ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Κυριακή Ἁγ. Πατέρων Ζ΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου

15 Ὀκτωβρίου 2023

(Τίτ. γ΄ 8-15)

«Αἱρετικόν ἄνθρωπον μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ» (Τίτ. γ΄, 10).

Αὐτά, ἀγαπητοί ἀδελφοί, μεταξύ ἄλλων, γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πρός τόν μαθητή του Τίτο γιά ἕνα θέμα πού ἀπασχολοῦσε τότε τήν ἐκκλησία, ὅπως ἀκριβῶς καί σήμερα. Κάμνει λόγο γιά τούς αἱρετικούς. Αἱρετικοί ὀνομάζονταν ἐκεῖνοι οἱ χριστιανοί «οἱ τάς διχοστασίας καί τά σκάνδαλα ποιοῦντες» (Ρωμ.16,17), καθώς ἐδίδασκαν κυρίως ἀντίθετα ἀπό τούς Ἁγίους Ἀποστόλους. Ὅπως εἶναι φυσικό, διαιρώντας, διχάζοντας τήν Ἐκκλησία, δημιουργοῦσαν ἕνα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Ἐκκλησία διῃρημένη, κομματιασμένη, διχασμένη δέν εἶναι Ἐκκλησία.

Ἡ Ἐκκλησία ἱδρύθη ἀπό τόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ πού εἶναι ἡ μοναδική ἀλήθεια. Δέν ὐπάρχει χριστιανισμός χωρίς αὐτή τήν ἀλήθεια. Τό Εὐαγγέλιο τῶν Ἀποστόλων, τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων καί τό μήνυμα τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων διακηρύττουν τήν ἀλήθεια πώς ὁ Θεός ἔγινεν ἄνθρωπος. Δέν εἶναι φιλοσοφικά ἰδεολογήματα τά δόγματα τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ ἀλήθεια, πού διατυπώνεται μέ αὐτά, εἶναι τό πρῶτο φάρμακο τῆς σωτηρίας μας καί σκοπό ἔχει νά μᾶς ἑνώσει μέ τόν Χριστό. «Ἐν τούτῳ ἐφανερώθη ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐν ἡμῖν, ὅτι τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἀπέσταλκεν ὁ Θεός εἰς τόν κόσμον, ἵνα ζήσωμεν δι’αὐτοῦ» (Α΄ Ἰω. 4,9) λέγει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης. Ἀντίθετα μέ τήν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, ἡ αἵρεση εἶναι τό ψέμα, πού μᾶς χωρίζει ἀπό τόν Θεό καί μᾶς στερεῖ τή ζωή. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος αὐτό εἶχε ὑπ’ὄψη του ὅταν ἔλεγε πώς πρέπει νά παραιτούμαστε νά ἐπαναφέρουμε στήν ἀλήθεια τούς ἀμετανόητους αἱρετικούς «μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ». Εἶναι μιά ματαιοπονία. Ἡ αἵρεση εἶναι δαιμόνιο τοῦ λογικοῦ καί πάρα πολύ δύσκολα ἀποχωρίζεται τόν ἄνθρωπο.

Ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος, πού συνῆλθε τό 787 στή Νίκαια τῆς Βυθινίας ἀπό 350 Θεοφόρους Πατέρες, κατεδίκασε τίς εἰκονομαχικές ἔριδες καί ἀνύψωσε θριαμβευτικῶς τίς ἱερές εἰκόνες διατυπώνοντας ἔτσι τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία. Ἡ Σύνοδος, γιά μιά ἀκόμη φορά, μᾶς έπέστησε τήν προσοχή ἀπέναντι στήν αἵρεση καί τούς αἱρετικούς. Ἡ αἵρεση εἶναι ἡ ἀντίθετη διδασκαλία ἀπό τήν ἀλήθεια πού φυλάσσει καί διδάσκει ἡ Ἐκκλησία. Οἱ αἱρέσεις δημιουργοῦνται ἀπό τήν ἄγνοια καί κακή ἐξήγηση τῶν Γραφῶν. Ἡ αἵρεση εἶναι ἡ μεγαλύτερη δυστυχία στόν ἄνθρωπο. Οἱ αἱρετικοί εἶναι πονηροί ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι, κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο, «πάντες τά ἑαυτῶν ζητοῦσι, οὐ τά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Φιλ. 2,21). Ἐνῶ ἀπέναντι στούς άνθρώπους, λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, εἶναι μειλίχιοι καί φιλάνθρωποι, ἀπέναντι, ὅμως, στόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ εἶναι πιό ἄγριοι ἀπό λυσσασμένα ζῶα. Τρέχουν σέ ἕνα τρελό δρόμο καί ὁ νοῦς τους εἶναι «ἡνιοχούμενος» ἀπό τά νοήματα τοῦ φθόνου τοῦ ἀρχεκάκου διαβόλου. Οἱ αἱρετικοί στεροῦνται καί αὐτῆς τῆς ζωοποιοῦ ταπεινώσεως. Πιστεύουν πῶς εἶναι ἀμόλυντοι, ἀναγεννημένοι καί ἀπαλλαγμένοι ἀπό τά προηγούμενα ἁμαρτήματα, σέ ἀντίθεση μέ τούς ὀρθοδόξους πού εἶναι κυριολεκτικά βουτηγμένοι στήν πολύμορφη ἁμαρτία.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δέν δίστασε νά ὁμολογήσει «ὅτι Χριστός Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τόν κόσμον ἁμαρτωλούς σῶσαι, ὧν πρῶτος εἰμί ἐγώ» (Α΄ Τιμ. 1,15), ἐνῶ οἱ αἱρετικοί, μέ μεγάλο κομπασμό, διαλαλοῦν πῶς εἶναι φορεῖς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γι’ αὐτό καί, δέν ἔχουν ἁμαρτίες̇ «τό στόμα αὐτῶν λαλεῖ ὑπέρογκα» (Ἰούδα 5, 16). Προσφιλής τρόπος τῶν αἱρετικῶν καί κακοδόξων, προκειμένου νά στηρίζουν ἁγιογραφικά τήν πλάνη τους, εἶναι νά χρησιμοποιοῦν «τά σαφῆ τῆς γραφῆς διά τῶν ἀσαφῶν» δηλαδή ὁρισμένα δυσνόητα καί ἐπαμφοτερίζοντα χωρία νά τά ἑρμηνεύουν ὅπως τούς εὐνοοῦν, γιά νά ἐξηγήσουν τά σαφῆ καί ξεκάθαρα σημεῖα τῶν Γραφῶν. Ἄλλη μέθοδος εἶναι ἡ κατασπίλωση τῶν ἱερῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας. Γνωρίζουν πολύ καλά πῶς ἐάν πατάξουν τούς ποιμένες, θά διασκορπισθοῦν τά πρόβατα (Ματθ. 26,31). Τήν Ἐκκλησία τήν παρουσιάζουν ὡς ὀργανισμό, πού μέσα σ’αὐτόν βρίθουν οἱ δεισιδαιμονίες, οἱ εἰδωλολατρεῖες καί ἄλλες ἀνώφελες διδασκαλίες. Ἀρνοῦνται τήν Θεότητα τοῦ Κυρίου μας, κατασπιλώνουν τό ἀειπάρθενο τῆς Παναγίας μας, δέν δέχονται καί ἀρνοῦνται τήν βοήθεια τῶν Ἁγίων μας. Χρησιμοποιοῦν ὡς δόλωμα τή φιλανθρωπία γιά νά ἀγρεύσουν τά θύματά τους. Ὁ αἱρετικός, ὁ ὁποῖος, παρά τίς ἐπανειλημμένες προτροπές, παραμένει ἀμετανόητος, ἀμετάπειστος, εἶναι ἄνθρωπος πού ἔχει τελείως διαφθαρεῖ ψυχικά, ὥστε ἡ ἀλήθεια νά μή μπορεῖ νά βρεῖ ἔδαφος στήν ψυχή του. Εἶναι διεστραμμένος. Ἁμαρτάνει συνειδητά γι’ αὐτό καί εἶναι αὐτοκατάκριτος, δηλαδή καταδικασμένος ἀπό τόν ἑαυτό του.Ἐπειδή ὁ αἱρετικός μπορεῖ νά προκαλέσει ζημιά καί στούς ἄλλους, γι’ αὐτό ἡ ἐκκλησιαστική ἡγεσία, ἀνέκαθεν ἔδωσε ἰδιαίτερη προσοχή στό θέμα αὐτό. Πάντοτε φρόντιζε, ὅταν ἔβλεπε ὅτι οἱ νουθεσίες της δέν καρποφοροῦν, νά καταδικάζει τήν αἵρεση, νά ἀνακηρύττει πανηγυρικά τήν ἀληθινή πίστη καί νά ἀποκόπτει ἀπό τό Σῶμα της τούς αἱρετικούς. Ἔκαμε ἡ Μητέρα Ἐκκλησία κάτι παρόμοιο, πού κάνει ὁ τσοπάνος, ὅταν ξεχωρίζει τά ἄρρωστα πρόβατα ἀπό τό κοπάδι, γιά νά μή μεταδώσουν τήν ἀρρώστια καί στά ὑπόλοιπα. Αὐτό τό νόημα ἔχει ὁ λεγόμενος «ἀφορισμός» τῶν ἀπίστων καί αἱρετικῶν. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐπορφυρώθη διά τοῦ Αἵματος τοῦ σαρκωθέντος Λόγου. Αὐτόν ὑπηρέτησαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ ὁποῖοι «ἐπόπτες γεννηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος» δηλαδή εἶδαν τήν δόξα τῆς Θεότητος τοῦ Χριστοῦ πάνω στό ὄρος Θαβώρ» (Πέτρ. 1, 16), αὐτήν μετέδωσαν καί στούς θείους Πατέρες μας καί ἐκεῖνοι τή μεταδίδουν σέ ἐμᾶς.

