόσμος ἀρνήθηκε τὸν Θεό, ἀλλὰ ὁ Θεὸς δὲν γύρισε τὴν πλάτη Του στὸν κόσμο, «καὶ οὐκ ἀπέστη πάντα ποιῶν ἕως ἠμᾶς εἰς τὸν οὐρανον ἀνήγαγε καὶ τὴν βασιλείαν Του ἐχαρίσω τὴν μέλλουσαν», ὅπως χαρακτηριστικὰ τονίζει ἡ εὐχὴ τῆς Ἀναφορᾶς στὴ θεία Λειτουργία. Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν εἶναι ἤδη παροῦσα, ὅμως τόσο συχνὰ σκιάζεται ποὺ μοιάζει νὰ βυθίζεται στὴ γῆ ἀπὸ πάθη, λάθη καὶ ἀδυναμίες πολλές, ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες ὅλων μας.
Ὡστόσο, ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἔχει ἕναν ἐκρηκτικὸ δυναμισμό. Ἔστω καὶ ἂν δὲν φαίνεται ἐξωτερικά, μεταμορφώνει καὶ ἀλλάζει ἐσωτερικὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ τὴν ἀποδέχεται καὶ ἀγωνίζεται γι' αὐτή. Προσφέρεται στὸν κόσμο γιατί ὁ Χριστὸς ἔχει ἤδη ἔρθει, ἀλλὰ ἐπειδὴ θὰ ξαναέρθει, ἡ βασιλεία Του θὰ ὁλοκληρωθεῖ στὸ μέλλον. Αὐτὸ τὸ μυστήριο ἄρχισε μὲ τὸν ἐρχομὸ τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο, ὅπως ὁ ἴδιος εἶπε, «εἰ ἐγὼ ἐν δακτύλῳ τοῦ Θεοῦ ἐκβάλλω τὰ δαιμόνια, ἄρα ἔφθασε ἐφ' ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Λκ. 11,20). Συνεχίζεται μυστικὰ καὶ ἀθέατα ἀνάμεσά μας. Παρ' ὅλα αὐτὰ περιμένουμε νὰ ὁλοκληρωθεῖ μὲ ὅλη τὴ δόξα καὶ τὴ λαμπρότητα στὴ δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ποὺ ἀποτελεῖ ὅραμα τῶν προφητῶν, κήρυγμα τῶν ἀποστόλων καὶ προσμονὴ τῶν πιστῶν, εἶναι προετοιμασμένη γιὰ χάρη μας «πρὸ καταβολῆς κόσμου». Δόθηκε ἀπὸ τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος πρόσφερε τὸν ἑαυτὸ του θυσία καὶ ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκρούς. Αὐτὸ τὸ μυστήριο τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, σὲ κάθε θεία Λειτουργία προσφέρεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία στὸν κόσμο.
Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν μέσα στὸ χρόνο
Ὁ ὁρατὸς καὶ ἀόρατος κόσμος συντονίζονται στὸν ἴδιο ἀγώνα καὶ στὴν ἴδια ἀγωνία, ὄχι γιὰ δύο διαφορετικὲς ζωές, ἀλλὰ γιὰ μία ζωὴ μὲ δύο ὄψεις καὶ μορφές. Ἀνάμεσα στὴν παραμορφωμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ὄψη καὶ τὴν ἀνακαινισμένη ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ κατάσταση τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Τὸ Εὐαγγέλιο τονίζει ὅτι ὁ κόσμος «τοῦ παρόντος αἰῶνος» καὶ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν συνυπάρχουν σὲ μία διαρκῆ ἔνταση καὶ ἀντιπαράθεση. Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἤδη βρίσκεται «ἐν μυστηρίῳ» στὴν Ἐκκλησία, ὅμως καλύπτεται καὶ κρύβεται.
