ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΟΡΚΟΥ

Τό ζήτημα τοῦ ὅρκου ἀπασχολεῖ συχνά τή συνείδηση τῶν χριστιανῶν πού ἔρχονται σέ δύσκολη θέση, ὅταν καλοῦνται νά ὁρκιστοῦν, στό πλαίσιο τῆς δικαστικῆς, ὑπηρεσιακῆς, ἀκαδημαϊκῆς ἤ ἄλλης παράδοσης. Αὐτό τό ζήτημα τίθεται στό σημερινό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, πού ἀναφέρεται στόν ὅρκο πού ἔδωσε ὁ Θεός στόν ἑαυτό του, προκειμένου νά πειστεῖ ὁ Ἀβραάμ, γιά τίς θεϊκές ἐπαγγελίες καί ὑποσχέσεις.

Ὁ ὅρκος στήν Ἁγία Γραφή

Ὁ ὅρκος στήν Παλαιά Διαθήκη ἦταν συνηθισμένη ὑπόθεση. Ὁ κόσμος δέν εἶχε δεχθεῖ ἀκόμα τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ζοῦσε στό πλαίσιο τοῦ Νόμου. Γι’ αὐτό, κυριαρχοῦσε ἡ δυσπιστία στίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων, συχνά ὅμως καί ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ὁπότε ὁ ὅρκος προβαλλόταν ὡς ὁ μόνος ἀσφαλής τρόπος γιά τήν ὑπέρβασή της.

Τά πράγματα, ὅμως, ἀλλάζουν ἄρδην στήν Καινή Διαθήκη, ὅπου ὁ Κύριος προσωποποιεῖ ὅλες τίς ἐπαγγελίες καί ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ πρός τόν λαό του, ὁπότε ὁ ὅρκος καθίσταται περιττός. Μάλιστα, στηλιτεύεται ἔντονα ἀπό τόν Κύριο καί τίθεται ἐκτός τοῦ πλαισίου τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἠθικῆς καί τῆς πνευματικῆς ζωῆς. «Ἐγώ σᾶς λέγω νά μήν ὁρκίζεσθε καθόλου» καί «νά εἶναι ὁ λόγος σας ἕνα ξεκάθαρο ναί ἤ ἕνα ξεκάθαρο ὄχι».

Στήν ἴδια λογική καί ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος προτρέπει τούς χριστιανούς: «Πρό πάντων, ἀδελφοί μου, μήν ὁρκίζεσθε οὔτε στόν οὐρανό, οὔτε στή γῆ, οὔτε σέ ὁτιδήποτε ἄλλο. Νά εἶναι τό ναί πού θά πεῖτε ναί καί τό ὄχι νά εἶναι ὄχι, γιά νά μήν τεθεῖτε ὑπό τήν κρίση τοῦ Θεοῦ».

Ὁ ὅρκος κατά τούς Πατέρες

Τή διδασκαλία τοῦ Κυρίου περί τοῦ ὅρκου παραλαμβάνουν καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι τήν ἀναλύουν καί τήν αἰτιολογοῦν. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει ὅτι «ὁ ὅρκος εἶναι φοβερός καί ἐπιβλαβής, φάρμακο ὀλέθριο, δηλητήριο χαλεπό, βέλος σατανικό, ἰσχυρή παγίδα...

Εἶναι τό πιό φοβερό ἀπό ὅλα τά ἁμαρτήματα... καί αὐτοί πού φυλάττουν τόν ὅρκο καί οἱ ἐπίορκοι τό ἴδιο θά κολαστοῦν».

Ὁ Μέγας Βασίλειος θεωρεῖ τόν ὅρκο θανατηφόρο γιά τήν ἐν Χριστῷ ζωή: «Προξενεῖ τόν θάνατο στίς ἀνθρώπινες ψυχές, διότι αὐτός πού ὁρκίζεται, πολλές φορές, προβαίνει στήν ἐπιορκία. Εἶναι ὅπλο ἀπάτης. Διά τοῦτο, ἐπιβάλλεται ἡ διακοπή τοῦ ὅρκου καί ἡ ἐπινόηση ἄλλων τρόπων, διά τῶν ὁποίων θά γίνονται πιστευτές οἱ καταθέσεις τῶν ἀνθρώπων».

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος συνιστᾶ τήν ἀποφυγή τοῦ ὅρκου, τόν ὁποῖο χαρακτηρίζει «φρικτό», ἐνῶ ὁ συνώνυμός του Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς θεωρεῖ τόν ὅρκο ἔργο τοῦ πονηροῦ: «Ἐμεῖς πού ἔχουμε διαταχθεῖ νά μήν ὁρκιζόμαστε οὔτε σέ τρίχα... δέν φρίττουμε πού συχνά ἐπικαλούμαστε τήν ἀνώτατη κεφαλή τοῦ παντός, τόν ἴδιο τόν Θεό καί τά ἅγια τοῦ Θεοῦ· ἀλλά τόσο, ἀλίμονο, προχώρησε ἡ φοβερή τόλμη, ὥστε καί τά ἴδια τά ἀπόρρητα σύμβολα τοῦ σωτηρίου πάθους, τό Θεῖο αἷμα... νά τά τοποθετοῦμε πάνω σέ χαρτί σάν μελάνι, ἐπιβεβαιώνοντας τούς ὅρκους, τούς ὁποίους ὁ ἀληθινός δεσπότης χαρακτήρισε ὅλους ἔργο τοῦ πονηροῦ καί ἔτσι, ἀλίμονο, καθιστοῦμε συνεργό τοῦ πονηροῦ αὐτόν πού κατέλυσε τό κράτος ἐκείνου».

Ἀποφυγή τοῦ ὅρκου

Ἀπό τά παραπάνω, γίνεται σαφές ὅτι ὁ ὅρκος ἀντιβαίνει στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί πρέπει νά ἀποφεύγεται ἀπό τούς χριστιανούς. Δυστυχῶς, ὅμως, παρατηρεῖται, στίς μέρες μας, εὐκολία καί ἐπιπολαιότητα στή χρήση του. Πολλοί χριστιανοί καταφεύγουν στόν ὅρκο, καί μάλιστα ψευδῶς, χωρίς ν’ ἀντιλαμβάνονται τό μέγεθος τῆς πτώσης τους. Ἔτσι, παρά τό γεγονός ὅτι μποροῦν νά βιώσουν τή xάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσα στήν Ἐκκλησία, ἐντούτοις ἐπιλέγουν τήν Ἰουδαϊκή λογική, ἐπιδεικνύοντας σαφές ἔλλειμμα ἀγάπης πρός τούς ἀνθρώπους καί ὑποκριτική πίστη πρός τόν Θεό.

Ἡ ἀλήθεια μπορεῖ νά ἔχει κόστος. Τελικά, ὅμως, δικαιώνει καί τιμᾶ ἐκεῖνον πού τήν ἐπιλέγει, γιατί εἶναι μίμηση καί οἰκείωση τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Κύριος ἔστειλε τό μήνυμα πού πρέπει νά ἑδραιώνει ὅλους ὅσοι εἴμαστε παιδιά του, στήν ἐπιλογή τῆς ἀλήθειας: «Ἐγώ εἰμί ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή».

Ἀρχιμ. Ἐ. Οἰκ.

ΠΗΓΗ