Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πατέρων Δ΄ Οἰκ. Συνόδου 

Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 13 Ἰουλίου 2025, Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πατέρων Δ΄ Οἰκ. Συνόδου (Ματθ. ε΄ 14-19)

ΣΚΕΨΕΙΣ – ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Τὴ σημερινὴ Κυριακὴ ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ ἰδιαιτέρως τὴ μνήμη τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων Πατέρων, οἱ ὁποῖοι συγκρότησαν τὴν Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴ Χαλκηδόνα τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ ἔτος 451 καὶ ἔλυσαν ἕνα πολὺ δύσκολο θεολογικὸ ζήτημα, σχετικὰ μὲ τὸ δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη δύο φοβερὲς αἱρέσεις πλήγωναν τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας: ὁ Νεστοριανισμός, ποὺ ὑποτιμοῦσε τὴ θεότητα τοῦ Χριστοῦ, καὶ ὁ Μονοφυσιτισμός, ποὺ ἐξαφάνιζε τὴν ἀνθρώπινη φύση του. Οἱ 630 θεοφόροι Πατέρες τῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνος διατύπωσαν μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια τὴ δογματικὴ ἀλήθεια ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος. Ἕνα Πρόσωπο μὲ δύο τέλειες φύσεις, τὴ θεία καὶ τὴν ἀνθρώπινη.

1. «Ἀστέρες πολύφωτοι»

Στοὺς ἁγίους Πατέρες εἶναι ἀφιερωμένα τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα τῆς θείας Λειτουργίας. Στὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀκούσαμε τὸν Κύριο νὰ λέει στὸν εὐρύτερο κύκλο τῶν Μαθητῶν του: «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου». Ἐσεῖς εἶσθε τὸ φῶς τοῦ κόσμου, διότι ἔχετε προορισμὸ μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὰ λόγια σας νὰ μεταδίδετε τὸ φῶς τῆς ἀλήθειας στοὺς ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονται στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πλάνης.

Ἡ πηγὴ τοῦ φωτὸς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἐκεῖνος φανερώνει τὴν ἀλήθεια περὶ τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς αἰώνιας Βασιλείας του, τὸν οὐράνιο προορισμό μας, τὸ νόημα τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας. Γι᾿ αὐτὸ σὲ ἄλλη περίσταση ὁ Χριστὸς εἶχε πεῖ: «ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰω. η΄ 12)· Ἐγὼ εἶμαι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Ἐκεῖνος λοιπόν, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ φωτός, μᾶς τόνισε σήμερα ὅτι καὶ ὁ κάθε πιστὸς ἀκόλουθός του ἀντανακλᾶ τὸ φῶς του καὶ γίνεται καὶ αὐτὸς φῶς τοῦ κόσμου.

Ὁ λόγος αὐτὸς βρίσκει ἀπόλυτη ἐφαρμογὴ στοὺς θεοφόρους Πατέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ὄχι ἁπλῶς φῶτα, ἀλλὰ ἥλιοι ἀναδείχθηκαν· «ἀστέρες πολύφωτοι τοῦ νοητοῦ στερεώματος», ὅπως εὔστοχα τοὺς ὀνομάζει ἕνα ὑπέροχο τροπάριο τοῦ Ὄρθρου. Λαμπροὶ ἀστέρες τοῦ πνευματικοῦ στερεώματος τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ σκόρπισαν τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ στὴν οἰκουμένη· τὸ φῶς τῆς ἀπλανοῦς θεογνωσίας. Μᾶς φανέρωσαν τὴν ἀλήθεια περὶ τοῦ Χριστοῦ. Ὑπῆρξαν κανόνες ἀκρίβειας μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὴ διδασκαλία τους· πνευματικοὶ φάροι στὸ σκοτάδι κάθε ἐποχῆς.

