Κυριακή 3η Μαρτίου 2024

Κυριακή ΙΖ΄ Λουκᾶ.

(Λουκ. 15, 11 – 32).

«...ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς» (Λουκ. 15, 11).

Σήμερα ἀκούσαμε τό ἀριστούργημα τῆς Ἁγίας Γραφῆς πού ὀνομάζεται «Παραβολή τοῦ ἀσώτου». Εἶναι μία ἱστορία γιά ἕναν Πατέρα καί δύο υἱούς, ἡ ὁποία συμπεριλαμβάνει ὁλόκληρο τό δράμα τῆς ἀνθρωπότητας. Ἕνας Πατέρας ἔχει δύο υἱούς. Ὁ κάθε υἱός μέ τόν τρόπο του ἐπιλέγει νά βρεθεῖ μακριά ἀπό τόν πατέρα. Ὁ μικρός υἱός καταλαβαίνει τό λάθος του, μετανιώνει καί ἐπιστρέφει στήν πατρική ἀγκαλιά. Ὁ μεγάλος ἐπιστρέφει στόν Πατέρα, ἀλλά χωρίς ἀγάπη καί ἔτσι μένει μακριά ἀπό τή θαλπωρή τοῦ πατρικοῦ σπιτιοῦ γιά πάντα.

Θά μποροῦσε νά ὀνομαστεῖ αὐτή ἡ ἡμέρα «Κυριακή τῶν δύο ἀσώτων». Μέ τήν πρώτη ματιά ἄσωτος θεωρεῖται ὁ μικρός γιός, πού φεύγει ἀπό τό πατρικό σπίτι καί ζεῖ στήν ἁμαρτία. Μέ πιό προσεκτική, ὅμως, μελέτη ἄσωτος εἶναι καί ὁ μεγάλος γιός, πού μένει στό σπίτι τοῦ Πατέρα, ἀλλά δέν ἀγαπάει οὔτε τόν Πατέρα οὔτε τόν ἀδελφό του. Ὁ ἕνας εἶναι ἄσωτος, διότι ζεῖ ἁμαρτωλή ζωή. Ὁ ἄλλος εἶναι ἄσωτος, διότι ζεῖ ἐνάρετη ζωή ἀλλά χωρίς ἀγάπη καί συγχωρητικότητα. Ὁ ἕνας ἔχει ἀπρόσεκτο χαρακτήρα. Ὁ ἄλλος ἔχει πέτρινη καί σκληρή καρδιά. Ὁ ἕνας εἶναι ἐπιπόλαιος, ὁ ἄλλος εἶναι ἀφιλάνθρωπος.

Ὁ ἕνας διαγράφει τόν Πατέρα του φανερά. Ὁ ἄλλος ἀποδέχεται τόν Πατέρα του ἀπό δειλία καί συμφεροντολογικά. Ὁ ἕνας εἶναι ἄσωτος, πού τελικά σώζεται. Ὁ ἄλλος εἶναι ἄσωτος, πού τελικά καταστρέφεται. Ὁ μικρός ἀπαρνιέται τήν ἁμαρτία μέ τή μετάνοια. Ὁ μεγάλος σκεπάζει τήν ἁμαρτία μέ τήν ὑποκρισία.

Ὁ Κύριος μᾶς λέγει αὐτή τήν πανέμορφη παραβολή, γιά νά μᾶς διδάξει τόν διπλό χαρακτήρα τῆς μετάνοιας. Ἡ Ἁγία Ἐκκλησία τοποθετεῖ αὐτό τό ἐξαιρετικό κείμενο σέ τούτη τήν ὡραία περίοδο τοῦ Τριωδίου γιά νά μᾶς παροτρύνει στή μετάνοια. Μᾶς καλεῖ σέ μία μετάνοια ὅπως τή θέλει ὁ Θεός καί ὄχι ὅπως συνήθως τήν ἔχουμε στό μυαλό μας. Σύμφωνα μέ τόν Χριστό ἡ μετάνοια ἔχει διπλή κατεύθυνση. Ἡ μετάνοια εἶναι ἡ ζωή τῆς ἐπανεύρεσης τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι ἡ πορεία τῆς ἐπανένωσης τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Μόνο πού αὐτή ἡ συνάντηση ἀνθρώπου καί Θεοῦ γίνεται μέ δύο τρόπους.