Ὁ Μέγας Βασίλειος θά διακηρύξει: Αὐτά εἶναι, ἀδελφοί μου, τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, αὐτές εἶναι οἱ παραδόσεις τῶν Πατέρων. Ἐξορκίζουμε κάθε ἄνθρωπο πού φοβᾶται τόν Κύριο καί περιμένει τή κρίση τοῦ Θεοῦ νά μή παρασύρεται ἀπό τίς ποικιλώνυμες διδασκαλίες. Νά προφυλάγεστε ἀπό ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος διδάσκει ξένα δόγματα καί δέν ἔρχεται στά ὑγιῆ λόγια τῆς πίστης, ἀλλά, παραμερίζοντας τά λόγια τοῦ Πνεύματος, καθιστᾶ τή δική του διδασκαλία προτιμότερη ἀπό τά εὐαγγελικά διδάγματα. Εἶναι φανερή ἔκπτωση ἀπό τήν πίστη καί ἀπόδειξη ὑπερηφάνειας τό νά ἀθετεῖ κάποιος κάτι ἀπό ὅσα ἔχουν γραφτεῖ ἤ νά προσθέτει, διότι ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός εἶπε: «τά δικά μου πρόβατα ἀκοῦνε τή φωνή μου»(Ἰω. 10,27) καί αὐτή ἡ φωνή εἶναι ὅ,τι ὑπαγορεύει ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας.

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος: Μέ ὅσα εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, δείχνει πόσο πολύτιμο πρᾶγμα εἶναι ἡ Ἐκκλησία, καί ὅτι ὁ κίνδυνος, ἄν δέν προσέξουν οἱ Πρεσβύτεροι, δέν εἶναι γιά ἀσήμαντα, ἀφοῦ ὁ Δεσπότης Χριστός δέν λυπήθηκε οὔτε τό Αἷμά Του γιά χάρη της.

