ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ

«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

(Λουκ. ιη΄ 10-14)

9 Φεβρουαρίου 2025

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἀπό σήμερα, ἀρχή Τριωδίου, ἀρχίζει μία νέα εὐλογημένη περίοδος στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀρχικά, ἀπό σήμερα καί μέχρι τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς, ξεκινά τό λεγόμενο προπαρασκευαστικό στάδιο γιά τήν προσέλευσή μας στό κατ’ἐξοχήν στάδιο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.

Ἀνοίγοντας ἡ Ἐκκλησία μας αὐτό τό στάδιο, μᾶς καλεῖ ὡς φιλαρέτους ἀθλητές  νά εἰσέλθουμε  σ’αὐτό και νά ἀγωνισθοῦμε πνευματικά,ὥστε νά άνατροφοδοτηθοῦμε  μέ τήν ἀρετή τῆς ταπείνωσης. Ὅμως, ἐπειδή πολλές φορές τρέχουμε ἄδικα καί ἐνίοτε καμία ὡφέλεια δέν ἔχουμε ἀπό αὐτούς τούς προσωπικούς ἀγῶνες μας, ὁ Χριστός μᾶς προβάλλει παραβολικά,ἀπό τήν ἀρχή τοῦ Τριωδίου, δύο ἀνθρώπους στό ἴδιο ἀγώνισμα.

«Φαρισαῖον κενοδοξία νικώμενον καί Τελώνην τῇ μετανοίᾳ κλινόμενον…». «Οὗτοι προσῆλθον τῷ μόνῳ Δεσπότῃ καί ἀγωνοθέτῃ. Ἀλλά, ὁ μέν καυχησάμενος ἐστερήθη τῶν άγαθῶν, ὁ δέ ταπεινόμενος ἡξιώθη τῶν δωρεῶν». Ἐπομένως, ὁ ἕνας ἐκ τῶν δύο προσώπων τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς προβάλλεται ὡς παράδειγμα πρός ἀποφυγήν καί συγκεκριμμένα ὁ Φαρισαῖος,ἐνώ ὁ ἄλλος,ὁ Τελώνης, ὡς παράδειγμα πρός μίμηση.

Ὁ Φαρισαῖος συμπεριφέρεται ἐγωιστικά, ἐμφορούμενος ἀπό κακία, ἀπό «καρδιακό οἰδημα» καί ἀπό «διανοητικό φύσημα». Ἔχει συσσωρευτεῖ  μέσα στήν ψυχή του ὁ ὄγκος, τό οἴδημα καί ὁ τῦφος, τά ὁποῖα ἀποτελοῦνται ἀπό τήν ὑπερηφάνεια, τήν ἀλαζονεία καί τήν ἔπαρση.Ἕνας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας τονίζει καί λέγει πῶς ὁ Φαρισαῖος πάσχει ἀπό «τήν ἐπάρατον νόσον, τήν ἔξαλλον ὑπερηφάνειαν», ἡ ὁποῖα ὀρίζεται ὡς «ἄρνησις τοῦ Θεοῦ και τῆς παντοδυνάμου Αὐτοῦ ἐξουσίας ἐξώμοσις»,  ἐπειδή ὅλα τά καλά τά θεωρεῖ ὡς ἀποτέλεσμα τῆς δικῆς του προσωπικῆς ἐργασίας , χωρίς νά ἀναλογίζεται  πῶς χωρίς  τή βοήθεια τοῦ  Θεοῦ δέν μποροῦμε να κάνουμε τίποτα.  «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθαι ποιεῖν οὐδέν».

Γιά νά μπορέσουμε νά κατανοήσουμε καλύτερα τό μέγεθος αὐτῆς τῆς κακίας καί τήν τεράστια ζημία πού προκαλεῖ στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, ἀς ἀκούσουμε τόν Ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος, ὁ ὁποῖος πολύ εὔστοχα  ἔχει χαρακτηρισθεῖ  ὡς  «ὁ ἀνατόμος τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου». Μᾶς λέει χαρακτηριστικά: «Ἡ θεομίσητη ὑπερηφάνεια εἶναι  μητέρα τῆς κατακρίσεως,  θυγατέρα τῆς δόξας καί  τοῦ  ἐπαίνου τῶν ἀνθρώπων, σημεῖο ἄκαρπης  ψυχῆς, πρόξενος κακίας, φυγαδευτήριο τῆς θείας βοηθείας, ἀναχώρηση τῆς Χάριτος, πηγῆ θυμοῦ, εἴδωλο τῆς ὑποκρίσεως……ΕΦΕΥΡΕΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΓΜΑ ΔΑΙΜΟΝΩΝ».