Ὁ πρῶτος τρόπος εἶναι αὐτός πού παρουσιάζεται μέ τόν μικρό υἱό τῆς παραβολῆς. Ὁ ἄνθρωπος παίρνει τά χαρίσματα καί τήν πνευματική περιουσία ἀπό τόν Δημιουργό του καί, βιώνοντας τήν ὕβρη, ἀπομακρύνεται ἀπ’ Αὐτόν.

Ἀποκόπτεται ἀπό τήν πατρική ἀγάπη. Ὁ Θεός μένει μέσα του μόνον ὡς ἀμυδρή ἀνάμνηση. Ὁ παραστρατημένος ἄνθρωπος ζεῖ κατά τό δικό του θέλημα, κατά τίς ἐπιθυμίες του, κατά τά πάθη, τά λάθη καί τίς πτώσεις του ὅλη τή ζωή τῆς ἁμαρτίας. Ἡ ζωή του γίνεται ἕνα δράμα.

Ἤθελε νά βρεῖ τή χαρά, ἀλλά βρῆκε τή θλίψη.

Ἤθελε νά ζήσει στήν ἐλευθερία, ἀλλά βιώνει τόν ἔσχατο ἐξευτελισμό τῆς ἐξάρτησης ἀπό τίς ὀρέξεις τῶν χοίρων. Ἤθελε νά πετάξει στούς αἰθέρες τῆς φιλαρέσκειας, ἀλλά βούτηξε στή βρωμερή λάσπη τοῦ χοιροστασίου. Γιά τόν ἄνθρωπο αὐτό ἡ κοινωνία, ὁ κόσμος καί ἡ ζωή γίνονται ἕνα ἀπέραντο χοιροστάσιο. Ἡ βρωμιά καί ἡ μοναξιά εἶναι τά ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα τῆς ἀποξένωσης ἀπό τόν Θεό. Ἡ κατάσταση ὅμως δέν εἶναι ἀδιόρθωτη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος καταλάβει τήν ἀρχοντική του καταγωγή καί νοσταλγήσει τήν εὐδαιμονία ἀπό τήν ὁποία δραπέτευσε, τότε σιχαίνεται τήν κατάντια του. Θυμᾶται τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ζητάει συγχώρεση. Παίρνει τόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς. Ρίχνεται στήν πατρική ἀγκαλιά, πού πάντοτε τόν περιμένει. Ἀπολαμβάνει τήν εὐωχία τοῦ πανηγυριοῦ, πού ὀργανώνεται ἀπό τόν Θεό γιά τήν ἐπιστροφή του.

Αὐτός εἶναι ὁ πρῶτος τρόπος τῆς μετάνοιας. Εἶναι ἡ φανερή μετάνοια. Εἶναι ἡ μετάνοια ὡς ἀποστροφή τῆς ἁμαρτίας, ὡς ἄρνηση τῆς πτώσης, ὡς ἀγώνας διόρθωσης καί ἐπιστροφῆς στήν ἀρχαία ὀμορφιά.

Ὁ δεύτερος τρόπος τῆς μετάνοιας ἔχει νά κάνει μέ τήν περίπτωση τοῦ μεγάλου ἀδελφοῦ.

Ὁ μεγάλος γιός τοῦ Πατέρα φαίνεται ὅτι εἶναι ἐνάρετος καί συνετός. Ζεῖ κοντά στόν Πατέρα καί ἐφαρμόζει μέ προσοχή ὅλο τό πατρικό θέλημα. Εἶναι ἐργατικός, ἠθικός, μετρημένος, ὑπάκουος. Εἶναι ὅμως ψεύτης καί ὑποκριτής. 