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος: Αὐτός πού προκαλεῖ σχῖσμα στήν Ἐκκλησία δέν θά κληρονομήσει τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Ἅγιος Κυπριανός, ἐπίσκοπος Καρθαγένης: Οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἀπομακρύνονται ἀπό τήν Ἐκκλησία καί δέν ἔχουν κοινωνία μαζί της, ἀκόμα καί μέ τό αἷμά τους δέν καθαρίζουν τή ἁμαρτία τους, διότι αὐτή ἡ βαριά ἁμαρτία τῆς διαίρεσης δέν καθαρίζεται οὔτε μέ τό αἷμα.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: Ἡ ἀγάπη οὐδέποτε πρέπει νά θυσιάζεται χάριν δογματικῆς τινός διαφορᾶς. Ὅπου ἡ ἀγάπη, ἐκεῖ καί ἡ ἀλήθεια καί τό φῶς, ὁ δέ ψευδής ζῆλος καί ἡ πεπλανημένη δόξα ἐξελέγχονται ὑπό τοῦ φωτός καί τῆς ἀγάπης καί ἀποκρούονται.

Ὁ Ἅγιος Λουκᾶς ὀ ἰατρός, ὁ ρῶσος: Ὅλοι οἱ αἱρετικοί εὐαγγελίζουν ὄχι αὐτά πού εὐαγγελίζεται ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία μᾶς γέννησε πνευματικά. Νά μήν συναναστρέφεστε μέ τούς αἱρετικούς. Νά μήν ἀπομακρύνεστε ἀπό τήν Ἐκκλησία, μή σχίζετε τό χιτώνα τοῦ Χριστοῦ. Νά θυμᾶστε ὅτι ὁ Χριστός, στήν ἀρχιερατική Του προσευχή, παρακαλοῦσε τόν Πατέρα του λέγοντας: «ἵνα πάντες ἕν ὦσι, καθώς σύ, Πάτερ, ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν σοί» (Ἰω. 17,21). Οἱ σχισματικοί, οἱ ὁποῖοι βρίσκουν σφάλματα στήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἀπομακρύνονται ἀπ’αὐτήν καί πιστεύουν ὅτι θά βροῦν τή σωτηρία στίς αἱρετικές ὀργανώσεις.

Ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς θά διατρανώσει: Ἡ θεία, ἡ Θεανθρώπινη παράδοσις εἶναι τό παραδίδειν, διά μέσου τῶν αἰώνων καί τῶν γενεῶν, αὐτόν τοῦτον τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, μετά πασῶν τῶν θείων ἀληθειῶν καί τῶν ἐντολῶν, τῶν χαρίτων (μυστηρίων) καί τῶν ἀρετῶν Αὐτοῦ, ὡς ζῶντα Θεόν καί Σωτῆρα, ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καί ὡς Ἐκκλησίαν. Τοῦτο δέ ἀκριβῶς εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὡς θεανθρώπινο σῶμά Του.

Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός θά ἀνακεφαλαιώσει: Ἐγώ, ἀδελφοί μου, ἐπαιδεύθη καί εἰς τήν σπουδήν σαράντα καί πενήντα χρόνων, ἐδιάβασα πολλά καί διάφορα βιβλία περί ἀσεβῶν καί αἱρετικῶν, ἐρεύνησα τά βάθη τῆς σοφίας καί ηὕρα ὅτι οἱ ἄλλες πίστες εἶναι ψεύτικες, κάλπικες, μονον ἡ δική μας, ἡ χριστιανική εἶναι ὀρθόδοξος καί ἁγία. Διά τοῦτο σᾶς λέγω, ἀδελφοί μου χριστιανοί, νά χαίρεσθε καί νά εὐφραίνεσθε, ὅπου εὑρέθητε χριστιανοί ὀρθόδοξοι καί νά κλαίετε καί νά θρηνεῖτε τούς ἀπίστους καί αἱρετικούς, ὅπου εὑρίσκονται εἰς τό σκότος. Χιλιάδες καλά νά κάμουν, χωρίς τό Ἅγιον Βάπτισμα τίποτες δέν ὠφελοῦνται. Ἐτούτη τήν ζωήν ἄς τήν χαροῦν μέ ὅλα τά ἀγαθά τους καί ἀπό τήν ἄλλην, τήν οὐράνιον, ἄς μήν ἐλπίζουν τίποτες. Ἡ ἄλλη εἶναι ἐμᾶς τῶν χριστιανῶν, τῶν βαπτισμένων, τῶν μυρωμένων, τῶν έξομολογουμένων, τῶν μεταλαβημένων.