Ὁ κόσμος τὴν ἀγνοεῖ ἤ τὴν ἀντιμάχεται, ἐνῶ ἐμεῖς συνήθως τὴν «ἐξορίζουμε» στὸ τέλος τοῦ κόσμου, ὅταν κλείσει ἡ πόρτα τῆς πανανθρώπινης ἱστορίας καὶ τῆς προσωπικῆς μας ζωῆς. Ἔτσι βέβαια δὲν τὴν αἰσθανόμαστε σὰν ὁλοκλήρωση τῆς οὐσίας τῆς ζωῆς καὶ τῆς ἀποστολῆς μας. Σὰν κάτι ποὺ ὄχι ἁπλὰ πιστεύουμε ἀλλὰ καὶ πρέπει νὰ περιμένουμε καθημερινά. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἀτόνησε ἡ προσδοκία μας, δὲν νιώθουμε ὅπως οἱ πρῶτοι χριστιανοί, ὅταν ἔλεγαν «ἔλθετω ἡ βασιλεία Σου».
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μόνο ἂν ἀνανεώσουμε τὴν προσδοκία μας γιὰ τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ μποροῦμε νὰ ἀγωνιζόμαστε καὶ νὰ περιμένουμε γιὰ νὰ καταρρεύσουν στὸ οὐράνιο μέλλοντα φαντάσματα τοῦ διαβόλου καὶ νὰ ἀκουσθοῦν στὴν αἰωνιότητα οἱ ἐκρήξεις τοῦ μηδενός του. Ἀμήν
Ἡ Ἐκκλησία ὡς μυστήριο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ
Ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τὴν προτύπωση καὶ τὸν «προθάλαμο» τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερέας, ὅταν ὑψώνει τὸ Εὐαγγέλιο, διακηρύσσει πανηγυρικὰ τὴ δοξολογικὴ φανέρωση αὐτῆς τῆς βασιλείας, λέγοντας «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Ὅμως τί σημαίνει βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Ποιὰ εἶναι ἡ ἔννοιά της; Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ ἀλλὰ καὶ τὴν πατερικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀγάπη γι' Αὐτόν, ἡ ζωὴ ἐν Αὐτῷ, ἡ «καινὴ κτίσις». Εἶναι ἡ καινούργια πραγματικότητα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς προσπάθειας τοῦ ἀνθρώπου ἐντὸς αὐτῆς.
Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ περιεχόμενο τῆς αἰώνιας ζωῆς: «αὕτη ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκουσί σε» (Ἰω. 17,3). Γι' αὐτὴ τὴν ἀληθινή, τὴν ὄντως ζωὴ δημιουργήθηκε ὁ ἄνθρωπος. Ἀπὸ αὐτὴ ξέπεσε μὲ τὴν ἁμαρτία καὶ ἔτσι ἐπικράτησε στὸν κόσμο τὸ πολύμορφο κακὸ καὶ ἡ φθορά. Ὁ κόσμος ἀρνήθηκε τὸν Θεό, ἀλλὰ ὁ Θεὸς δὲν γύρισε τὴν πλάτη Του στὸν κόσμο, «καὶ οὐκ ἀπέστη πάντα ποιῶν ἕως ἠμᾶς εἰς τὸν οὐρανον ἀνήγαγε καὶ τὴν βασιλείαν Του ἐχαρίσω τὴν μέλλουσαν», ὅπως χαρακτηριστικὰ τονίζει ἡ εὐχὴ τῆς Ἀναφορᾶς στὴ θεία Λειτουργία. Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν εἶναι ἤδη παροῦσα, ὅμως τόσο συχνὰ σκιάζεται ποὺ μοιάζει νὰ βυθίζεται στὴ γῆ ἀπὸ πάθη, λάθη καὶ ἀδυναμίες πολλές, ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες ὅλων μας.