Ὅλες οἱ ἀρετές πού καλλιεργεῖ δέν εἶναι αὐθεντικές. Πίσω ἀπό τήν ἄψογη συμπεριφορά κρύβεται ἀντιπάθεια καί μίσος, ζήλεια καί ἀνεκπλήρωτες ἐπιθυμίες, συμπλέγματα καί ἀμέτρητα ἀπωθημένα. Ἡ κακή του ποιότητα ἐκδηλώνεται ὅταν καλεῖται νά ἀποδεχθεῖ τήν ἐπιστροφή τοῦ μικροῦ του ἀδελφοῦ στήν πατρική οἰκία. Ἐκεῖ ἐπιδεικνύει μία ἐκπληκτική μικροπρέπεια. Δείχνει πώς ἡ καρδιά του εἶναι πολύ στενή, πολύ μικρή. Δέν χωράει κανέναν ἄλλο ἐκτός ἀπό τόν ἑαυτό του. Δέν συν-χωράει οὔτε τόν μετανιωμένο ἀδελφό του οὔτε τόν γεμάτο ἀγάπη Πατέρα του. Ἔτσι, ἐνῶ ἦταν πάντοτε στό σπίτι, τελικά τό χάνει. Ἐνῶ ἦταν πάντοτε κοντά στόν Πατέρα, τελικά Τόν ἀπαρνιέται. Ἡ ἐπιστροφή στό σπίτι δέν εἶναι κίνηση ἕνωσης ἀλλά πράξη τραγικοῦ χωρισμοῦ. Ἡ περίπτωσή του μᾶς δείχνει πώς δέν εἶναι ἀρκετό νά γυρίζουμε πίσω στόν Θεό, ἄν δέν ἀνοίγουμε τήν καρδιά μας καί στούς ἀδελφούς μας, καθώς τούς βλέπουμε νά γυρίζουν κι ἐκεῖνοι πίσω στόν κοινό Πατέρα. Ἡ ἐπιστροφή στόν Πατέρα δικαιώνεται, ὅταν συναποδεχόμαστε καί τήν ἐπιστροφή ὅλων τῶν ἄλλων στήν κοινή οἰκογένεια τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀκούσαμε σήμερα τόν Χριστό νά μᾶς λέγει:

«...ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς». Αὐτοί οἱ δύο υἱοί ἐκπροσωποῦν ὅλες τίς κατηγορίες τῶν ἀνθρώπων. Ἐκπροσωποῦν ὅλους τούς ἁμαρτωλούς πού ἐπιστρέφουν στόν Πατέρα. Αὐτό γίνεται μέ δύο τρόπους. Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ ἄρνηση καί ἀποστροφή τῆς ἁμαρτίας. Ὁ δεύτερος εἶναι τό ἀγκάλιασμα καί ἡ ἀποδοχή τοῦ συναμαρτωλοῦ. Δέν ὑπάρχει ἐπιστροφή στόν Πατέρα χωρίς ἄρνηση τῆς ἁμαρτίας, ὅπως δέν ὑπάρχει ἐπιστροφή στόν Πατέρα χωρίς ἀποδοχή τοῦ ἀδελφοῦ. Δέν ὠφελεῖ νά διορθώνουμε τά λάθη μας, ἐάν δέν ἀποδεχόμαστε καί τούς ἀδελφούς μας. Μαζί τους κάνουμε τήν κοινή διαδρομή πρός τήν πατρική ἀγκαλιά. Ἐάν ἀποστραφοῦμε τούς ἀδελφούς μας, τότε θά ἀποξενωθοῦμε καί ἀπό τήν ἀπέραντη ἀγάπη τοῦ Πατέρα μας. Ὅποιος διαγράφει τόν ἀδελφό του, διαγράφει καί τόν Θεό του. Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τόν συναμαρτωλό ἀδελφό θά μᾶς βάλει στό δεῖπνο τοῦ Παραδείσου καί στήν εὐωχία τῆς αἰωνιότητας, πού προετοιμάστηκε γιά ὅλους. Ἀμήν.

ΠΗΓΗ