ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ

Καθώς προσεγγίζουμε τό Θεῖο Πάθος, ἡ Ἐκκλησία μας φροντίζει, πολλαπλῶς, γιά τήν πνευματική μας προετοιμασία. Αὐτό συμβαίνει καί μέ τό σημερινό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Ὁ Ἀπόστολος θίγει τό ζήτημα τῆς συνειδήσεως, ἡ ὁποία, μετά τήν πτώση τῶν Πρωτοπλάστων, ἔχει διαφθαρεῖ ἀπό τήν ἁμαρτία, σέ τέτοιο βαθμό, ὥστε νά μήν ἀρκοῦν οἱ ἀνθρώπινες θυσίες τῆς ἰουδαϊκῆς παράδοσης, γιά τόν καθαρμό της, ἀλλά τό Αἷμα τοῦ σαρκωμένου Θεοῦ γιά τήν ἀπαλλαγή της ἀπό τά νεκρά ἔργα, ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά μπορεῖ νά λατρεύει καί νά ζεῖ τόν μόνο καί ἀληθινό Θεό.

Ἡ γνώση τοῦ ἠθικοῦ νόμου

Πῶς, ὅμως, ἡ Ἐκκλησία μας ἐκλαμβάνει τήν ἔννοια τῆς συνειδήσεως; Ὁ ἅγιος Νεκτάριος θεωρεῖ ὅτι «συνείδηση εἶναι ἡ γνώση τοῦ ἠθικοῦ νόμου, τήν ὁποία ἔχει ἡ ψυχή γιά νά διακρίνει τίς ἀγαθές καί κακές πράξεις καί νά κρίνει, μέ ἀδέκαστο τρόπο, τό ποιόν τους, κατακρίνοντας τίς κακές καί ἐγκρίνοντας τίς ἀγαθές. Τή συνείδηση κατέχει ἡ ψυχή μέ τρόπο ἔμφυτο... τήν ἔμφυτη αὐτή δύναμη ἔλαβε ἀπό τόν Θεό, γιά νά γνωρίζει τό θεῖο θέλημα καί νά συνταυτίζει τό θέλημά της μέ τό δικό Του... Ἡ συνείδηση, ἀφοῦ γνωρίζει τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, ἀναγγέλλει στόν ἄνθρωπο τή θεία θέληση... λόγῳ δέ τοῦ χαρακτήρα της, μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ὡς στάθμη ἠθική καί ὡς κανόνας καί γνώμονας, πάνω στόν ὁποῖο κρίνεται ἡ ποιότητα τῶν πράξεών μας».

Ἀξίζει, ὅμως, στό σημεῖο αὐτό νά κάνουμε τή διάκριση τῆς ἀγαθῆς ἀπό τήν ἔνοχη συνείδηση. Ὁ ἅγιος Μᾶρκος ὁ Ἀσκητής συνδέει τήν ἀπόκτηση τῆς καθαρῆς συνείδησης μέ τήν προσευχή: «Ἡ συνείδηση εἶναι φυσικό βιβλίο. Ἐκεῖνος πού τό διαβάζει καί πράττει κατά τίς ὑποδείξεις του ἀποκτᾶ πείρα τῆς φροντίδας τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο. Ἡ ἀγαθή συνείδηση ἀποκτᾶται μέ τήν προσευχή, ἐνῶ ἡ καθαρή προσευχή εἶναι καρπός τῆς συνείδησης. Καί ἡ προσευχή καί ἡ συνείδηση, κατά φυσικό λόγο, ἔχουν ἀνάγκη ἡ μία τήν ἄλλη».

Ἡ ἔνοχη συνείδηση

Ὁ ἅγιος Νεκτάριος περιγράφει τήν ἔνοχη συνείδηση ὡς ἰδίωμα τοῦ ἀνθρώπου πού ἀθετεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ: «Ἡ συνείδηση ἐκείνου πού ἀθετεῖ τόν ἠθικό νόμο εἶναι φοβερή τυραννία. Δέν ὑπάρχει τίποτα φοβερότερο γιά τήν ψυχή πού ἁμαρτάνει ἀπό τόν ἔλεγχο τῆς συνειδήσεως. Γιατί τίποτα δέν ταράσσει καί δέν πλήττει τήν ψυχή ὅσο ὁ ἔλεγχος τῆς συνειδήσεως. Τό δικαστήριο τῆς συνειδήσεως εἶναι ἀδέκαστο καί αὐστηρότατο».

Αὐτή τήν ἔνοχη συνείδηση ἔρχεται τό ἀπολυτρωτικό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ νά καθαρίσει καί νά ἀπαλλάξει ἀπό τά νεκρά ἔργα, ὅπως ἐπισημαίνεται στό σημερινό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Δέν ἦταν ἀρκετή ἡ θυσία τῶν ζώων, ὅπως πρέσβευε ἡ ἰουδαϊκή παράδοση, γιά τόν ἐξαγνισμό τῆς ψυχῆς. Ἐκείνη ἡ θυσία εἶχε ἐξωτερικά χαρακτηριστικά καί προσφερόταν ἀπό Ἀρχιερεῖς, ἐπιβαρημένους ἀπό τό ἄχθος τῆς ἁμαρτίας. Χρειαζόταν ἡ σταυρική θυσία τοῦ ἀληθινοῦ καί Μεγάλου Ἀρχιερέως Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἑκούσια προσφορά τοῦ Αἵματός του γιά ν’ ἀπαλλαγεῖ ἡ ἀνθρώπινη ψυχή καί νά ἐξαγνιστεῖ ἡ συνείδηση ἀπό τό βάρος τῶν νεκρῶν ἔργων πού προξενεῖ ἡ ἁμαρτία.

Ἀγώνας γιά ἀπολύτρωση

Τό ἀπολυτρωτικό Αἷμα τοῦ Θεανθρώπου χύθηκε ἅπαξ ἐπί τοῦ Τιμίου Σταυροῦ· προσφέρεται, ὅμως, διαρκῶς, σέ κάθε θεία Λειτουργία, στούς ἀνθρώπους πού ποθοῦμε καί ἀγωνιζόμαστε γιά τόν καθαρμό τῆς συνειδήσεώς μας, διά τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας. Μόνο πού ἡ ἐνέργεια τῆς θείας Κοινωνίας εἶναι συνάρτηση τῆς δικῆς μας ψυχικῆς καταστάσεως καί σχετίζεται μέ τήν προσωπική-ἐσωτερική μας προετοιμασία. Ἀναλόγως τῆς προετοιμασίας αὐτῆς, γιά κάποιους ἡ θεία Κοινωνία γίνεται φωτιά καί γιά ἄλλους φῶς. Ἡ θεία Κοινωνία δέν λειτουργεῖ μαγικά. Γιά νά λάβουμε Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ, πρέπει νά προσφέρουμε τό δικό μας αἷμα, τούς δικούς μας πνευματικούς κόπους, τά προσωπικά μας πνευματικά ἀγωνίσματα· νά προσφέρουμε καρπούς ἀξίους τῆς μετανοίας. Μόνον ἔτσι θά μπορέσουμε νά βιώσουμε ἐπαξίως τά ὑπερφυῆ γεγονότα τοῦ Θείου Πάθους καί ὄχι ἁπλῶς νά χαροῦμε τήν Ἀνάσταση, ἀλλά ὅλη μας ἡ ζωή νά εἶναι καρπός καί εἰκονισμός τῆς Ἀναστάσεως.

Ἀρχιμ. Ἐ. Οἰκ.

ΠΗΓΗ