2. Ἐφαρμογὴ ὅλων τῶν ἐντολῶν

Στὴ συνέχεια τοῦ λόγου του ὁ Κύριος ἐπισημαίνει ὅτι ἡ διδασκαλία του, οἱ ἐντολές του ἔχουν αἰώνιο κύρος, ἀκατάλυτη δύναμη καὶ τονίζει ὅτι: «ὃς ἐὰν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν». Ὅποιος δηλαδὴ παραβεῖ μία ἀπὸ τὶς ἐντολές μου, ποὺ φαίνονται μικρὲς κι ἀσήμαν­τες, καὶ διδάξει τοὺς ἀνθρώπους νὰ τὶς θεωροῦν ἀσήμαντες, θὰ κηρυχθεῖ τελευταῖος στὴ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Ὑπάρχουν δυστυχῶς στὶς ἡμέρες μας Χριστιανοί, ποὺ περιφρονοῦν τὴ διακήρυξη αὐτὴ τοῦ Κυρίου καὶ λένε ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο δὲν μπορεῖ νὰ ἐφαρμοσθεῖ πλήρως στὴν ἐποχή μας. Κάποιες ἀπὸ τὶς ἐντολές του, κυρίως ὅσες σχετίζονται μὲ ζητήματα ἠθικῆς φύσεως, ἀφοροῦν σὲ παλαιότερες ἐποχὲς καὶ πρέπει νὰ ἐκσυγχρονισθοῦν, ὑποστηρίζουν ἐσφαλμένα.

Τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ὡστόσο εἶναι σαφὴ καὶ ξεκάθαρα. Οἱ ἐντολές του ἔχουν αἰώνιο κύρος καὶ καθεμία ἀπὸ αὐτὲς ἔχει ἀπόλυτη σημασία καὶ ἀξία. Ὁ Χριστιανὸς λοιπὸν καλεῖται ν’ ἀγωνίζεται, ὥστε νὰ ἐφαρμόζει ὄχι μόνο ὅσες ἀπὸ τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου τὸν ἐξυπηρετοῦν ἢ τὸν βολεύουν, ἢ ὅσες δὲν περιορίζουν τὰ πάθη του, παραθεωρώντας τὶς ὑπόλοιπες, ἀλλὰ νὰ τηρεῖ τὸ Εὐαγγέλιο στὸ σύνολό του. Τότε μόνο πορεύεται κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ὡς ζωντανὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας.

3. Οἱ ἀληθινὰ μεγάλοι

Ὅποιος μάλιστα ἐφαρμόσει τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου καὶ διδάξει καὶ ἄλλους νὰ τὶς τηροῦν, «οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν». Αὐτὸς θὰ ἀνακηρυχθεῖ μεγάλος στὴ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ὑπογράμμισε ὁ Χριστός. Ἴσως τὰ λόγια αὐτὰ μᾶς βοηθοῦν νὰ κατανοήσουμε κάπως καλύτερα τὸ μεγάλο πνευματικὸ ἀνάστημα, τὸ ὕψος τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνος. Ἐφάρμοσαν μὲ πιστότητα τὸ Εὐαγγέλιο στὸ σύνολό του καὶ τὸ δίδαξαν μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια, ὅπως τὸ παρέλαβαν, χωρὶς νὰ προσθέσουν ἢ νὰ ἀφαιρέσουν κάτι ἀπὸ αὐτό. Κήρυξαν τὸν Θεάνθρωπο Χριστὸ ὡς τέλειο Θεὸ καὶ τέλειο ἄνθρωπο. Κράτησαν ἀνόθευτη τὴ διδασκαλία ποὺ παρέλαβαν ἀπὸ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους καὶ τοὺς ἀποστολικοὺς Πατέρες.

Μᾶς βεβαιώνουν μάλιστα μὲ τὸ αἰώνιο παράδειγμά τους ὅτι ἀληθινὰ μεγάλος δὲν εἶναι ὁ πλούσιος, ἢ ὁ εὐφυής, ἢ ὁ ἰσχυρός, ἀλλὰ αὐτὸς ποὺ ζεῖ σύμφωνα μὲ τὸν αἰώνιο λόγο τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ὑπερβαίνει τὰ στενὰ ὅρια τῆς γῆς καὶ τοῦ κόσμου αὐτοῦ, κινεῖται στὸ πνευματικὸ στερέωμα, γίνεται Ἅγιος, ἕνα μυρίπνοο ἄνθος τοῦ Παραδείσου, ἕνα ἀγλάισμα ὅλης τῆς οἰκουμένης. Εἴθε νὰ μᾶς ἀξιώσει ὁ Κύριος τῆς χαρᾶς αὐτῆς!

ΠΗΓΗ