Χριστιανοί μου,

σήμερα τιμοῦμε τούς Πατέρες τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Σύνοδου τούς εὐγνωμονοῦμε, ἐγκωμιάζουμε τήν ἀρετή τους καί θυμόμαστε τό φωτεινό τους παράδειγμα. Αὐτοί ἀγωνίσθηκαν καί παραδίδουν σέ μᾶς ἀνόθευτη τήν ἁγία μας πίστη. Γιά τή διαφύλαξη αὐτῆς τῆς ἀμώμου πίστης μας ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς συνιστᾶ: «γρηγορεῖτε» (Πράξ. 20,31). Καί ὁ μακάριος Παῦλος προτρέπει νά νουθετοῦμε «μετά δακρύων» (Πράξ. 20,19) ὅσους ξεφεύγουν ἀπό τήν ὀρθή πίστη εἴτε ἀπό ἄγνοια, εἴτε ἀπό παρερμηνεία. Ἠ Ἁγία μας Ἐκκλησία, σάν φιλόστοργη Μητέρα, ἀγωνιᾶ καί προσεύχεται γιά τά πεπλανημένα τέκνα της, αὐτά πού ἀπομακρύνθηκαν ἀπό τήν ἀγκαλιά της. Μέ ἀγάπη καί κατανόηση θά τά καλοδεχθεῖ. Αὐτή ἡ μεταστροφή τους θά δώσει χαρά στούς ἀγγέλους καί σέ ὅλους τούς ἁγίους καί θά χαροποιήσει καί ἐμᾶς τά πιστά καί φιλότιμα τέκνα της. Ὀφείλουμε νά γίνουμε θιασῶτες τῆς ὀρθόδοξης πίστης καί ὡς χριστιανοί νά εἴμαστε ζωντανοί καί μάχιμοι.

Ἀδελφοί μου,

μόνο ἡ ἀλήθεια τῆς Ὀρθόδοξης πίστης ἐλευθερώνει οὐσιαστικά τόν ἄνθρωπο «γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ἡμᾶς» (Ἰω. 8,32).

Ἄς φυλάξουμε τόν πιό πολύτιμο θησαυρό μας τήν ὀρθόδοξη πίστη μας, ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ. Καί παράλληλα ἄς ἀγωνιζόμαστε νά ζοῦμε τή ζωή τῆς ἁγιότητας. Νά ἀποδεικνύουμε μέ τήν ζωή μας ὅτι μόνο μέσα στήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πνέει ἡ ἁγιαστική Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἀναγεννᾶ καί ἐξυψώνει τόν ἄνθρωπο, ὥστε ὅσοι ἑτερόδοξοι μᾶς γνωρίσουν, νά λένε καί νά διακηρύττουν: «Αὐτοί ἔχουν τή χάρη, αὐτοί ἔχουν τήν ἀλήθεια. Θέλω νά γίνω Ὀρθόδοξος! Ἡ μυροβόλος αὔρα τοῦ χριστιανοῦ ἀγωνιστή Γ. Βερίτη ἰδιαίτερα θά μᾶς χαροποιήσει: “Ζήτω σ’ἐμᾶς! Εἴμαστε’μεῖς τοῦ Ναζωραίου πιστοί...Τόν παίρνουμε τό λόγο του καί πᾶμε. Ψηλά τά μέτωπα κι ἀπό χαρά τό βλέμμα λάμπει. Καί μέσ’ τή μαύρη σκοτεινιά καί στῆς ψευτιᾶς τά θάμπη, τίς ἀστραπές τοῦ πνεύματος ὁλόγυρα σκορπᾶμε. Ἄς μείνει στίς ψυχές μας μονοκράτορας, γιά τούς αἰῶνες τῶν αἰώνων θρονιασμένος!” ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