Προσέχουμε, λοιπόν,  ἀδελφοί , πώς παρουσιάζει τό πάθος τοῦ ἐγωισμοῦ ὁ μεγάλος αὐτός Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας; Χρειάζεται ὶδιαίτερη προσοχή, γιατί σ’αὐτό  τό ἀμάρτημα  καί τό πάθος μπορεῖ πολύ εὔκολα νά πέσουμε ὅλοι, κληρικοί καί λαϊκοί. Ὁ ἐγωισμός εἶναι ἕνα «σαράκι» πού «τρώει τίς ψυχές». Ὁ Χριστός μας, ἀδελφοί μου, στηλίτευσε πολύ αὐστηρά  τήν ὑπερηφάνεια,  τόν ἐγωισμό,  τήν ἀχαριστία καί τήν ὑποκρισία. Ἄλλωστε,ἡ Ἁγία Γραφῆ μᾶς τονίζει χαρακτηριστικά:  « Ὁ Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δε δίδωσι χάριν» ( Ιακ. 4,6).    

Ὁ Μέγας Βασίλειος λέει ὅτι ἡ γενεσιουργός αἰτία τοῦ ἐγωισμοῦ εἶναι «τά πλούτη, τά ἀξιώματα,  τά προσόντα, ἡ ὀμορφιά, οἱ γνώσεις, οἱ περγαμηνές»  και πολλά ἄλλα, τά ὁποῖα ἐπιφέρουν ματαίαν ἔπαρση καί μεταμορφώνουν τόν ἄνθρωπο σέ  θρασύτατο καί ὑπερήφανο. Ἐπομένως, θά πρέπει νά προσέχουμε πώς θά πορευτοῦμε μέσα στήν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων,γνωρίζοντας πῶς τίποτα δέν εἶναι δικό μας χωρίς τή βοήθεια καί τή Χάρη τοῦ Θεού. Ὑπάρχει κάποια ἀρετή, χάρισμα,  τάλαντο,  καλό ἔργο, γιά τό ὁποῖο  μποροῦμε νά καυχηθούμε ὅτι εἶναι ἀποκλειστά δικό μας;  Ποιό εἶναι αὐτό το  ἀγαθό ἤ  ποιά ἀρετή    κατέχουμε,  χωρίς να τήν ἔχουμε λάβει ὰπό τόν  Θεό; «εἰ δέ καί ἔλαβες, τί καυχᾶσαι ὡς μή λαβών;»,  ρωτᾶ χαρακτηριστικά ὁ Ἀπ. Παῦλος. (Α΄Κορ. Δ, 7).

Τό ἀντίδοτο αὐτοῦ τοῦ τύφου, τῆς «ἐπάρατης νόσου», τῆς ὑπερηφάνειας καί τό φάρμακο τῆς ριζικῆς θεραπείας εἶναι ἡ  «ὑψοποιός ταπείνωσις», ἡ ὁποῖα ἐκφράζεται μέ τόν καλύτερο τρόπο συμπεριφορᾶς καί στάσης ζωῆς τοῦ Τελώνου τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς. Ὁ Ἁγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος λέει: «ὁ Θεός στούς ταπεινούς ἀποκαλύπτει τά μυστήρια Του ».

Δυστυχώς, ἀδελφοί μου, στή σύγχρονη ἐποχή πού ζοῦμε, στήν ἐποχή τοῦ ἀτομισμοῦ καί τοῦ ἄνομου κέρδους, ἡ Ταπείνωση εἶναι πλέον μία ξεχασμένη ἀρετή  στή συνείδηση καί στόν τρόπο ζωῆς τῶν περισσοτέρων άνθρώπων. Ζητοῦμε ἀπό τόν ἄλλο νά διορθωθεῖ, νά ἀλλάξει, χωρίς νά ἐξετάζουμε  ἄν μπορεῖ. Γνωρίζουμε ὅτι πρέπει νά ἀλλάξουμε, ὅμως διαπιστώνουμε τελικά ὅτι δεν εἶναι πολύ εὔκολο. Γιά νά ἀλλάξουμε, πρέπει νά περιορίσουμε τά δικαιώματα τοῦ ἐγωισμοῦ μας. Αὐτό σημαίνει ὅτι πρέπει νά ἔχουμε αὐτογνωσία καί νά ἀγωνιστοῦμε.

Ἀδελφοί μου, ἡ πίστη μᾶς δείχνει μέ τόν καλύτερο τρόπο ὅτι ὁ ταπεινός λαμβάνει χάρη.Μέσα ἀπό τήν ἀγάπη  μᾶς δείχνει ἕναν ἄλλο δρόμο … αὐτόν τῆς ταπείνωσης, τόν ὁποῖο ὁ Θεός εὐλογεῖ καί ἁγιάζει. Ἄς ἀκολουθήσουμε αὐτόν τόν δρόμο τῆς πίστεώς μας γιά τή δική μας σωτηρία καί λύτρωση. Καλό Τριώδιο. Ἀμήν.

ΠΗΓΗ