Ὡστόσο, ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἔχει ἕναν ἐκρηκτικὸ δυναμισμό. Ἔστω καὶ ἂν δὲν φαίνεται ἐξωτερικά, μεταμορφώνει καὶ ἀλλάζει ἐσωτερικὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ τὴν ἀποδέχεται καὶ ἀγωνίζεται γι' αὐτή. Προσφέρεται στὸν κόσμο γιατί ὁ Χριστὸς ἔχει ἤδη ἔρθει, ἀλλὰ ἐπειδὴ θὰ ξαναέρθει, ἡ βασιλεία Του θὰ ὁλοκληρωθεῖ στὸ μέλλον. Αὐτὸ τὸ μυστήριο ἄρχισε μὲ τὸν ἐρχομὸ τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο, ὅπως ὁ ἴδιος εἶπε, «εἰ ἐγὼ ἐν δακτύλῳ τοῦ Θεοῦ ἐκβάλλω τὰ δαιμόνια, ἄρα ἔφθασε ἐφ' ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Λκ. 11,20). Συνεχίζεται μυστικὰ καὶ ἀθέατα ἀνάμεσά μας. Παρ' ὅλα αὐτὰ περιμένουμε νὰ ὁλοκληρωθεῖ μὲ ὅλη τὴ δόξα καὶ τὴ λαμπρότητα στὴ δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ποὺ ἀποτελεῖ ὅραμα τῶν προφητῶν, κήρυγμα τῶν ἀποστόλων καὶ προσμονὴ τῶν πιστῶν, εἶναι προετοιμασμένη γιὰ χάρη μας «πρὸ καταβολῆς κόσμου». Δόθηκε ἀπὸ τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος πρόσφερε τὸν ἑαυτὸ του θυσία καὶ ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκρούς. Αὐτὸ τὸ μυστήριο τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, σὲ κάθε θεία Λειτουργία προσφέρεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία στὸν κόσμο.
Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν μέσα στὸ χρόνο
Ὁ ὁρατὸς καὶ ἀόρατος κόσμος συντονίζονται στὸν ἴδιο ἀγώνα καὶ στὴν ἴδια ἀγωνία, ὄχι γιὰ δύο διαφορετικὲς ζωές, ἀλλὰ γιὰ μία ζωὴ μὲ δύο ὄψεις καὶ μορφές. Ἀνάμεσα στὴν παραμορφωμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ὄψη καὶ τὴν ἀνακαινισμένη ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ κατάσταση τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Τὸ Εὐαγγέλιο τονίζει ὅτι ὁ κόσμος «τοῦ παρόντος αἰῶνος» καὶ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν συνυπάρχουν σὲ μία διαρκῆ ἔνταση καὶ ἀντιπαράθεση. Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἤδη βρίσκεται «ἐν μυστηρίῳ» στὴν Ἐκκλησία, ὅμως καλύπτεται καὶ κρύβεται.
Ὁ κόσμος τὴν ἀγνοεῖ ἤ τὴν ἀντιμάχεται, ἐνῶ ἐμεῖς συνήθως τὴν «ἐξορίζουμε» στὸ τέλος τοῦ κόσμου, ὅταν κλείσει ἡ πόρτα τῆς πανανθρώπινης ἱστορίας καὶ τῆς προσωπικῆς μας ζωῆς. Ἔτσι βέβαια δὲν τὴν αἰσθανόμαστε σὰν ὁλοκλήρωση τῆς οὐσίας τῆς ζωῆς καὶ τῆς ἀποστολῆς μας. Σὰν κάτι ποὺ ὄχι ἁπλὰ πιστεύουμε ἀλλὰ καὶ πρέπει νὰ περιμένουμε καθημερινά. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἀτόνησε ἡ προσδοκία μας, δὲν νιώθουμε ὅπως οἱ πρῶτοι χριστιανοί, ὅταν ἔλεγαν «ἔλθετω ἡ βασιλεία Σου».
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μόνο ἂν ἀνανεώσουμε τὴν προσδοκία μας γιὰ τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ μποροῦμε νὰ ἀγωνιζόμαστε καὶ νὰ περιμένουμε γιὰ νὰ καταρρεύσουν στὸ οὐράνιο μέλλοντα φαντάσματα τοῦ διαβόλου καὶ νὰ ἀκουσθοῦν στὴν αἰωνιότητα οἱ ἐκρήξεις τοῦ μηδενός του. Ἀμήν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου